Inventaris

Huiseplein (Kruisem)
Georiënteerde dorpskerk met omringend ovaal kerkhof heden afgesloten door een laag bakstenen muurtje of haag en rij acasiaboompjes in plaats van vroegere fraaie ijzeren hekken. Beeld van Heilige Adalardus op zuil van circa 1900 in noordwestelijke hoek.

Huiseplein 23 (Kruisem)
Achterin gelegen herenhuis met voortuin afgesloten door fraaie ijzeren hekken tussen gietijzeren zuiltjes op bakstenen voet. Woonhuis van zeven traveeën en één en twee bouwlagen onder zadeldak in kern zeker opklimmend tot eind 18de eeuw, hoger opgetrokken en voorzien van een nieuwe voorgevel circa 1905.

Huisepontweg 36, 40-42 (Kruisem)
Het classicistisch kasteel van Wannegem-Lede werd in 1783 naar ontwerp van Gilles-Barnabé Guimard gebouwd in opdracht van baron Alphonse Baut de Rasmon. De tuinaanleg gebeurde volgens de typische ganzenvoet met drie vista' s. Het park is voorzien van een aantal typische tuinelementen van omstreeks 1900: de ommuurde moestuin met oranjerie, volière, ommuurde boomgaard en het jachtwachtershuisje. Verspreid liggen verschillende 18de-eeuwse tuinpaviljoenen of fabriques.

Kasteelstraat 34-38, 36A, 34A-B (Kruisem)
Het kasteel van Lozer is ook gekend onder de naam kasteel della Faille d'Huysse. Het kasteeldomein met bijgebouwen bevindt zich in een uitgestrekt park met vijvers in landschappelijke stijl, begrensd door de Kasteelstraat ten noorden, de Appelhoekstraat ten westen en de Lozerbeek ten zuiden. Het park wordt omgeven door bos- en landbouwgronden. Huidige vermoedelijk vroeg 19de-eeuwse toegang met houten hek en conciërgewoning aan de Kasteelstraat met schuin naar oosten leidende dreef naar de in 1844 door de kasteelheren gebouwde kerk.

Kasteelstraat 6-10, 6A-B (Kruisem)
Het 17de-eeuwse waterkasteel met aanhorigheden in een uitgestrekt park van 13 hectare met vijvers is gelegen tussen de Kasteelstraat, de Colijnstraat en de Moerasstraat en wordt door een lindedreef verbonden met de dorpskern.

Kerkhofstraat (Kruisem)
Rechthoekig ommuurd terrein achter de pastorie, aangelegd volgens plan van architect J. Persoons van 1912 na afschaffing van het oude kerkhof rond de kerk.

Kruishoutemsesteenweg 117 (Kruisem)
Imposante, aanvankelijk semi-gesloten hoeve, reeds in kaart gebracht door de Ferraris, op de Vander Maelenkaart met stokerij, circa 1875 met volledig gesloten aanleg. Heden nog in U-vorm ingeplante gebouwen omheen een vierkant deels gekasseid en weelderig beplant binnenerf.

Kwaadstraat 29 (Kruisem)
Gerenoveerde semi-gesloten hoeve met boerenhuis en voormalige bedrijfsgebouwen gegroepeerd rondom een rechthoekig binnenerf; ommuurd erf ten noorden en ten oosten achteraan. Woonhuis, oorspronkelijk twee huisjes, in kern opklimmend tot de 17de en de 18de eeuw met voornamelijk 19de-eeuws voorkomen.

Landegemstraat 21 (Kruisem)
Alleenstaand burgerhuis in ommuurde tuin met links ervoor, in de muur ingewerkte kapel geflankeerd door gebogen muurschermen en bakstenen pijlers; gekasseid voorpleintje. Houten hek tussen vierkante gewitte pijlers rechts voor het huis.

Lededorp 7A (Kruisem)
Georiënteerde parochiekerk ingeplant op een verhoogde terp ten noorden van het dorpsplein binnen het nog behouden ommuurde ovale kerkhof, toegankelijk via een ijzeren hek aan vierkante gemetste pijlers. Links van hek, bewaarde roepsteen.