Inventaris

Houthalen (Houthalen-Helchteren), Zonhoven (Zonhoven)
De natuurreservaten Ten Haagdoornheide en De Teut vormen samen het grootste heidegebied van Midden-Limburg met nog enkele schaars begroeide stuifduinen. Een deel van de heide werd systematisch omgezet in naaldbos gekenmerkt door een drevenpatroon. Bij de westrand van het voormalig militair domein Molenheide bevindt zich de Holsteen, een concentratie van acht grote zandsteenblokken als resultaat van een erosieproces.

Merkem (Houthulst), Boezinge, Brielen, Ieper, Zuidschote (Ieper), Bikschote (Langemark-Poelkapelle), Noordschote (Lo-Reninge)
Dit gebied wordt gevormd door een tweetal gekanaliseerde waterlopen, de Ieperlee en de Martjesvaart. De Ieperlee is tegenwoordig een kleine waterloop die niet overal in het landschap even duidelijk zichtbaar is. Toch kent het een lange geschiedenis die sterk samenhangt met de ontwikkeling van de stad Ieper. Bij Drie Grachten stroomt de Ieperlee in het Kanaal Ieper-Ijzer (soms ook Ieperleekanaal genoemd), dat sinds lange tijd de scheepvaartfunctie van de Ieperlee overgenomen heeft en nu het meest opvallende landschapselement binnen deze ankerplaats is. Bij Drie Grachten stroomt tevens de Martjesvaart in het kanaal. Deze vaart is een gekanaliseerde waterloop die tot het grondgebied Merkem behoorde. Bij het dorp Merkem vormen het kasteel en park van de familie de Coninck de Merckem een belangrijk historisch en landschappelijk geheel.

Berchem (Kluisbergen), Melden, Oudenaarde (Oudenaarde), Elsegem, Petegem-aan-de-Schelde (Wortegem-Petegem)
Het gebied 'Scheldemeersen tussen Bevere, Petegem en Melden en kouter van Petegem' omvat de Klooster- en Muurkouter, het domein van het oude en nieuwe kasteel van Petegem, de Schelde- en Meldenmeersen en de dorpskern van Melden. Deze laatste bevindt zich op de steilrand van de vallei van de Schelde. Aan de kant van Petegem valt de steilrand op omdat hij de grens vormt tussen de meersen en de Kloosterkouter van Petegem. De meersen liggen onder grasland en worden door een grachtenstelsel afgewaterd. Midden het meersengebied, ongeveer parallel aan de Schelde, loopt in de Scheldemeersen de Rietgracht of Coupure.

Berchem, Kwaremont, Ruien, Zulzeke (Kluisbergen), Etikhove, Nukerke (Maarkedal), Melden (Oudenaarde), Ronse (Ronse)
De ‘West-oostelijke heuvelkam’ strekt zich in dit gebied uit vanaf het Kluisbos (Kluisbergen) over de kam van Heynsdale (met Heynsdalebos), de Hotond (met Hotondbos-Scherpenberg), de heuvelkam van de Zandstraat en van de Ommegangstraat tot Bois Joly (Ronse). De zone ‘Plateaurand’ sluit aan bij de Pleistocene Scheldevallei en vormt een overgang naar de West-oostelijke heuvelkam. Tot deze fysische entiteit behoren onder andere het Koppenbergbos en het Elenebos. Het gebied ‘Kwaremont en omgeving’ betreft de dorpskern van Kwaremont, de Paterberg en Waaienberg, en ook het Feelbos, Beiaardbos en Ingelbos. Tot het pleistocene Scheldeterraslandschap van Berchem-Melden behoren ‘Paddenbroek’ en ‘Waarde’. Het betreft laaggelegen, natte tot vochtige grasland- en moerasgebieden.

Lanaken, Rekem (Lanaken), Opgrimbie (Maasmechelen)
De steilrand van het Kempisch Plateau doorsnijdt het gebied en overbrugt een hoogteverschil van 40m. Verschillende beken dwarsen het talud en creëren een grillig patroon. De beekvalleien worden gekenmerkt door alluviale elzenbossen en venige broekbosjes en relicten van viskweekvijvers en watermolens. In de aanwezige bosbestanden is de fase van planmatige bosaanleg nog duidelijk herkenbaar aan het dambordpatroon van paden en brandgangen. Zowel in de heide als in de naaldhoutaanplanten komen enclaves wintereik voor onder de vorm van hakhout, beperkte struwelen, houtwallen en afzonderlijke stoven. Het Pietersembos was jacht- en productiebos van de heren van Pietersheim. Vlakbij ligt het middeleeuwse burchteiland met ruïnes en restanten van drie slotgrachten. In de uitgestrekte naaldbossen werden in de 20ste eeuw dankzij hun groene karakter preventoria en sanatoria opgericht.

Etikhove, Maarke-Kerkem, Nukerke (Maarkedal)
‘De Heuvel van Bossenare’ bevindt zich ten oosten van Etikhove en ten noordwesten van het gehucht Kerkem, centraal in de Vlaamse Ardennen. De vallei van de Nederaalbeek is te herkennen aan de natte graslanden met knotbomen, enkele kleine percelen bos en beekbegeleidende vegetatie. Er komen ook enkele akkers in voor. Het betreft hier een asymmetrische vallei, typerend voor de Vlaamse Ardennen, waarvan de oostelijke dalwand steiler is dan de andere. Ten oosten van de vallei, net erbuiten en aan de rand van de Bossenarekouter, komen enkele grote hoeven voor. De Bossenarekouter, met molen op de top, is een open gebied. De noordelijke en oostelijke flanken van de Bossenareheuvel zijn grotendeels in gebruik als akkerland en bieden een vrij zicht op de noordelijk gelegen vallei van de Maarkebeek en de oostelijk gelegen vallei van de Pauwelsbeek.

Oostmalle (Malle)
De ankerplaats Domein de Renesse ligt op het zachthellende cuestafront van de Kempische microcuesta. De hoogte van deze cuestarug reikt to ca. 30 meter in het westen en 40 m in het oosten. Domein de Renesse ligt op ongeveer 23 m hoogte. Het reliëf binnen de ankerplaats is dus vrij vlak. De ankerplaats Domein de Renesse bestaat uit het eigenlijke kasteelpark rond het kasteel met bijgebouwen, grasperken, vijvers, dreven, het parkbos Wolfschot en de akkers en weilanden met dreven in het westen.

Oostmalle (Malle), Zoersel (Zoersel)
De ankerplaats 'Het Zalfens Gebroekt' is een uitgestrekt moerassig gebied met een centraal gelegen bos omgeven door een kleinschalig landbouwgebied rijk aan opgaande landschapselementen. Enkele beken doorsnijden de ankerplaats, de grondwatertafel ligt niet diep en het gebied is dan ook vrij nat, dit verklaart de vele drainagegreppels. Op de Ferrariskaart (1771-1777) wordt het gebied afgebeeld als moerassig gebied, hoofdzakelijk bestaande uit natte graslanden met houtkanten en bomenrijen. In de loop van de eeuwen werden steeds meer percelen bebost. Vandaag bestaat het Zalfens Gebroekt uit een complex van zeer waardevolle, natte elzenbroeken, zure eikenbossen en populieraanplantingen omgeven door (soortenarme) graasweiden, ruigten en akkers met tal van kleine landschapselementen.

Oostmalle (Malle), Zoersel (Zoersel)
De geschiedenis van ’s Herenbos is verbonden met de ontwikkeling van het aanpalende kasteeldomein de Renesse, aansluitend bij het dorpscentrum van Oostmalle. Het vroegere Nonnenbosch evolueerde van een natuurlijk jachtbos, via een bos voor houtexploitatie tot een idyllisch bos, ingericht als romantisch buitenverblijf. De beekvallei bleef het meest intact en vertegenwoordigt vandaag nog steeds de rijkste flora van het gebied. Heihuizen is een voorbeeld van een typische heideontginning in de Kempen. Het bestaat uit een complex van voornamelijk Grove dennenbestanden, afgewisseld met grote percelen loofhout. Zomereik en beuk zijn de dominante boomsoorten. Het gehucht Zalven bestaat uit een aantal karakteristieke Kempische hoeven met bijgebouwen langs de Salphensebaan; de Sint-Antoniuskapel; graslanden, weilanden en akkers en niet verharde veldwegen.

Heffen, Mechelen, Walem (Mechelen), Rumst (Rumst), Heindonk (Willebroek)
Het Zennegat - Battenbroek is een rivierenlandschap, gekenmerkt door de samenvloeiing van de Dijle, Nete en Zenne. De begroeiing is zeer gevarieerd met onder andere hooi- en graasweiden doorkruist met grachtjes, bomenrijen, broekbossen en loofbossen. Het gebied bevat eveneens afgesneden en verlande meanders. Het landschapsbeeld wordt hoofdzakelijk bepaald door de kleinschaligheid en de afwisseling in structuur met talrijke kleine landschapselementen, de kasteelparken en de oude dijken.