Inventaris

Olmen (Balen), Meerhout (Meerhout), Kwaadmechelen (Tessenderlo-Ham)
Dit gebied, gelegen in de zuidelijke Kempen, op de grens van de provincies Limburg en Antwerpen wordt begrensd door het kanaal Dessel – Kwaadmechelen het Albertkanaal. Het kleinschalige valleilandschap wordt doorsneden door de Luikse Beek die het gebied ontwatert. Het weinig uitgesproken afhellend reliëf zorgt voor een gradiënt van venige naar ijzerhoudende moerasgronden waarin turf en ijzererts ontgonnen werd. Het gebied wordt gekenmerkt door een gevarieerd coulissenlandschap dat vooral in het zuidelijk deel gaaf is bewaard. De historische percelering is in dit kleinschalig cultuurlandschap nog intact en goed herkenbaar door de typische houtkanten op de perceelsgrenzen en afwateringsgrachten loodrecht op de beken. In het noordelijk deel werden vele percelen verlaten door landbouwers en heeft de vegetatie zich spontaan ontwikkeld tot elzen- en wilgenbroekbossen.

Hoolstmolenstraat (Balen)
Watermolen van het onderslagtype met molenvijver gelegen op de Grote Nete. De waterloop zelf is afgeboord door bomenrijen. De oudste officiële vermelding dateert van circa 1289; mogelijk bestond de molen reeds in 1223. Het huidige molengebouw, oorspronkelijk van hout, doch versteend in de periode 1914-1919, klimt minstens op tot de 18de eeuw en omvatte een graanmolen en een olieslagmolen.

Pastorijstraat 1 (Balen)
Neotraditionele pastorie met 18de-eeuws poortgebouw, gelegen ten westen van de kerk, nabij het kanaal Dessel-Kwaadmechelen. Pastorie gelegen binnen een omgrachte tuin met opgaande bomen en hakhoutstoven.

Topmolenstraat 5 (Balen)
Kleine watermolen van 1850, gelegen op de Zweilingsloop, een kunstmatig aangelegde zijarm van de Grote Nete. Enige molen van het bovenslagtype in de provincie. De omgeving van de molen bestaat voornamelijk uit een open landschap met weiland begrensd door gemengde houtkanten. Bij de watermolen staan twee welkomstlindes en schaduwlindes.

Watermolenweg 2 (Balen)
Watermolen gelegen op de Grote Nete, nabij de samenvloeiing met de Heiloop en de grens met Balen; vermelding opklimmend tot 1374 als eigendom van de Heren van Olmen. De Straalmolen ligt in een zeer gave en landelijke omgeving met bospercelen en grasland in de vallei.

Beernem, Oedelem (Beernem), Oostkamp (Oostkamp)
Dit gebied omvat een deel van de kanaaldepressie van Beernem met onder meer het Kanaal Gent-Brugge met bomenrij, jaagpad en enkele bunkers uit de Tweede Wereldoorlog. In het natuurreservaat Leiemeersen ligt nog een gedeelte van de oorspronkelijke loop van de Zuidleie. Aansluitend bij het kanaal en langs de (zij)beken liggen gronden die continu een hoge grondwaterstand kennen en nog steeds grotendeels als grasland (hooi- of weiland) in gebruik zijn. De percelen worden begrensd door afwateringsgrachten en sommige hebben nog knotbomenrijen langs de perceelsranden.

Beernem (Beernem), Hertsberge (Oostkamp), Ruiselede, Wingene (Wingene)
Het provinciaal domein Bulskampveld verwijst in zijn benaming naar een (nu verdwenen) uitgestrekt middeleeuws heidegebied ten zuiden van Brugge in zandig Binnen-Vlaanderen. Voor wie er nu rondloopt, vallen de bossen en de statige dreven op, die in een strak dambordvormig patroon liggen. Maar zo is het niet altijd geweest. De geometrisch aangelegde drevenstructuren zijn het resultaat van een volledig make-over van het heidelandschap met veldvijvers uit het einde van de 18de en het begin van de 19de eeuw. In die periode verschenen ook verschillende kasteeldomeinen in het gebied, waaronder het kasteeldomein Bulskampveld/Lippensgoed het belangrijkste is.

Oedelem (Beernem), Assebroek, Sint-Kruis (Brugge), Sijsele (Damme)
Door de arme zandgrond was dit gebied tot de 18de eeuw een wastine die benut werd als gemeenschappelijke graasgrond met heidevegetatie en enkele verspreid gelegen veldvijvers. In de 18de eeuw en het begin van de 19de eeuw werden deze minder goeie landbouwgronden aanvankelijk met loofbomen bebost, later met naaldbomen. Het landschap wordt gestructureerd door het reliëf (landduinen) en de hydrografie: centraal in het gebied loopt de Meersbeek van Sijsele in west-zuidwestelijke richting. De Loweiden zijn een complex van voornamelijk weilanden en in mindere mate akkerlanden met een zeer kleinschalige percelering die historisch vrij stabiel is. De bebouwing (onder meer kasteel Rijkevelde, Hof ter Leiden en kasteel Ten Torre) bevindt zich vooral aan de rand van de vallei op hoger gelegen gronden. In de noordwestelijke uithoek ligt het natuurgebied Schobbejakshoogte.

Oedelem (Beernem), Assebroek (Brugge), Oostkamp (Oostkamp)
Dit gebied omvat het voormalige uitgestrekte en thans door talrijke bomenrijen doorsneden Beverhoutsveld met aansluitende graslanddepressie van de Assebroekse Meersen. Het gebied De Bergskes ligt meer verheven op een uitloper van de dekzandrug Maldegem-Stekene. De overgang tussen de dekzandrug en de achterliggende depressie gebeurt bruusk en is goed zichtbaar op het terrein. Ook landschappelijk komt hij goed tot uiting door het contrast tussen het eerder gesloten landschap op de dekzandrug (bebossing) en het half open meersengebied met veel perceelsrandbegroeiing en dominant graslandgebruik. Ver-Assebroek bestond vermoedelijk uit een ringwalsite uit de 11de-12de eeuw, nu staat op de site van het neerhof de kerk en het leenhof.

Oedelem (Beernem)
De Krommedreef is een onverharde weg die de Gevaertsdreef verbindt met de Langedreef. De aanzet van de weg is gekasseid en de wegbeplanting bestaat uit een rij jonge eiken, geschrankt langs weerszijden van de weg. Van op deze smalle weg zijn er open zichten op omliggende akkers en weilanden en de bomenrijen die naburige dreven markeren. Deze dreef werd aangelegd na de in cultuur name van het Beverhoutsveld, de uitgestrekte heide die nog te zien is op de Ferrariskaart. Tijdens deze ontginningsperiode in de 19de eeuw werd een netwerk van loodrechte dreven aangelegd om de nieuw ingerichte akkers en weilanden te ontsluiten. De Krommedreef vormt een doorsteek tussen twee belangrijke noord-zuidassen en heeft bijgevolg een minder monumentaal karakter.