Inventaris

Duras, Gorsem, Runkelen, Sint-Truiden, Wilderen (Sint-Truiden), Zoutleeuw (Zoutleeuw)
Het kasteeldomein van Duras is een uitgestrekt landgoed van circa 134 hectare in het zachtglooiende vochtig-Haspengouw ten noordwesten van Sint-Truiden. Door zijn ontstaan, evolutie en bestanddelen is het uitzonderlijk en bepalend voor de inrichting en organisatie van het landschap.

Kerkom-bij-Sint-Truiden, Sint-Truiden (Sint-Truiden)
Ten zuiden van Sint-Truiden heeft de Cicindria(beek) een asymmetrische vallei met steilere oostelijke helling ingesneden in het Haspengouws leemplateau met zijn open field landschap van vruchtbare akkers. De asymmetrische valleihellingen zijn doorsneden door holle wegen.

Runkelen (Sint-Truiden)
Van in het gehucht Ossenweg slingert een smalle asfaltweg zich langs de Onze-Lieve-Vrouwkapel. De weg loopt langs de flank van de Muggenberg en is deels ingesneden tussen taluds met onder andere hakhout van eik en es. De weg loopt verder tussen weilanden en populierbosjes tot aan een splitsing met een kasseiweg naar Runkelen dorp. Deze deels holle weg vormt de historische verbinding tussen het bedevaartscomplex van de Onze-Lieve-Vrouwkapel in Ossenweg en de gehuchten ten oosten en ten zuiden van het meer het Vinne zoals Runkelen en Duras.

Bernissem 11, 14-20 (Sint-Truiden)
Eertijds Commanderij van de Duitse Orde, afhangende van de Hoofdcommanderij van Alden Biesen, waarschijnlijk reeds gesticht voor 1254. Het voormalig domein van de commanderij bestaat vandaag uit grote percelen akkerland gescheiden door de Bernissembeek en het historisch netwerk van dreven.

Duraslaan (Sint-Truiden)
De Duraslaan vormt de rechte verbindingsweg tussen de dorpscentra van Duras en Gorsem die de kasteeldreef van het Kasteel Duras kruist. Deze laan werd ca. 1828 aangelegd om een vlotte rechtstreekse verbinding te maken met Gorsem. Vermits tegelijk ook de Kasteeldreef werd heraangelegd, gebeurde de aanleg van de Duraslaan vermoedelijk onder invloed van de kasteelheer. Langs een deel van de Duraslaan staat nog een dubbele beukenrij als restant van de oorspronkelijke aanleg.

Engelbamp (Sint-Truiden)
Ten noorden van Sint-Truiden ligt in noord-zuidrichting een historische wegtracé dat op basis van historische kaarten zeker tot in de 17de eeuw kan worden teruggevoerd, maar vermoedelijk een vroegmiddeleeuwse oorsprong kent. Deze weg zou al van in de vroege middeleeuwen in het verlengde van een Romeinse weg van Hoei over Landen-Velm en Sint-Truiden zijn aangelegd. Ter hoogte van Nieuwenhoven heet dit wegtracé Engelbamp. Langs dit tracé vestigde de abdij van Sint-Truiden haar buitenverblijf en hoeve Nieuwenhoven. Onmiddellijk ten noorden van Nieuwenhoven vormde zich een holle weg in een geul op de flank van een hoogte, een uitloper van het interfluvium tussen Herk en Gete. Waar het wegtracé in deze geul ligt, komen langs beide zijden houtkanten op de hoger gelegen wegbermen voor.

Engelbamp 55-57 (Sint-Truiden)
Tot eind 18de eeuw was het domein bij het buitenhof van de abdij van de Sint-Trudoabdij in Nieuwenhoven aan alle zijden begrensd door een dreef. Aan de westzijde grensde het abdijdomein aan de historische dreef Engelbamp, die nu nog als een verharde weg met nieuw aangeplante bomen of houtkanten bestaat. Noord en oost omgrensde een dreef of pad het domein. Die dreef bestond uit een onverhard pad, een gracht en een houtkant van opgaande beuken of hakhout uit haagbeuk. Aan de zuidkant vormt de gekanaliseerde Kelsbeek de grens tussen abdijdomein en andere bezittingen. Deze structuur is nog goed herkenbaar, hoewel op sommige plaatsen vervaagd. Binnen de contouren lag de kern van het abdijdomein met het buitenverblijf van de abt, de hoeve, vijvers, begraasde hoogstamboomgaarden en akker 'Den Hulst'. In de 17de eeuw was de ruimte binnen deze begrenzing opener dan nu het geval is.

Engelbamp 55-57 (Sint-Truiden)
Uitzonderlijke parkaanleg in landschappelijke stijl met riant karakter, nu moeilijk waarneembaar, als deel van zeer uitgestrekte kasteeldomein, teruggaand op het volgens het neerhof-opperhofschema gebouwde zomerverblijf van de abten van de Sint-Trudo-abdij.

Heide (Sint-Truiden)
De weg tussen Nieuwerkerken en Wijer ten noorden van Sint-Truiden (nu Heide) volgt een historisch traject waarvan de oorsprong zeker tot de 14de eeuw kan worden teruggevoerd. Waar de verharde weg over een hoogte van het interfluvium tussen Gete en Herk gaat, neemt hij de vorm van een holle weg aan met houtkanten van beuk, haagbeuk en eik.

Helshovenstraat 35 (Sint-Truiden)
Villaparkje uit de tweede helft van de 19de eeuw met voortuin, straathek, bomenrijk parkje en lindendreef naar de achteraan gelegen boomgaard met barrier.