Inventaris

Heilderveld (Dilsen-Stokkem)
De stenen windmolen De Wachter, die werd gebruikt om koren te malen, heeft vier zolders en is gebouwd op een aarden ophoging. De molen is gelegen aan het Heilderveld te Dilsen. De molen staat er in een nog onbebouwde vlakte in de nabijheid van het kasteelpark. De drie-eenheid kerk, kasteel en molen, destijds een vertrouwd beeld in vele dorpen, is hier nog intact bewaard.

Rijksweg 106 (Dilsen-Stokkem)
Molen voor graan en olie gebouwd in 1855, ter vervanging van een hier gelegen watermolen op de Vrietselbeek.

Zandstraat 74-78, 78A-B (Dilsen-Stokkem)
Windmolen De Hoop, gebouwd in 1870, is een korenmolen, van het type stenen bovenkruier, stellingmolen met een achthoekige gemetselde gaanderij. Achteraan het molenerf bevindt zich de gerenoveerde, vroegere molenaarswoning uit de tweede helft van de 19de eeuw, met een lager aansluitend stalgedeelte en een dwarsschuur. Het langgestrekt, evenwijdig aan de straat gelegen, bakstenen volume onder zadeldak gaat terug op een pannendroogschuur van een hier gelegen pannenfabriek.

Aaigem, Mere (Erpe-Mere), Haaltert, Heldergem, Kerksken (Haaltert), Herzele, Ressegem, Woubrechtegem (Herzele)
De vallei van de Molenbeek tussen Herzele en Mere heeft een heuvelig karakter doordat de vallei zich in de onderliggende Tertiaire afzettingen heeft ingesneden. Op de Molenbeek komen verschillende boven- en onderslagmolens uit de 18de eeuw voor zoals de Ratmolen met molenaarshuis en de Engelsmolen. In de vallei komen weilanden voor met perceelsrandbegroeiing maar ook bospercelen en bronbosjes die zorgen voor een gesloten karakter. Te Herzele is de vallei van de Molenbeek relatief breed met veel bocage. Hier ligt het kasteel van Herzele in een omringend park met lange eikendreef. De historische continuïteit van bepaalde delen van de Blauwbossen gaat minstens terug tot de 18de eeuw.

Bosstraat 25 (Erpe-Mere)
Voormalige graan- en oliemolen, vooral uitgebouwd in de 19de eeuw, op 18de-eeuwse kern. Bakstenen molengebouw langs waterloop, met twee interne bouwlagen, onder zadeldak, met recentere bijbouw uit het vierde kwart van de 19de eeuw onder twee aanleunende zadeldaken. Achter het complex: een vrijstaande ronde fabrieksschoorsteen, op vierkante basis.

Dorpsstraat 3 (Erpe-Mere)
Watermolen op de Molenbeek met oudste vermelding van 1638. Watermolen op zandstenen onderbouw, waarboven baksteenmetselwerk met sporen van vlechtingen. Talloze verbouwingen, onder meer als gevolg van de mechanisatie sinds begin 20ste eeuw.

Engelsmolen 1 (Erpe-Mere)
Bovenslagmolen met ijzeren scheprad, gelegen op de Molenbeek, in een boomrijke omgeving. Huidige molen met twee bouwlagen en drie traveeën door middel van muurankers op de voorgevel gedateerd: vermoedelijk 1774; verhoogd en uitgebreid met een nieuw molenaarshuis in de tweede helft van de 19de eeuw van het dubbelhuistype met twee en een halve bouwlaag van vijf traveeën onder zadeldak.

Gotegemstraat 1 (Erpe-Mere)
Nog in werking zijnde bovenslagmolen op de Molenbeek met ijzeren scheprad en sluis, voor het eerst vermeld in 1387; in 1808 worden molen en molenaarswoning herbouwd, in 1898 plaatsen van een stoommachine, circa 1900 plaatsen van een geklonken ijzeren bovenslagrad. Molenaarswoning in het verlengde van de molen onder afgewolfd zadeldak. Vallei van de Molenbeek met graslanden, bospercelen en ten zuiden van de molen enkele langwerpige poelen.

Molenstraat 36 (Erpe-Mere)
Fraaie nog in werking zijnde bovenslagmolen op de Molenbeek, met bewaarde sluis en ijzeren scheprad; bijhorende gesloten hoeve. Molen vermeld in 1571 , huidige gebouwen uit het vierde kwart van de 18de eeuw of de 19de eeuw. Prachtig gelegen in een beboomd landschap met wandelpad langs de Molenbeek. Molen in het verlengde van de molenaarswoning onder afgewolfd pannen zadeldak. In de weide op de rechter oever van de beek staan een stel verticale plettermolens, restant van een oliemolen, opgesteld.

Prinsdaal (Erpe-Mere)
Watermolen op de Molenbeek met ijzeren scheprand en sluis uit de 19de eeuw. De oorspronkelijke molen is volledig ingebouwd in een recent complex.