Inventaris

Esenstraat (Kortemark)
Wederopbouwkerk van 1922-1924 naar ontwerp van architect Jerome Deboutte. Naar het westen georiënteerde vijfbeukige hallenkerk met transept, vijfzijdige apsis en rechte koorafsluitingen. Uiterste zijbeuken slechts drie traveeën breed. Ten zuidwesten, een sacristie op L-vormige plattegrond. Oosttoren op vierkante basis: met traptoren, portaal in de toren en aansluitende zijportalen. De omtrek van de kerk en de toegang zijn gemarkeerd door leilindes. Ten westen en ten noorden van de kerk zijn nog weilanden bewaard.

Handzameplein 1 (Kortemark)
Voormalig gemeentehuis gebouwd in 1903 door bouwmeester Thierry Nolf (Torhout). Hersteld na de Eerste Wereldoorlog naar het oorspronkelijke ontwerp. Eclectisch gebouw met neogotische inslag.

Handzamestraat 4 (Kortemark)
Eclectisch burgerhuis, volgens het kadaster gebouwd in 1845 door Alexander Vincentius Tack, secretaris te Kortemark ("huis en plaats: nouvelle construction"). Voor de Eerste Wereldoorlog is het huis bewoond door dokter Jaecques. Tijdens de oorlog is het huis ingericht als Duitse "Komandatur". De Duitse Keizer Willem II slaapt er in 1917 of maart 1918 (tegenspraak in de literatuur) een nacht op doortocht naar de troepen aan de IJzer. Later in de oorlog volgt een zware vernietiging van voorgevel.

Hospitaalstraat 24 (Kortemark)
Klooster en school Onze-Lieve-Vrouw van Troost. Hoofdklooster van de Zusters van Liefde van Kortemark. De gebouwen gaan terug op die van een voormalig hospitaal gebouwd vanaf 1858-1859. De hoofdvleugel aan de straat dateert van 1892 (zie jaarsteen). De geschiedenis van dit klooster hangt samen met deze van het OCMW-rusthuis verderop in de Hospitaalstraat. De directeurswoning van het klooster aan de overzijde van de straat maakt deel uit van de site.

Koekelarestraat 93 (Kortemark)
Vrijstaande villa uit de interbellumperiode, met rechts achteraan een vrijstaand dwars nutsgebouw gedateerd "1936" door middel van gele baksteen. Gelegen binnen een tuin met boomgaard, de voortuin aan de straatzijde is afgesloten door een laag muurtje in gele en rode baksteen met balustrade en hek in buisstaal. De deels verharde oprit rechts is afgesloten door een smeedijzeren hek. Volume van drie traveeën en twee bouwlagen onder elkaar kruisende schilddaken (blauw geglazuurde mechanische pannen), L-vormige plattegrond.

Markt (Kortemark)
Parochiekerk toegewijd aan Sint-Bartholomeus. Zuid georiënteerde wederopbouwkerk van 1923-1925 naar ontwerp van bouwmeester Thierry Nolf. Driebeukige hallenkerk van zeven traveeën en acht traveeën voor middenbeuk, met dubbele transeptarmen en driezijdige apsidiale uitbouw. Zijbeuken met vlakke afsluiting. De vierkante toren onder zeszijdige torenspits bevindt zich op een onconventionele plaats, namelijk in de noordelijke oksel van de middenbeuk en de westelijke zijbeuk.

Schoolwegel 5 (Kortemark)
Laag huis opgetrokken in een traditionele regionalistische stijl, hoogstwaarschijnlijk in de jaren 1920. Van de straat gescheiden door een omhaagde (ligustrum) voortuin. Verankerde rode baksteenbouw boven gecementeerde plint. Dubbelhuis van vijf traveeën onder zadeldak (rode mechanische pannen) met brede dakoverstek.

Staatsbaan 112 (Kortemark)
Modernistische woning blijkens jaartal op (op de grond geplaatste) windwijzer daterend van 1955. Volgens het kadaster laat handelaar Godfried Jaecques reeds in 1941 een voorhuis met typerende cirkelvormige uitbouw bouwen aan een reeds bestaande woning op hetzelfde perceel, circa 1956 vindt een vergroting plaats.

Stadenstraat 31 (Kortemark)
Huis met vakwerkimitatie. Volgens het kadaster wordt het huis met een achterliggend, vrijstaand nutsgebouw in 1864 gebouwd door de Zarrense hoefsmid Vangilliwe. In 1889 wordt het huis rechts uitgebreid, mogelijk met een poorttravee en wordt het eerdere nutsgebouw vervangen door een aansluitend haaks nutsgebouw, dit door de Zarrense koopman Maes.

Stationsstraat 51 (Kortemark)
Voormalig "Hotel de la gare" tegenover het station. Sinds 1956 ACW-lokaal "Ons Huis". Bij de mutatie van 1872 bouw van een huis en nutsgebouw op dit nog onbebouwd perceel door de Kortemarkse landbouwer Sans Carolus. Bij de mutaties van 1907 en 1910 (in 1910 is gasthofhouder Gustaaf Delannoy-Vancanneyt eigenaar). In 1910 wordt op een aanpalend perceel een stoommelkerij gebouwd. Rechthoekig volume van twee bouwlagen onder zadeldak met schilddak (rode mechanische pannen). Rode verankerde baksteenbouw uit het einde van de 19de eeuw en het eerste kwart van de 20ste eeuw, zie bouwnaad in de rechter zijgevel.