Inventaris

Westhovestraat 3 (Heuvelland)
Historische gesloten hoeve met bakstenen bestanddelen onder overstekende, gebogen zadeldaken op houten, geprofileerde schoorstukken. Tijdens de Eerste Wereldoorlog gedeeltelijk verwoest: nutsgebouwen van 1888; gietijzeren toegangsbruggetje en boerenwoning werden heropgebouwd naar ontwerp van architect F. Tilley in 1921. Weiland met meidoornhaag en relicten van omwalling.

Hoeilaart (Hoeilaart), Overijse (Overijse), Sint-Genesius-Rode (Sint-Genesius-Rode)
Het Zoniënwoud, met een oppervlakte van circa 4400 hectare, is het grootste en best bewaarde relict van het historische Kolenwoud, dat stelselmatig kleiner werd. Een uitgebreid drevenpatroon doorsnijdt het bos. Het Zoniënwoud bestaat uit twee deelgebieden: het zuidwestelijk deel van het Zoniënwoud tussen Hoeilaart en Sint-Genesius-Rode en het noordoostelijk deel in Tervuren en Kraainem, dat ook het Kapucijnenbos, het Bos van Marnix en het arboretum van Tervuren bevat.

Holsbeek, Nieuwrode, Sint-Pieters-Rode (Holsbeek), Lubbeek (Lubbeek), Houwaart, Sint-Joris-Winge (Tielt-Winge)
De beekvallei die door dit gebied van zuid naar noord loopt, is in het zuiden nog breed vertakt. Nabij Gempe komen de waterlopen samen en worden ze zowel Molenbeek als Winge genoemd. De beek stroomt af richting Kleerbeek en Horst, de vallei wordt hier aanzienlijk breder en vlakker en wordt ook wel de Hagelandse vallei genoemd. Deze brede vallei is gekend vanwege haar hoge ecologische waarde. Aan de beide zijden van de vallei loopt het landschap glooiend omhoog, oa. door de aanwezigheid van Diestiaanheuvels. Door het hele gebied heen komt bouwkundig erfgoed voor. Voornamelijk in het zuiden en noorden liggen een aantal grote hoevecomplexen. Kenmerkend voor de Molenbeekvallei zijn de vele kastelen dicht tegen de beek. Een landschappelijk gaaf geheel wordt gevormd door het kasteel van Horst en omgeving.

Nieuwrode (Holsbeek), Wezemaal (Rotselaar)
Het noordelijke deel van het Hageland vormt het overgangsgebied tussen de zand- en de leemstreek en wordt gekenmerkt door zuidwest-noordoost georiënteerde ijzerzandsteenruggen. Deze waren op het einde van de 18de eeuw nog grotendeels bebost. Op het grondgebied van Rotselaar, deelgemeente Wezemaal liggen aldus ongeveer evenwijdig: de Heikantberg, de Middelberg, de Eikelberg, de Wijngaardberg en de Beninksberg. De Beninksberg is naast de Wijngaardberg één van de gaafste ijzerzandsteenheuvels en is weinig aangetast door weekendverblijven en dergelijke. Door de grote hoogteverschillen op korte afstand, komen er veel markante terreinovergangen, holle wegen en taluds voor in het gebied.

Hulsbergweg (Holsbeek), Koningsstraat (Leuven)
De Kesselberg is een restheuvel met sporen van menselijke aanwezigheid uit het paleolithicum en restanten van wallen van een hoogtenederzetting uit de middenijzertijd.

Meidries 3 (Holsbeek)
Eenvoudige boswachterswoning uit de eerste helft van de 19de eeuw met boomgaard met pruimen-, kersen- en kastanjebomen. De woning, bestaande uit een enkele bouwlaag onder zadeldak met Boomse pannen, wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van een opkamer en door de toepassing van vakwerk met lemen invulling in het interieur.

Smisstraat 1 (Holsbeek)
Middelgrote hoeve op L-vormig grondplan boven de korfbooginrijpoort gedateerd 1735. Hoofdzakelijk baksteenbouw met verwerking van kalk- en ijzerzandsteen. Agrarische omgeving en boomgaard ten noorden van de hoeve.

Beverenstraat 123 (Hooglede)
Hoeve aangeduid op de Ferrariskaart (1770-1778) en de Atlas der Buurtwegen (1843) met grosso modo dezelfde opstelling. Losse, lage bestanddelen van verankerde, rode baksteen L-vormig gegroepeerd rond een begrint erf met voorliggende boomgaard.

Bollestraat 6 (Hooglede)
Losse, lage, verankerde bakstenen bestanddelen onder pannen zadeldaken in U-vorm gegroepeerd rond geasfalteerd erf.

Hoogstraten, Minderhout, Wortel (Hoogstraten)
Het grootste deel van de structuur van dit gebied gaat zeker terug tot eind 18de eeuw. Het gaat daarbij om het Kasteel van Hoogstraten, de site met omwalling van ’t Withof, een aantal dreven en de loop van de Mark met lager gelegen valleigronden. Het is deze relatief sterk meanderende loop van de Mark met bijhorende vallei die voor een groot deel de wetenschappelijke en ook ruimtelijk structurerende waarde van het gebied vertegenwoordigt. Als geheel kan het landschap, zoals we het nu kunnen waarnemen, worden gekarakteriseerd als een compartimentenlandschap van afwisselend open landbouwgronden en gesloten bospercelen, met oude dreven en bomenrijen.