Inventaris

Gutschoven, Heers, Heks, Horpmaal, Vechmaal (Heers), Bommershoven, Borgloon, Broekom, Groot-Loon, Lauw, Piringen, Widooie (Tongeren-Borgloon)
Het is een overwegend open en sterk glooiend landschap, voornamelijk bestaande uit zeer vruchtbare akkers. De bewoning is geconcentreerd in dorpen die vooral gelegen zijn in de valleien. Deze valleien zijn vochtiger en bestaan uit hooi- en graslanden en houtkanten en vormen meer gesloten linten tussen de uitgestrekte open plateaugebieden. Op de heuveltoppen ontbreekt plaatselijk de vruchtbare leemlaag of is deze te dun voor landbouw en liggen beperkte boscomplexen. Het gebied vormt een uitzonderlijk landschap waarbij de erfgoedelementen samen een uitgestrekt cultuurlandschap vormen met vele historische kasteeldorpen en domeingoederen, alternerend met een schitterend semi-ruraal kader van hoeves, akkers, weilanden, hoogstamboomgaarden en bossen waarbij de verschillende elementen bovendien onderling verbonden zijn door oude wegtracés (waaronder de Romeinse weg).

Heks (Heers)
Vanaf het kasteel van Heks is er naar het glooiende landschap in het zuidoosten een zichtas gecreëerd door de aanleg van een dubbele bomenrij. De bomen zijn lindes die gekandelaard zijn om het zicht te vrijwaren. De as eindigt in een klein bosje bovenop de "Kruisberg".

Heks (Heers)
Reeds op de kabinetskaart van de Ferraris (1771-1778) worden op deze plek, dicht bij de bebouwing, boomgaarden weergegeven. Deze boomgaarden waren gericht op productie voor de bewoners en niet voor de verkoop of handel. Deze boomgaarden werden begraasd door vee. De boomgaarden worden rond het begin van de 20ste eeuw ook op grotere afstand van de bebouwing uitgebreid. Dit past in de periode van de agrarische geschiedenis waarin de hoogstamboomgaarden in Haspengouw een grote opkomst kenden en grote delen van het landschap zouden beslaan. De huidige boomgaarden zijn een complex van boomgaarden die horen bij de bebouwing langs de Hekslaan, waaronder een hoeve in U-vorm en twee dorpswoningen.

Heks (Heers)
Enkele percelen met hoogstamboomgaarden gelegen ten westen van Heks. Deze boomgaarden dateren uit het begin van de 20ste eeuw, de periode waarin boomgaarden in Haspengouw grote delen van het landschap zouden beslaan en een belangrijke rol speelden in de agrarische geschiedenis.

Vechmaal (Heers)
Deze solitaire populier is gelegen te midden van de velden, langs onverharde landweg die naar de groeves van Vechmaal leidt. Deze weg is reeds op de kaart van Vandermaelen (1846-1854) weergegeven. Het is een mooi ontwikkelde boom welke beeldbepalend is in dit open landschap.

Altenastraat 39-43 (Heers)
Verloren kasteelpark in vroeg-landschappelijke stijl van rond 1800, mogelijk ontworpen door Ghislain Joseph Henry (1754-1820) en aangepast in de tweede helft van de 19de eeuw; de site, het reliëf van de vijvers, enkele lanen en parkbomen blijven over.

Batsheersstraat, Kapelstraat, Norbertijnenlaan, Smisstraat (Heers)
De dorpsstructuur van Batsheers is minstens sinds de 17de-eeuwse terreinopname door de abdij van Averbode quasi ongewijzigd gebleven: de gebouwen zijn voornamelijk geconcentreerd langsheen de Batsheersstraat, in een redelijk wijde spreiding, altererend met landbouwpercelen. De dorpskern omvat verschillende bouwvolumes die nog gemakkelijk met structuren op het voorprimitief kadasterplan, op de Ferrariskaart en misschien zelfs in de eigendomsatlas van Averbode kunnen worden geassocieerd, en waarvan zelfs de huidige gemoderniseerde verschijningsvorm volumetrisch teruggaat op historische voorgangers.

Batsheersstraat 4 (Heers)
Ruime, gesloten hoeve door sommige auteurs geïdentificeerd als het laat- of cijnshof van Aenroe of Andooie en/of de burcht van de ridders van Batsheers.

Batsheersstraat 4 (Heers)
Deels ommuurde, deels omhaagde moestuin en monumentale tamme kastanje uit de 19de eeuw, ten zuiden van een hoeve met middeleeuwse kern.

Batsheersstraat 8, Norbertijnenlaan (Heers)
Het erf van een hoevetje is langs de Norbertijnenlaan afgesloten met een 45 meter lange geschoren haag. De afsluitingshaag werd aangeplant met gele kornoelje en is naar de traditie van deze streek meestal een gevlochten haag. Door de takken van de haag in elkaar te vlechten, werd hierdoor de haag quasi ondoordringbaar.