Inventaris

Kasteelstraat 6-10, 6A-B (Kruisem)
Het 17de-eeuwse waterkasteel met aanhorigheden in een uitgestrekt park van 13 hectare met vijvers is gelegen tussen de Kasteelstraat, de Colijnstraat en de Moerasstraat en wordt door een lindedreef verbonden met de dorpskern.

Korte Aststraat 10 (Kruisem)
Hoeve in U-vorm, palend aan het kasteel met ijzeren toegangshek in noordoostelijke hoek en ommuurd achtererf met kapelletje in de straatbocht. Boerenhuis van acht traveeën onder pannen zadeldak met zeer oude kern, herhaaldelijk aangepast in de 19de eeuw en het eerste kwart van de 20ste eeuw.

Korte Aststraat 10-14 (Kruisem)
Oorspronkelijk landhuis gebouwd door de Gentse bouwkundige L. Roelandt en voltooid circa 1850; nadien herhaaldelijk aangepast. Kasteel met aanhorigheden met onder meer belvedèretoren en serres mooi ingeplant op de helling boven de beekvallei met aangelegde rozentuin ten westen en park met vijvers in landschappelijke stijl. Ten noorden palend aan het kasteel hoeve in U-vorm, het zogenaamde ''t Goed ten Ast'. Ten zuiden van het kasteel gelegen hovenierswoning.

Korte Aststraat 2-8 (Kruisem)
Verschillende boerenhuisjes van het gehucht Den Ast ingeplant links en rechts van de voormalige "dreef van den dries naar den Ast", minstens opklimmend tot de 18de eeuw.

Lozermolenstraat, Lozerstraat (Kruisem)
De Lozerstraat is de belangrijkste nog gekasseide dorpsstraat. Gekasseide wegen behoren tot het erfgoed van Vlaanderen.

Nokeredorpstraat (Kruisem)
Deze kasseiweg getuigt van een bepaalde, uiterst belangrijke en langdurige fase in de evolutie van infrastructuurwerken in casu de wegenbouw.

Ooikestraat 2 (Kruisem)
Achterin gelegen hoeve met losse bestanddelen op de grens met Ooike, door twee landwegen, onder meer een populierendreef, in het oosten en westen verbonden met de Ooike- en Gerststraat.

Wannegem-Ledestraat (Kruisem)
De Wannegem-Ledestraat vormt de verbinding tussen de dorpskommen van Wannegem en Lede met verspreide bebouwing in de omgeving van de dorpskernen.

Wannegem-Ledestraat 26, 26B (Kruisem)
De voormalige pachthoeve van de heerlijkheid Ten Heuverhuus is gekend als Het Neerhof'en gaat terug op een 13de-eeuwse landbouwuitbating. De hoeve herbergt belangrijke bouwsporen verwijzend naar een laat 17de-, vroeg 18de-eeuwse kern met latere aanpassingen. Bij de hoeve bevindt zich een watermolen, reeds vermeld in 1425.

Waregemsestraat 19 (Kruisem)
De voormalige pastorie van de Sint-Ursmarisparochie, gebouwd in 1772 door Louis 't Kindt en Jan Baptist Simoens, is ingeplant ten noorden van de parochiekerk en bevindt zich in een ruime ommuurde tuin afgesloten door ijzeren hekken vooraan. Een kerkwegel, aan het kerkhof geflankeerd door twee linden, leidt in het zuiden naar de kerk.