Inventaris

Azalealaan 13 (Zedelgem)
Hoeve met losse bestanddelen rond een onverhard erf gelegen ten noordwesten van de Schattingbeek.

Baesveld 2-4, Merkemveldweg 26-28 (Zedelgem)
Kasteeldomein met kasteel, hoeve, park met bijhorende oranjerie, fruitmuren. Domein met hoofdtoegang vanaf de Ruddervoordsestraat via een beukendreef die recht op het kasteel uitgeeft en via een dreef vanaf de Zeedijkweg, afgesloten door octagonale hekpijlers met begeleidende pijlerkapel. Park in een landschappelijke stijl met open graspartijen, vijver en padenstructuur, parkbos, solitaire bomen en bomengroepen. In het westelijke deel van de moestuin ingeplante "villa M". Kasteel opgericht door de familie van Outryve de Merckem aan het einde van de 18de eeuw. Tussen 1850 en 1852 wordt het bestaande huis verbouwd tot een kasteel. Vervolgens uitbreiding kasteel in 1867, tevens wordt de oranjerie met ommuurde moestuin opgetrokken. De kapel wordt voor het eerst vermeld in 1873. Nog eens uitbreiding in 1879, de noordwestelijke hoektoren wordt tegen het kasteel aangebouwd in 1894. Kasteel in een middeleeuwse stijl met gekanteelde muren, trapgevels en arkeltorentjes.

Belledreef 2 (Zedelgem)
In "1840" gebouwd zie jaartal in de oostelijke eindgevel van het woonhuis.

Belledreef 8 (Zedelgem)
Achterin gelegen hoeve met losse bestanddelen toegankelijk via een aarden oprit en smeedijzeren hekken in betonnen pijlers. Lag tot de oprichting van de gemeente Veldegem in 1920 op grondgebied van Torhout op de wijk Rozeveld. Er is al bebouwing te zien op de Ferrariskaart (1770-1778) en op het primitief kadasterplan (circa 1830). Deze wordt circa 1883 vervangen door een nieuw woonhuis ten noorden en een schuurstalvolume ten oosten van het erf. Uitbreiding van het woonhuis in 1969. Gebouwen gegroepeerd rond een bekiezeld erf. Woonhuis met aangebouwde stal in witbeschilderde, verankerde baksteen onder zadeldak, gepekte plint. Het zadeldak is belegd met rode en zwarte pannen in een geometrisch patroon (ruitmotief), kenmerkend voor de pachthoeves van de adellijke familie de Crombrugghe-Matthieu. Schuur met geïncorporeerde stalling onder zadeldak. Stalling ten westen met gewijzigd gevelparement en muuropeningen.

Beukenweg 10, Stationsstraat 3 (Zedelgem)
Het huidige kasteel ter Mote werd gebouwd in 1841, maar de site gaat terug op een opper- en neerhofstructuur. Het omgevende landschapspark met spiegelvijver, ijskelder, grottencomplex en tuinpaviljoen dateert eveneens uit het midden van de negentiende eeuw.

Binnenstraat 4 (Zedelgem)
Vrijstaande, lage arbeiderswoning met bijgebouw op de hoek met de Collevijnstraat, volgens kadastergegevens circa 1897 gebouwd op de wijk Houtte vaut. Verankerde, bruine baksteenbouw boven een gecementeerde plint in imitatie breuksteen en onder zadeldak (Vlaamse pannen).

Boterweg 3 (Zedelgem)
Achterin gelegen hoeve met losse bestanddelen rond een begraasd erf, toegankelijk via een aarden oprit. Op de Ferrariskaart (1770-1778) staat hier al een volume binnen een omhaagd perceel. Circa 1840 wordt de oorspronkelijke woning ten zuiden van het erf omgebouwd tot een schuur en wordt een nieuw woonhuis ten noorden van het erf gebouwd (zie huidig). Circa 1874 wordt tegen de westkant van de woning een tweede wooneenheid gebouwd. In 1902 zijn beide woningen tot één huis samengevoegd. Woonhuis in verankerde baksteen onder zadeldak (Vlaamse pannen). Grijsgeschilderde en bepleisterde voorgevel met imitatievoegen en geometrische versieringen. Gecementeerde zij- en achtergevel. Schuurstalvolume in verankerde baksteen onder zadeldak (Vlaamse pannen) ten zuiden van het erf.

Brugsestraat 119 (Zedelgem)
Beeldbepalende ligging tegen de rand van de dorpskom en op de heuvelrug van Aartrijke. Op het primitief kadaster (circa 1830) staat hier al een hoeve getekend. Wellicht werd deze in de tweede helft van de 19de eeuw vervangen door huidige. Woonhuis (laatste kwart van de 19de eeuw; te dateren a.d.h.v. stijlkenmerken), schuur (1866) en stalling (1865) staan in U-vorm opgesteld rond een zeer ruim deels begraasd, deels geasfalteerd erf en deels aangelegd als tuin. Dubbelhuis van vijf traveeën in bruine, verankerde baksteen en met rijk uitgewerkte voorgevel. Middenrisaliet geflankeerd door verjongende steunberen met ingangstravee onder trapgevel; met moderne, contrastrijke aanbouw van 2003.

Brugsestraat 144 (Zedelgem)
Kasteeldomein met kasteel zogenaamd Litterveld, gebouwd in 1866 in eclectische stijl, als jachthuis en buitenverblijf door de Brugse adellijke familie van Hamme-de Croeser de Berges. Kasteel opgetrokken in rode baksteen onder schilddak (leien) met gebruik van witte natuursteen. Tegen de westgevel staat een veelhoekige traptoren onder kegeldak (leien). Zuid- en noordgevel met centrale puntgevel. Alle hoeken zijn afgewerkt met verjongende steunberen. Aan noordzijde, met uitzicht op de vijver, zit het ingangsgedeelte onder een brede luifel en toegankelijk via een bordestrap. Aanvankelijk bestaat het domein uit een centrale vijver, omgeven door grasland, met aan de buitenzijde bos, doorsneden door rechte wegen en/of paden. Later uitgebreid over de zuidelijke helft van het domein. Kasteel centraal in het domein met ten noorden een grote vijver. De vijver van twee ha groot is gegraven als ontginning van klei voor de bakstenen van het kasteel.

Brugsestraat 153 (Zedelgem)
Achterin gelegen voormalige en gerenoveerde hoeve met losse bestanddelen. De bebouwing gaat terug tot voor de opmaak van het primitief kadasterplan van circa 1830. Woonhuis, laag roodbakstenen (vernieuwd parement) huis onder zadeldak. Bijgebouw ten noordwesten van het woonhuis, wellicht oorspronkelijk een zomerkeuken. Rode baksteenbouw onder hoog, half schilddak en stal onder lessenaarsdak tegen de achtergevel.