Inventaris

Niel-bij-As (As)
Het Heiderbos in As is een open bos met de grootste populatie van jeneverbessen in Vlaanderen.

Niel-bij-As (As), Lanklaar (Dilsen-Stokkem), Mechelen-aan-de-Maas, Opgrimbie, Vucht (Maasmechelen)
De aaneengesloten heide- en boscomplexen worden doorsneden door de steilrand van het Kempisch Plateau. In Ven Onder de Berg ligt een voor Europa uniek laaglandhoogveen. In de omgeving van de heide komen belangrijke concentraties van wintereikenrelictbosjes, struwelen, houtwallen en afzonderlijke stoven voor. De Mechelse Heide telt nog bunkers en loopgraven die teruggaan tot de inrichting als Duits militair oefenterrein in de Eerste Wereldoorlog. De 19de-eeuwse naaldhoutaanplantingen hebben een drevenpatroon dat de systematische aanleg in functie van de mijnbouw verraadt. Langs de Zuid-Willemsvaart ligt de voormalige mijnsite van Eisden, via het Kolenspoor verbonden met het station van As. Naast de vier terrils getuigen nog enkele gebouwen en mijninstallaties van de vroegere mijnsite.

Beernem (Beernem), Hertsberge (Oostkamp), Ruiselede, Wingene (Wingene)
Het provinciaal domein Bulskampveld verwijst in zijn benaming naar een (nu verdwenen) uitgestrekt middeleeuws heidegebied ten zuiden van Brugge in zandig Binnen-Vlaanderen. Voor wie er nu rondloopt, vallen de bossen en de statige dreven op, die in een strak dambordvormig patroon liggen. Maar zo is het niet altijd geweest. De geometrisch aangelegde drevenstructuren zijn het resultaat van een volledig make-over van het heidelandschap met veldvijvers uit het einde van de 18de en het begin van de 19de eeuw. In die periode verschenen ook verschillende kasteeldomeinen in het gebied, waaronder het kasteeldomein Bulskampveld/Lippensgoed het belangrijkste is.

Oedelem (Beernem), Assebroek, Sint-Kruis (Brugge), Sijsele (Damme)
Door de arme zandgrond was dit gebied tot de 18de eeuw een wastine die benut werd als gemeenschappelijke graasgrond met heidevegetatie en enkele verspreid gelegen veldvijvers. In de 18de eeuw en het begin van de 19de eeuw werden deze minder goeie landbouwgronden aanvankelijk met loofbomen bebost, later met naaldbomen. Het landschap wordt gestructureerd door het reliëf (landduinen) en de hydrografie: centraal in het gebied loopt de Meersbeek van Sijsele in west-zuidwestelijke richting. De Loweiden zijn een complex van voornamelijk weilanden en in mindere mate akkerlanden met een zeer kleinschalige percelering die historisch vrij stabiel is. De bebouwing (onder meer kasteel Rijkevelde, Hof ter Leiden en kasteel Ten Torre) bevindt zich vooral aan de rand van de vallei op hoger gelegen gronden. In de noordwestelijke uithoek ligt het natuurgebied Schobbejakshoogte.

Beerse (Beerse), Merksplas (Merksplas), Rijkevorsel (Rijkevorsel)
De Kolonie Merksplas is een voor het Vlaams Gewest uniek en intact voorbeeld van de opbouw en inrichting van een gebied als ‘onvrije’ weldadigheidskolonie. In 1823 werd de ’onvrije kolonie’ van Merksplas ontgonnen op de heide. Ze bood al snel onderdak aan ongeveer 600 bedelaars. In 1893 werd begonnen met het graven van de ringgracht, om ontsnappingen tegen te gaan. Deze ringgracht is nog grotendeels bewaard. Ook van het gebouwenbestand is heel wat bewaard gebleven (kerk, gebouwen van de huidige strafinrichting, boerderijen, bedrijfsgebouwen, schoolgebouw en personeelswoningen). Ook bijzonder is het kerkhof. Kenmerkend voor het landschap van dit gebied zijn verder het rastervormig drevenpatroon en de beboste percelen afgewisseld met akkerland. Het uitgestrekte en rustige geheel is een visueel zeer aantrekkelijk compartimentlandschap. De dendrologische waarde is groot.

Beerse (Beerse), Lille, Wechelderzande (Lille)
De Visbeekvallei is een mooi en authentiek restant van een valleigebied met een gesloten karakter. De repelpercelering is nog duidelijk herkenbaar en de aanwezigheid van veel lijnvormige landschapselementen als bomenrijen en houtkanten benadrukken de kleinschaligheid van het gebied. Van de vroegere heide op de hogere delen van het landschap zijn nog een paar restanten over. De rest is omgezet in akker- en weiland. De aaneenschakeling van verschillende biotooptypen te midden van kleinschalig landbouwland, aansluitend op het uitgestrekt gemeentelijk bosgebied, geven het gebied een gevarieerd en aantrekkelijk karakter.

Alsemberg, Beersel, Dworp, Huizingen, Lot (Beersel), Linkebeek (Linkebeek)
Het omschreven gebied ligt ten oosten van Halle, op het grondgebied van de fusiegemeente Beersel, met de deelgemeenten Alsemberg, Dworp en Beersel. Het is een zone met enorme variaties: drassige gebieden, valleigebieden, boomgaarden, brongebieden, holle wegen, kleine landschapselementen en taluds. Het landschap is gefragmenteerd door de perceelsrandbegroeiing langsheen de akkers en weiden, boomgaarden en percelen bos. Het gehele gebied bestaat uit een sterk versneden plateau dat naast de talrijke beboste arealen heel wat gecompartimenteerde landbouwgebieden heeft. Ook zijn er plaatsen met weidse zichten op o.m. de Zenne.

Beverlo, Koersel (Beringen), Hechtel (Hechtel-Eksel), Helchteren (Houthalen-Helchteren)
Het heide- en stuifzandcomplex van Hechtel-Helchteren met vallei van de Zwarte Beek is gelegen aan de westrand van het Kempens Plateau. Eeuwenlang hield hier een gevarieerd cultuurlandschap stand. Het vormde een onmisbaar onderdeel van de toenmalige landbouweconomie. Daarin gingen heidevlakten samen met cultuurgronden, geriefhoutbosjes, hooi- en weilanden in het beekdal en turfontginningen. Vanaf het begin van de vorige eeuw werden hele oppervlakten van de heide met naaldhout beplant en verruigde het beekdal. De Zwarte Beek is nog één van de zeldzame waterlopen die haar natuurlijke meandering behouden heeft. Tegen Hechtel ligt een langgestrekte duinengordel, ontstaan door overexploitatie of ontginning van de heidegebieden. Deze duinen zijn grotendeels gefixeerd door bebossing.

Bosstraat, Heihoevenweg (Beringen)
De Zwarte Beek is een typische laaglandbeek. De nagenoeg onverstoorde vallei wordt gekenmerkt door een afwisseling van graslanden, bospercelen, heide- en veenrelicten en vormt het biotoop voor enkele zeldzame planten- en diersoorten. Het landschap ten noordoosten van Koersel, omvat een deel van de middenloop van de Zwarte Beek en heeft een oppervlakte van circa 135 hectare. Het landschap is van historisch belang: eeuwenlang hield hier een gevarieerd cultuurlandschap stand. Het vormde een onmisbaar onderdeel van de toenmalige landbouweconomie. Tussen Hechtel en Koersel bleef een gaaf deel van het beekdallandschap bewaard.

Eigenbilzen (Bilzen-Hoeselt), Gellik (Lanaken), Zutendaal (Zutendaal)
Het hier beschreven gebied ligt op de overgang tussen Kempen en Haspengouw, op de zuidwestelijke rand van het Kempisch plateau. Deze rand is bijzonder reliëfrijk door de beekjes die hier ontspringen.