Inventaris

Terspelt 25 (Merchtem)
Ten zuidoosten van de dorpskern van Merchtem bevindt zich het historische domein Hof ter Spelt, ook zogenaamd Appelkot, met de behouden structuur van een middeleeuwse, omgrachte kasteelmotte. Het landhuis en het koetshuis, evenals de landschappelijke tuinaanleg dateren van rond 1860.

Bergbosstraat 259, 263 (Merelbeke-Melle)
Site met walgracht naast de Hollebeek bestaand uit een vroeger cirkelvormig opperhof omringd door een brede rechthoekige walgracht, met speelgoed of kasteel waarschijnlijk opgericht tussen 1444 en 1625. Huidig kasteel met eenvoudige rechthoekige plattegrond met omgevend park dateert waarschijnlijk uit het midden van de 18de eeuw met latere lichte wijzigingen. Dubbelhuis van twee bouwlagen en zeven traveeën onder afgewolfd zadeldak. Kasteelhoeve ten zuiden van het vroeger neerhof.

Bergstraat 16 (Merelbeke-Melle)
Kasteel, gebouwd op een zandheuvel in een park met vijver, ter vervanging van een vroeger zomerverblijf dat in de 19de eeuw toehoorde aan Tertzweil-Boucqué. Bak- en natuurstenen kasteel in neo-Vlaamserenaissance-stijl, gebouwd in 1899 naar ontwerp van architect J. de Waele. Dubbelhuis van twee bouwlagen en vijf traveeën op souterrain, onder zadeldak.

Brusselsesteenweg 165 (Merelbeke-Melle)
Het kasteeldomein Coppens is sinds 1937 het Hoger Rijksinstituut voor Tuinbouw. Het domein van 14 hectare aan de rechter Scheldeoever omvat het vroegere park met oude afgesneden Scheldemeander, nu vijver, het landhuis en de oranjerie van 1833 naar ontwerp van Louis Minard. Binnen deze oude rivierbocht werden bij toevallige en systematische opgravingen resten van een 13de-eeuws klooster aangetroffen.

Brusselsesteenweg 190-192 (Merelbeke-Melle)
Vermoedelijk gaat deze site met walgracht in oorsprong terug op een oudere landbouwnederzetting. Op een kaart van 1572 vermeld als speelgoed. Bak- en natuurstenen kasteel in neotraditionele stijl met laatgotische stijlelementen, gebouwd naar ontwerp van architect J. de Waele en daterend van 1897. Omgevend park en toegangspoort met boogvormig aansluitende paardenstallen gesitueerd in de zuidoosthoek van het aanvankelijk omgrachte voorhof van het vroegere waterkasteel. Voormalige kasteelhoeve en heden hovenierswoning, gesitueerd buiten de vroegere kasteelomgrachting. Achtzijdige gloriëtte van 1764 in Lodewijk XV-stijl.

Brusselsesteenweg 428, Kalverhagestraat 1-3 (Merelbeke-Melle)
Waterkasteel omringd door brede vierkante binnengrachten. Aan de achterzijde van het kasteel valt deze walgracht samen met de buitenste omgrachting. Toegangsbrug over de buitenwalgracht met ijzeren brugleuningen tussen overhoekse vierkante hardstenen pijlers met bolbekroning; ijzeren toegangshek tussen ronde ijzeren pijlers. Waarschijnlijk dateren brug en hek uit de eerste helft van de 19de eeuw. Haast vierkant bak- en zandstenen kasteel van twee bouwlagen, onder leien bedaking, in renaissance- en neorenaissancestijl, vermoedelijk opgericht midden 16de eeuw, licht aangepast in de 18de eeuw en gewijzigd en vergroot eind 19de eeuw. Twee gelijkaardige en symmetrisch opgestelde paviljoenen met koetshuis, paardenstal, personeelswoning en gloriëttes, vermoedelijk uit de eerste helft van de 18de eeuw.

Burg. Van Gansberghelaan 83 (Merelbeke-Melle)
De parochie behoorde oorspronkelijk tot het patronaatsrecht van de Sint-Salvatorsabdij van Ename. Het huidige pand werd gebouwd in 1871 door pastoor H. Steppe en burgemeester Van Gansberghe naar ontwerp van E. de Perre-Montigny. Rechts staat een bakstenen koetshuis en paardenstal met zadeldak. Het pand is gelegen in een fraaie ommuurde tuin met rechthoekige vijver doch zonder uitgesproken aanleg.

Caritasstraat 43-45, Heibos 1 (Merelbeke-Melle)
L-vormige buitenplaats vergroot tot een rechthoekig buitenhuis naar ontwerp van architect Louis Minard, 1842 met omgevend park. Dubbelhuis van acht traveeën en twee en een halve bouwlaag, onder schilddak. Kasteelhoeve met hoog rechthoekig gebouw van twee verdiepingen en zeven traveeën onder schilddak, vermoedelijk uit begin 19de eeuw. Koetshuis met paardenstallen van zeven traveeën en anderhalve bouwlaag, onder schilddak, aanpassing van circa 1875 van een bestaand huis. Ommuurde moestuin met ijzeren toegangshek tussen vierkante bakstenen hekpijlers, beglaasde houten serre op een bakstenen voeting en ijskelder van circa 1860 onder heuvel achter de noordoostelijke kasteelgracht.

Dorpsstraat 2 (Merelbeke-Melle)
Schuin ingeplant op de hoek van de straat met voornamelijk achterliggende ommuurde tuin. Oorspronkelijk een dubbelhuis van slechts één bouwlaag en vijf traveeën; gevelsteen met jaartal 1773 boven de deur in de achtergevel. Aangepast met toevoeging van een bovenverdieping in het midden van de 19de eeuw.

Gaversesteenweg 285, Kerkstraat 60 (Merelbeke-Melle)
Omwalde hoeve uit het derde kwart van de 19de eeuw, geëvolueerd tot omwald kasteel met park en neerhof. Huidige toegang tot het park met laag ijzeren hek tussen betonnen pijlers ter breedte van de gekasseide dubbele bruine beukendreef naar het kasteel. Op de plaats van een ouder huis verscheen circa 1859 het huidige hoge dubbelbuis met rechthoekige plattegrond met aansluitende lagere en smallere zijvleugel. In de 19de eeuw gewijzigde gevels. Midden tegenover de brug over de noordelijke walgracht gelegen woning van vijf traveeën en twee en een halve bouwlaag, onder zadeldak.