Inventaris

Dilsen, Elen, Rotem, Stokkem (Dilsen-Stokkem), Maaseik (Maaseik), Leut, Meeswijk, Vucht (Maasmechelen)
Dit gebied beslaat de uiterwaarden van de Maas tussen Maaseik en Maasmechelen. De meanderende rivier verlegde regelmatig haar loop, waardoor het landschap kenmerkt zich door de aanwezigheid van vele fossiele en verlaten Maasmeanders. Historische dijken zijn nog aanwezig, de dijken zijn pas eind 20ste eeuw aaneengesloten gemaakt om overstromingen te voorkomen. In de tot een kilometer brede uiterwaarden tussen de dijk en de Maas zelf, kan de rivier nog regelmatig overstromen. Een unieke situatie voor Vlaanderen. Het landgebruik in de alluviale vlakte is agrarisch, enkele grote hoeven komen hier voor. Verder zijn er de gehuchten en dorpen, veelal ontstaan aan de toenmalige Maas. Nabij Leut strekt het kasteelpark van Villain XIIII zich uit in de riviervallei.

Elen (Dilsen-Stokkem), Maaseik, Neeroeteren (Maaseik)
Het gebied strekt zich uit langs de Bosbeek tussen Neeroeteren en Maaseik. Het vlakke reliëf werd plaatselijk gediversifieerd door latere zandverstuivingen en de vorming van landduinen zoals bij Siemkensheuvel. De bedding van de Bosbeek tussen Neeroeteren en Maaseik werd waarschijnlijk gedurende de 13de en/of de 14de eeuw gegraven in functie van de Maaseiker stadswallen en de watermolens. Men treft in de westelijke helft van het gebied een kleinschalig oud cultuurlandschap op een plaggenbodem aan in het deelgebied Langeren en De Staart, met een grote dichtheid aan houtkanten, graslanden, akkertjes en geriefhoutbossen. Centraal in het gebied ligt de zogenaamde Tösch, een nat terrein met grote percelen ten zuiden van de Bosbeek. Een uitgestrekt gebied van weiden en akkers op een plaggenbodem bepaalt het uitzicht van het oostelijk deel van het gebied, genaamd Wurfeld.

Elen, Rotem (Dilsen-Stokkem), Maaseik, Neeroeteren, Opoeteren (Maaseik)
De Zuid-Willemsvaart loopt dwars door het gebied van noord naar zuid. Ten westen van dit kanaal ligt het Bergerven en het Kempisch Plateau, dat hier zijn meest noordoostelijke uithoek kent en eindigt in een smal interfluvium tussen Bosbeek- en Maasvallei. De steilwand in de meanderbocht van Bergerven en de Bosbeekvallei begrenzen het plateau respectievelijk ten oosten en ten noorden. In de omgeving van de voormalige groeve te Berg, die landschappelijk weliswaar erg ingrijpend is geweest, dagzoomt het Zand van Waubach. De groeve en zijn omgeving zijn bestemd als recreatiegebied.

Lanklaar (Dilsen-Stokkem), Vucht (Maasmechelen)
Op het voormalige mijnterrein van Eisden liggen vier mijnterrils: de Lange Terril, de Rode Terril en de Tweelingterrils. De zeer droge en doorlatende bodem vormt voor planten en dieren een bijzondere biotoop. Daarenboven vormen de steengruishopen ook nu nog belangrijke herkennings- en oriëntatiepunten in het landschap met een panoramisch zicht op de groene omgeving.

Bergerkampstraat 16, 16A (Dilsen-Stokkem)
Smidse met herberg. Sterk gewijzigd gebouw met oude kern; reeds aangeduid in de Atlas van de Buurtwegen van 1845.

Heilderveld (Dilsen-Stokkem)
Molen De Wachter, gebouwd in 1871, is een bewaarde molenromp die teruggaat op een korenmolen, type stenen bovenkruier, bergmolen (beltmolen). De molen maakt deel uit van een landelijke omgeving, waarbij kerk, kasteel en molen de historisch gegroeide visuele bakens vormen van het dorpsgezicht Dilsen. Conische bakstenen molenromp op een deels afgegraven, met gras begroeide belt in een weide.

Heilderveld (Dilsen-Stokkem)
De stenen windmolen De Wachter, die werd gebruikt om koren te malen, heeft vier zolders en is gebouwd op een aarden ophoging. De molen is gelegen aan het Heilderveld te Dilsen. De molen staat er in een nog onbebouwde vlakte in de nabijheid van het kasteelpark. De drie-eenheid kerk, kasteel en molen, destijds een vertrouwd beeld in vele dorpen, is hier nog intact bewaard.

Kerkstraat 8 (Dilsen-Stokkem)
Burgerhuis uit het vierde kwart van de 19de eeuw met in 1933 toegevoegd bedrijfsgebouw. Het woonhuis is een dubbelhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak. Bedrijfsgebouw van drie bouwlagen op souterrain, twee traveeën aan de Kerkstraat, een afgeschuinde hoektravee voorzien van een trapgevel, en drie traveeën aan de Bergerkampstraat.

Langstraat 47 (Dilsen-Stokkem)
Sigarenfabriek van de familie Kollmeyer. Rond de eeuwwisseling werkten er circa 20 mensen. Herenhuis met aansluitend bedrijfsgebouw.

Oude-Kerkstraat 55, 55A-C (Dilsen-Stokkem)
Voormalige stoombierbrouwerij, in bedrijf tot eind jaren 1920. De kern dateert uit de 18de eeuw.