Inventaris

Vissenakenstraat 612 (Tienen)
De Dalemse molen is een watermolen met woonhuis en aanhorigheden gelegen op het laagste punt van Vissenaken aan de Velpe. De molensite zou teruggaan tot de 14de eeuw. De huidige gebouwen dateren grotendeels uit de 19de eeuw. De bovenslagmolen met metalen rad was tot in de jaren 1950 in dienst als korenmolen.

Bommershoven, Jesseren, Overrepen, Piringen, Tongeren (Tongeren-Borgloon)
Het gebied ligt op de overgang tussen vochtig en droog Haspengouw. Plaatselijk zijn er door versnijding van de beken relatief grote hoogteverschillen en verschillen in landschapstypen aanwezig. De valleien zelf hebben een asymetrische vorm en kenmerken zich in landgebruik door de aanwezigheid van wei- en hooilanden, tegenwoordig vaak in natuurgebruik. In de valleien komt kalktuf voor. De burcht van Kolmont gaat terug tot de 11de eeuw als burcht van de graven van Loon. Tegenwoordig is het een ruine waarvan de donjon nog vrij gaaf bewaard is, omgeven door een historisch boscomplex. Het voormalige fruitspoor tussen Drieslinter en Tongeren doorsnijdt het gebied en werkt sterk structurerend.

Borgloon, Gotem, Hoepertingen, Kuttekoven (Tongeren-Borgloon), Berlingen (Wellen)
Dit gebied is gelegen aan de noordwestrand van het massief van Borgloon. Het is heuvelachtig en sterk ingesneden door erosie. Het is een uitgesproken agrarisch landschap met centraal het gehucht Kuttekoven met enkele belangrijke hoeves en de Sint-Jan-de-Doperkerk. Het gehucht wordt doorsneden door de markante spoorwegbrug en spoorwegbedding van de voormalige spoorweg Sint-Truiden-Tongeren. Ten noorden van het gehucht liggen de gesloten hoeve De Klee en kasteel De Klee. Halverwege tussen Kuttekoven en Berlingen (Wellen), aan de oostelijke rand van de riviervlakte van de Herk, ligt het gehucht Rullingen met het gelijknamige kasteel met omliggend park en hoogstamboomgaarden. De Herk stroomt diep ingesneden door het landschap. Het dorp Berlingen sluit hierop aan, de Sint-Agathakerk kijkt van een hoogte uit op de waterloop.

Koninksem, Piringen, Tongeren, Widooie (Tongeren-Borgloon)
Het kasteel van Betho ligt even buiten het stadscentrum van Tongeren in het gehucht Mulken, gevat in een vrij gaaf bewaard landschap tussen de steenwegen naar Hasselt en Sint-Truiden. Het is een imposant, gedeeltelijk omgracht complex aan de bovenloop van de Fonteinbeek. Het omvat een kasteel met een hoeve en ook de omgeving kent een symmetrische aanleg met graslanden, dreven, hagen en paden. De nabijgelegen Beukenberg is een Romeins aquaduct die de natuurlijke bronnen van de Mombeek te Widooie moest verbinden met de stad Tongeren. De aarden wal die daarvoor aangelegd werd is bewaard gebleven en wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van bossen en struwelen.

Mal, Nerem, Tongeren, Vreren (Tongeren-Borgloon)
Ten zuiden van Blaar, tussen Tongeren en Mal, bevindt zich het Park van de Oostelijke Jeker, gelegen in de vallei van de Jeker met natte, alluviale gronden. Behalve de natuurlijke, veelal gekanaliseerde waterlopen zijn er nog talloze waterlopen die niet behoren tot het natuurlijke stoomstelsel. Deze werden aangelegd om het gebied te ontwateren. Het alluvium wordt gedraineerd door ontelbare ontwateringsgrachten die op hun beurt uitmonden in kleine kanaaltjes zoals de Vloedgracht, de Fluwijnensloot en de Flotsbeek. Het landschap van de Jekervallei wordt gekenmerkt door een afwisseling van hooilanden, drassige terreinen, moerassen en rietkragen, dit alles omzoomd door hoogstamboomgaarden, struwelen van els of wilg en populieren. De historische percelering is er grotendeels herkenbaar. In de vallei zijn verder de Blaarmolen en het kasteel Scherpenberg gelegen.

Abeelplein 15 (Tongeren-Borgloon)
Het burgerhuis dateert in de kern uit het laatste kwart van de 18de eeuw, de gevelcementering werd aangebracht in de tweede helft van de 19de eeuw. Het gebouw fungeerde aanvankelijk als afspanning.

Abeelplein 2 (Tongeren-Borgloon)
De stadshoeve, gelegen aan de kruising van het Abeelplein met de Graethemstraat, vormt een U-vormig complex van een neoclassicistisch herenhuis met schuur en stalling. De gebouwen dateren uit het midden van de 19de eeuw.

Abeelplein 4 (Tongeren-Borgloon)
Het neoclassicistische herenhuis gelegen aan de kruising van het Abeelplein met de Graethemstraat, werd opgetrokken als stadshoeve en fungeerde vanaf het einde van de 19de eeuw als Hôtel des Bains.

Achter de Kerk 5 (Tongeren-Borgloon)
Gesloten hoeve uit midden 17de eeuw, de bakstenen gebouwen gegroepeerd rondom een zeer ruim erf, bereikbaar via een inrijpoort.

Alfonsstraat 59 (Tongeren-Borgloon)
Herenhuis met hoeve, gelegen naast de kerk, en gebouwd in 1759-61 door Marcel-Gérard Magnée. Het oorspronkelijke complex bestond uit drie losstaande vleugels.