Inventaris

Schelderodeplein 8-9, 8A (Merelbeke-Melle)
Het deels ommuurde kasteeldomein, met aanhorigheden in park met vijver, bevindt zich tussen de Gaversesteenweg en de Scheldemeersen, ten noordwesten van de kerk. Het kasteel uit 1865 is ontworpen door en voor oudheidkundige Florimond Van de Poele, in samenwerking met baron Jean Bethune. Het merkwaardige bakstenen kasteel met zijn sprookjesachtig voorkomen is in neogotische stijl opgericht naar patroon van de 15de-eeuwse Brugse gotiek. Het park werd aangelegd in landschapsstijl en dit volgens de mode en stijlkenmerken typerend voor de tweede helft van de 19de eeuw.

Verlorenbroodstraat 6A (Merelbeke-Melle)
Vroeger een enkelvoudig rechthoekige omgrachte hoeve met losse bestanddelen met een poortgebouw op het eind van de toegangsdreef. Overzolderd poortgebouw van één travee onder schilddak , voorzien van twee siernokijzers, aanzien als daterend uit de 17de eeuw maar waarschijnlijk gereconstrueerd circa 1900 met neogotische inslag. Links aan de straatzijde aansluitend lang voormalig hoevegebouw van één bouwlaag en elf traveeën, onder zadeldak, uit de 19de eeuw.

Watermolenstraat 35-37 (Merelbeke-Melle)
Geïsoleerde site aan de Gondebeek op circa 500 meter ten zuidoosten van de dorpskern, bereikbaar via een private populierendreef. Eén van de oudste nederzettingen van Gontrode, leengoed opklimmend tot de feodale tijd. Oud boerenhuis in 1904 vervangen door een groot boerenburgerhuis van twee bouwlagen en zes traveeën onder schilddak. Aansluitend molenhuis gebouwd boven de Gonde. Aanvankelijke molen met waterrad reeds bestaand in de 16de eeuw. Voormalig stampkot of olieslagerij, nadien zagerij. Rechthoekig bakstenen gebouw onder een hoog zadeldak, gedateerd 1762.

Zink 11-13 (Merelbeke-Melle)
Kasteeldomein met ruim 1 kilometer lange oude dreef vanaf het kasteel westwaarts voerend naar de verdwenen vroegere parochiekerk aan de Torrekensstraat. Toegangspoort aan de straat met aanpalend gedeelte van de vroeger gesloten kasteelhoeve. Kasteel gebouwd tegen de zuidelijke hoek van de omgrachte site. Heden min of meer L-vormig gebouw van twee verdiepingen met verspringende bouwlagen en zadeldaken. Verbouwingswerken van circa 1900 bepalen het globaal uitzicht van kasteel in neotraditionele stijl, maar anderzijds zijn vroegere bouwfasen nog duidelijk afleesbaar waaronder een overblijfsel van een vroegere donjon of mottetoren uit de late middeleeuwen. Gerestaureerde en deels tot woning gerenoveerde vroegere kasteelhoeve, waarschijnlijk uit de 16de tot 17de eeuw.

Merksplas (Merksplas)
‘Zwart Goor - Rondpunt’ is een bebost voormalig landgoed binnen een open landelijke omgeving. De kern van het domein gaat terug tot de tweede helft van de 19de eeuw, toen de eigenaar begon met de ontginning van de Zwartgoorheide, een uitgestrekt heide- en vennengebied. De basisstructuur van het gebied wordt gevormd door dreven in driehoeksvorm, geïnspireerd door de vrijmetselarij. De open omgeving van de beboste kern is hoofzakelijk het gevolg van ontginningen uit het begin van de 20ste eeuw, met grote, rechthoekige kavels. Door talrijke functiewijzigingen van het domein is het gebouwenbestand van het gebied Zwart Goor – Rondpunt herhaaldelijk verbouwd. De Franse tuin dateert van 1926. Het esthetisch aantrekkelijke gebied heeft ook een belangrijke dendrologische waarde, door de dreven en oude bosbestanden.

Beersedreef 2, Beukendreef 1-2, Dammekensstraat 1-6, Eikendreef 1-2, Gasthuisdreef 1, Gentse Wijk 1-10, Kapelstraat 1-10, 11, Kweekstraat 1-12, 4A-B, 13-15, Nijverheidsstraat 1-6, 2A, Ossenweg 1A-B, 3, Rode Dreef 1-2, Steenweg op Rijkevorsel 1-28, 29-65, Steenweg op Wortel 1-2, 1A, 3-5, 6, 6bis, Zoete Inval 1-8 (Merksplas)
Tegelijk met de stichting van een vrije landbouwkolonie in Wortel, werd te Merksplas een bedelaarshuis -onvrije kolonie- opgericht. Gedeeltelijk omgracht domein gekenmerkt door een compartimentenlandschap, een rastervormig drevenpatroon en een uitgestrekt karakteristiek gebouwenpatrimonium.

Boensberg 1-2 (Merksplas)
Oude hoevesite met huidig woonstalhuis van 1886, vrijstaande langsschuur vernieuwd in 1938 en recente stal en -schob.

Hofeinde 57-59 (Merksplas)
Vrijstaand, eclectisch dubbelhuisje van drie op twee traveeën en één bouwlaag onder overkragend zadeldak, circa 1888.

Steenweg op Weelde 15, Zwart Goor 2 (Merksplas)
Bewaard, doch aangepast landhuis van acht traveeën en twee bouwlagen onder overkragend zadeldak, alsook bijgebouwen van 1926 met cottage-allures.

Nieuwkerkestraat (Mesen)
Britse militaire begraafplaats met doden uit de Eerste Wereldoorlog, naar een ontwerp van Ch. Holden en W.C. Von Berg. De begraafplaats omvat een gedenkteken voor vermiste Nieuw-Zeelanders, bestaande uit een rotonde met een 'Cross of Sacrifice' en de namen van de vermisten ingebeiteld, evenals een schuilgebouw op de begraafplaats zelf, met een galerij met colonnade van pseudo-Dorische zuilen. De ommuurde begraafplaats bevat verder nog een 'Stone of Remembrance' en zes perken met witte grafstenen. Het geheel wordt getooid met bloemperken, struiken en opgaande bomen.