Inventaris

Vrijbosstraat 4 (Kortemark)
Hoeve met losse, lage bestanddelen in U-vormige opstelling gelegen op een helling met omliggende weiden. Begraasd erf toegankelijk via een smeedijzeren hek tussen twee lindes aan de erfoprit. Volgens kadastergegevens heropgebouwd in 1921 na beschadiging tijdens de Eerste Wereldoorlog. Hierbij werden verschillende oorspronkelijke muren gerecupereerd (zie vermelding op mutatieschetsen). De oude hoeve is reeds weergegeven op de Ferrariskaart (1770-1778) als twee vrijstaande gebouwen in een haakse opstelling, gelegen binnen een boomgaard.

Werkenplein 22 (Kortemark)
Vrijstaande villa naar verluidt opgetrokken in 1925 als buitenverblijf voor Franse dokter. Gelegen in een ruime tuin waarin onder meer oude taxus en linde. De tuin is aan de straatzijde afgesloten door een laag geelbakstenen muurtje onder ezelsrug waarop smeedijzeren hek tussen vierkante bakstenen pijlers. Verankerde gele baksteenbouw van drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (blauwe mechanische pannen).

Werkenstraat (Kortemark)
Het Heilig Hartbeeld - vermoedelijk uit de jaren 1930 - is aan de straatzijde afgesloten door een smeedijzeren hek in geometrische vormgeving tussen vierkante bakstenen pijlers, dito poortje. Witstenen beeld op bakstenen sokkel. Pijlerkapel toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw, gebouwd circa 1937.

Werkenstraat 92 (Kortemark)
Halfvrijstaand burgerhuis, volgens het kadaster gebouwd tussen 1918 en 1926. Voortuin afgesloten door een smeedijzeren hek en twee poortjes met geometrische vormgeving tussen witgeschilderde bakstenen pijlertjes. Links, bewaarde hoge geelbakstenen tuinmuur voorzien van tandlijst onder ezelsrug. Oorspronkelijk diephuisvolume van drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak.

Zarren-Lindestraat 34 (Kortemark)
Achteringelegen hoeve op het gehucht "Zarren-Linde". Twee oude lindebomen aan de erftoegang, roodgeschilderd ijzeren toegangshekken. Twee parallelle bestanddelen rondom een gekasseid erf.

Zarrenstraat 2 (Kortemark)
Huis circa 1923 gebouwd door Jules en Marie-Ludovica Maesenaere (Zarren) en circa 1947 vergroot. De bijhorende gronden zijn nu verkaveld. Vrijstaande villa met naastgelegen nutsgebouwtje, gelegen in een tuin afgesloten door geelbakstenen muurtje onder ezelsrug en met zwart- en witgeschilderd smeedijzeren hek tussen vierkante bakstenen pijlers, gelijkend smeedijzeren toegangspoortje.

Dorp 6 (Kortenaken)
Voormalige gotische constructie uit de 16de eeuw. Het overige is neogotisch, onder meer de westtoren. Van de oude kerk bleef enkel het laatgotische koor met noordsacristie en vermoedelijk ook het noordtransept bewaard. In 1946 en ook meer recent werden herstellingen uitgevoerd.

Zandrodestraat 2-4 (Kortenaken)
Omstreeks 1862 werd het historische Vroenhovencomplex vervangen door nieuwe gebouwen. Het koetshuis en de kasteelhoeve dateren van omstreeks 1862. Rond 1876 liet ridder Adolf de Wouters de Vroenhoven het woonhuis heropbouwen; in 1903 kreeg het een neogotische heraankleding door de Brusselse architect Alphonse Gellé. De gebouwen zijn omgeven door een park van bijna 20 hectare met 'jardin anglais'.

Colombastraat 1 (Kortenberg)
Villa met bijgebouwen in U-vorm in Italianiserende stijl naar ontwerp van architect Jean-Pierre Cluysenaar (1811-1880) gelegen op een hoogte en omgeven door een ruim park met indrukwekkende bomen. Het pand met bewaarde interieurelementen werd volgens de kadastrale staat gebouwd in 1843 en gepubliceerd in Cluysenaars boek Maisons de campagnes.

Engerstraat, Everbergstraat (Kortenberg)
Dertien landhuizen en villa's en één dorpswoning, alle met tuin, die op het neoclassicistische landhuis Les Pyramides na, gebouwd werden in de periode circa 1875–1925.