Inventaris

Gansstraat 4 (Kruisem)
Hoeve, mooi ingeplant in een knik van de straat. IJzeren toegangshek aan overhoekse pijlers op zuidhoek en verschillende gewitte vleugels gegroepeerd rondom een vierkant, heden als tuin aangelegd binnenerf.

Geldstraat 12-16 (Kruisem)
Oorspronkelijk één hoevecomplex ingeplant in de knik van de straat met vroegere boerenburgerhuis, knechtenverblijf, grote schuur en stallen gegroepeerd rondom een met gras begroeid erf. Behouden gewitte bakstenen hekpijlers in het noordwesten.

Herlegemstraat 20-22 (Kruisem)
Kasteeldomein op de grens met Waregem. Heden nog behouden aanleg zoals gekend uit een plan van 1777 met meerledig site met walgrachten en afzonderlijk omgracht kasteel met toegangsbrug ten zuiden, ereplein met in U-vorm ingeplante dienstgebouwen ten noorden en ruime rechthoekige omgrachte moestuin en boomgaard aansluitend ten oosten. Ten oosten, aan de rand van het park, decoratief uitgewerkt bakstenen tuinpaviljoen van circa 1875.

Hoogboeregemstraat 3 (Kruisem)
Zeer landelijk gelegen complex van circa 1875 met achterin gelegen woonhuis en in L-vorm aan de straat ingeplante brouwerijgebouwen met vierkante schoorsteen ten noorden. Fraai ijzeren toegangshek aan vierkante gemetste pijlers tussen lage gebogen muurtjes ten oosten aan de straat.

Hooghuisgaverstraat 1 (Kruisem)
Hoeve met losstaande bestanddelen gegroepeerd rondom een vierkant, grotendeels verhard erf en hoge haag en ijzeren hek aan gewitte bakstenen pijlers ten oosten aan de straat. Boerenwoning van zeven traveeën onder zadeldak, rechter zijtopgevel met 1782 gedateerde sieranker.

Hooghuisgaverstraat 2 (Kruisem)
Bij de Leebeek ingeplante hoeve met losstaande bestanddelen gegroepeerd rondom een vierkant erf met centrale mestvaalt beschaduwd door een imposante plataan. Oud boerenhuis van zes traveeën onder zadeldak met sporen van vlechtingen in linker zijpuntgevel, vermoedelijk opklimmend tot de 17de eeuw.

Hoogstraat 27 (Kruisem)
Eclectische villa gebouwd in 1910 als dokterswoning. Omringende grote beboomde tuin met vijver, aan de straat afgesloten door lugusterhagen achter lage muurtjes.

Huiseplein 3 (Kruisem)
Fraai huis van negen traveeën onder zadeldak met centraal getrapt dakvenster, in zijn huidige vorm daterend van 1872 doch oudere kern van vroegere hoeve.

Huisepontweg 2 (Kruisem)
Verwaarloosd boerenhuis, voorheen met dorpswinkeltje. Oorspronkelijke hoeve met losstaande bestanddelen op U-vormige aanleg op sterk afhellend erf toegankelijk via ijzeren hek aan overhoekse gemetste pijlers.

Huisepontweg 36, 40-42 (Kruisem)
Het classicistisch kasteel van Wannegem-Lede werd in 1783 naar ontwerp van Gilles-Barnabé Guimard gebouwd in opdracht van baron Alphonse Baut de Rasmon. De tuinaanleg gebeurde volgens de typische ganzenvoet met drie vista' s. Het park is voorzien van een aantal typische tuinelementen van omstreeks 1900: de ommuurde moestuin met oranjerie, volière, ommuurde boomgaard en het jachtwachtershuisje. Verspreid liggen verschillende 18de-eeuwse tuinpaviljoenen of fabriques.