Inventaris

Korte Aststraat 10-14 (Kruisem)
Oorspronkelijk landhuis gebouwd door de Gentse bouwkundige L. Roelandt en voltooid circa 1850; nadien herhaaldelijk aangepast. Kasteel met aanhorigheden met onder meer belvedèretoren en serres mooi ingeplant op de helling boven de beekvallei met aangelegde rozentuin ten westen en park met vijvers in landschappelijke stijl. Ten noorden palend aan het kasteel hoeve in U-vorm, het zogenaamde ''t Goed ten Ast'. Ten zuiden van het kasteel gelegen hovenierswoning.

Lededorp 9, 9A (Kruisem)
De voormalige pastorie van Wannegem-Lede is ingeplant ten oosten van de kerk in de dorpskern en wordt omgeven door een deels ommuurde en omhaagde tuin met op de linker hoek een voormalig zondagsschooltje.

Leystraat 3 (Kruisem)
Hoeve 't Kleinhof is een ten westen van de straat ingeplante hoeve in een zacht glooiend landschap bij de Plankbeek. De oorspronkelijke hoeve met losstaande bestanddelen werd omgevormd tot een semi-gesloten complex met gewitte gebouwen op gepikte plint en pannen zadeldaken, op vierkante plattegrond. Boerenhuis van elf traveeën onder zadeldak van 1782. Geschoren afsluitingshaag en knotlinde als welkomstboom.

Lozerstraat 18 (Kruisem)
De pastorie van Lozer werd links van de parochiekerk gebouwd achterin een deels ommuurde beboomde tuin, afgesloten door ijzeren hekken op bakstenen voet tussen ronde bakstenen pijlers. Het oorspronkelijk huis had drie traveeën en slechts één bouwlaag en werd gebouwd samen met de kerk in 1844.

Omgangstraat 1 (Kruisem)
Hoeve en landbouwstokerij, vandaag zogenaamd Ter Beemt. Oorspronkelijk hoeve met losse bestanddelen, in de eerste helft van de 19de eeuw in het bezit van de familie Vandercruyssen; oprichting van een stokerij in 1839. Hoogstamboomgaard achter de hoeve en haagbeukhaag. Solitaire paardenkastanje centraal op het erf en relicten van een siertuin.

Pastorijstraat 15 (Kruisem)
Het alleenstaand herenhuis telde oorspronkelijk vijf, later zeven traveeën en twee bouwlagen onder een leien schilddak met eind 18de-eeuwse kern, uitgebreid met twee zijtraveeën, een aangepaste voorgevel en nieuw dak volgens bouwplan van architect J. Devreese van 1855. Ommuurde voortuin en omhaagde achtertuin met centraal pad en vijver.

St. Elooiskeer (Kruisem)
Oorspronkelijke kapel reeds vermeld in 1375 in de inventaris van Johanna vander Corben en vermoedelijk gelegen op de hoek met de Colijnstraat. Huidige kapel gebouwd tegenover het Goed ter Corpen door de toenmalige eigenaars, de familie De Pourcq, in 1781. Twee gekandelaarde lindes als kapelbomen.

Wannegem-Ledestraat 2 (Kruisem)
De typische 18de-eeuwse pastorie van de Sint-Machutusparochie, opgebouwd volgens het schema 'entre cour et jardin', wordt omgeven door een deels omhaagde en ommuurde pastorietuin. De pastorie is een voorbeeld van het lange gebruik van het rococo in de plattelandsarchitectuur.

Waregemsestraat 19 (Kruisem)
De voormalige pastorie van de Sint-Ursmarisparochie, gebouwd in 1772 door Louis 't Kindt en Jan Baptist Simoens, is ingeplant ten noorden van de parochiekerk en bevindt zich in een ruime ommuurde tuin afgesloten door ijzeren hekken vooraan. Een kerkwegel, aan het kerkhof geflankeerd door twee linden, leidt in het zuiden naar de kerk.

Waregemsestraat 33-35 (Kruisem)
Circa 8 hectare groot domein met park en vijver in landschappelijke stijl ingeplant tussen de Waregemsestraat en de huidige Vijverdamstraat. Huidig landhuis gebouwd circa 1860 door V. de Kerchove de Denterghem, toenmalig burgemeester van Nokere.