Inventaris

Ratmolenstraat 42 (Erpe-Mere)
Goed bewaarde bovenslagmolen bij de Molenbeek met sluis en ijzeren scheprad. Witgeschilderde verankerde baksteenbouw op gepikte plint, oudere kern uit de 18de eeuw. Korfboogdeurtje met zandstenen lijst met negblokken. Ten westen, molenaarswoning van anderhalve verdieping en vijf traveeën onder zadeldak, van 1823 volgens de eigenaar. Rondom open weiland.

Ruststraat 10 (Erpe-Mere)
Oude nog werkende korenwatermolen op de Molenbeek. In 1870 verbouwing omschreven als olie- en korenwatermolen; in 1921-22 gedeeltelijk afgebroken: in 1924 veranderd in woning en in 1953 verenigd met aanpalend magazijn. Ensemble van bakstenen gebouwen onder zadeldaken met rechthoekige en steekboogvormige muuropeningen. Achterpuntgevel van het dwarsgebouw voorzien van houten bebording. Watermolen omgeven door graslanden en door bomenrijen afgezoomde Molenbeek.

Schoolstraat (Erpe-Mere)
De Kruiskoutermolen is een houten korenwindmolen van het type standaard met open voet. De molen heeft een geklinknageld verbusseld gevlucht, drie steenkoppels en aswielen, en is maalvaardig. De molen werd opgericht te Nieuwerkerken in 1632 en naar Mere overgebracht in 1922..

Wilgendries 4 (Erpe-Mere)
Bovenslagmolen op de Molenbeek met ijzeren scheprad en sluis, reeds vermeld in 1571. Molen van één bouwlaag en twee traveeën onder steil zadeldak, uit de 19de eeuw met oudere kern. Molenaarswoning in het verlengde van de molen; dubbelhuis met twee bouwlagen van vier traveeën onder zadeldak uit eind 19de eeuw - begin 20ste eeuw. Watermolen omgeven door graslanden en door bomenrijen afgezoomde Molenbeek. Twee onverharde voetwegen komen samen bij de molen.

Essen (Essen), Kalmthout (Kalmthout)
In het gevarieerde gebied De Nol werd van de 14de tot de 18de eeuw turf gewonnen. Enkele grachten en beken zijn daar nog een overblijfsel van: ze waren vroeger in gebruik als turfvaart, om de turf af te voeren. Het ven van De Nol bleef na de ontginning van het veen als plas over. Het ven heeft een hoge natuurwaarde.

Bergsebaan 23 (Essen)
De Molen van Hoek is een stenen koren- en oliemolen van het type bovenkruier (bergmolen), opgericht tussen 1775 en 1827.

Hemelrijk 91 (Essen)
U-vormige modelboerderij met gekasseide binnenplaats, met woonhuis, stallingen, schuren en bijgebouwen met graanmolen en houtzagerij.

Melkerijstraat 2 (Essen)
Zuivelfabriek, gesticht in 1901 en gesloten in oktober 1980. Bewaarde, nog werkzame stoommachine van 1921 door constructeur Van den Kerkhove uit Gent.

Nieuwstraat 111 (Essen)
Opklimmend tot de eerste helft van de 19de eeuw. Dubbelhuis van vijf traveeën en aanleunende poorttravee onder doorlopend zadeldak.

Sint-Jansstraat 238 (Essen)
De Bakkersmolen is een stenen korenwindmolen van het type bovenkruier (stellingmolen), opgericht in 1980-82 naar ontwerp van architect Lou Jansen.