Inventaris

St.-Martensstraat 19 (Brakel)
Alleenstaand bakstenen huis met twee bouwlagen van vijf traveeën onder zadeldak, uit eind 19de eeuw. Verankerde lijstgevel links getrapt aflopend boven een bijkomend benedenvenster.

St.-Martensstraat 25 (Brakel)
Burgerhuis met bijhorende vroegere winkel tegen de voorgevel, gebouwd circa 1925. Bakstenen dubbelhuis met kunstleien bedaking. Twee linker traveeën met twee bouwlagen onder wolfsdak. Aan de straat palende winkel van één bouwlaag onder schilddak.

St.-Martensstraat 3 (Brakel)
Oude pastorie, heden kloosterhuis bij het Sint-Franciscustehuis. Als pastorie opgericht in het vierde kwart van de 18de eeuw door toenmalig pastoor J. B. De Landtsheere en als dusdanig gebruikt tot circa 1835. Achterin gelegen dubbelhuis van zeven traveeën en een bouwlaag onder mansardedak, als pastorie opgericht in het vierde kwart van de 18de eeuw en als dusdanig gebruikt tot circa 1835.

St.-Martensstraat 49-53 (Brakel)
Symmetrisch gebouw uit 1871 van twee verdiepingen en zeven traveeën onder schilddak naar ontwerp van architect Van Hoecke-Peeters. Aanvankelijk omvatte het gebouw in de linker helft een enkelhuis als woning voor het schoolhoofd, een centrale toegang en in het rechter deel een klaslokaal op benedenverdieping en gemeentehuis op bovenverdieping. Na aanbouw rechts van een nieuwe jongensschool in 1952-53 naar ontwerp van architect R. De Roose, werd de rechter helft volledig in gebruik genomen als gemeentehuis.

St.-Martensstraat 5 (Brakel)
Pastorie met laag ommuurd voortuintje. Dubbelhuis van zes traveeën en twee bouwlagen onder wolfsdak, gebouwd in 1839. Ruime achtertuin, afgesloten door bakstenen muur. In de as van de achterdeur opgericht achthoekig bakstenen tuinpaviljoentje met plat dak.

St.-Martensstraat 6 (Brakel)
Dorpskerk met georiënteerd koor afwijkend naar het noorden. Laatromaanse toren als oudste deel van de huidige kerk gewoonlijk gedateerd in de 13de eeuw. Gegevens over welomschreven bouwwerken zijn pas vanaf de 16de eeuw voorhanden. Wellicht onderging de kerk in de gotische periode herhaaldelijk wijzigingen. Niettegenstaande het schip veel jonger is dan de massieve westtoren sluiten hun massa's op zeer aanvaardbare wijze bij elkaar aan.

St.-Sebastiaansplein (Brakel)
Georiënteerde dorpskerk met omringend kerkhof ingeplant achter de noordoostelijke pleinhoek. Plannen om de bestaande kerk te vergroten leidden uiteindelijk in 1792-1794 tot de bouw van een nieuwe kerk echter met behoud van de westtoren van de voorgaande kerk. Van de laatgotische westtoren, is geen bouwhistoriek bekend; op stilistische gronden gewoonlijk begin 16de eeuw gedateerd.

St.-Sebastiaansplein 6, 6A (Brakel)
In de zuidoostelijke pleinhoek, aan het kerkhof palende grote gesloten hoeve. In 1866 in oriëntatie gewijzigde boerenwoning uitgebreid tot huidig volume van twee verdiepingen voorzien van poorttravee met brede doorrit links; straatgevel van boerenburgerhuis vroeger beraapt doch in 1962 aangepast en binnenshuis vernieuwd.

St.-Ursmarsstraat (Brakel)
Georiënteerde dorpskerk ingeplant aan de zuidelijke straatzijde met omringend ommuurd kerkhof. Hoofdtoegang kerkhof tussen vierkante overhoekse hekpijlers. Huidige kerk wellicht voorafgegaan door een romaans of vroeggotisch eenbeukig kerkje, later vergroot tot eenbeukige kruiskerk. Van de voorgaande kerk bleef de 16de-eeuwse gotische westtoren behouden. Huidig classicistisch schip met koor en sacristie gebouwd in 1780-1783.

St.-Ursmarsstraat 16 (Brakel)
Grote gesloten hoeve, gedeeltelijke aanpassing en vergroting uit het derde kwart van de 19de eeuw van hoeve met losse bestanddelen die zou opgericht zijn in 1792. Bakstenen boerenwoning van zes traveeën onder zadeldak. U-vormig tot een geheel aaneensluitende lange bakstenen bedrijfsgebouwen, met uitzicht van de tweede helft van de 19de eeuw doch waarschijnlijk nog deels uit eind 18de eeuw. Circa 1950 ingebouwde oudere wegkapel, mogelijk opklimmend tot het vierde kwart van de 19de eeuw.