Inventaris

Wijlegem (Zwalm)
De Vinkemolen is een laat 17de-eeuwse houten korenwindmolen van het type standaard met open voet, die in 2002-2003 op zijn huidige plaats maalvaardig werd heropgebouwd.

Wijlegem (Zwalm)
De knotbomenrij met vijf zwarte populieren te Sint-Denijs-Boekel is één van de weinig bekende locaties met zwarte populier in Vlaanderen. De knotbomenrij bestaat op het moment van de inventarisatie (2017) uit vijf zwarte populieren (Populus nigra) en staat langs Wijlegem. Deze bomen hebben respectievelijk een knothoogte van 1,7 meter. De grootste stamomtrek bedraagt 238 meter (gemeten op 1 meter hoogte, opname in 2017). De knotbomenrij is een beeldbepalend object langs de perceelsrand bij weg. De knotbomenrij van zwarte populieren is één van de zeldzaamste inheemse boomsoorten in Vlaanderen omdat hij sinds de tweede helft van de 18de eeuw bijna volledig door de Canadapopulier (bastaard van zwarte populier met de Noord-Amerikaanse Populus deltoides) is vervangen. Er zijn slechts vijf locaties in Oost-Vlaanderen gekend (Michelbeke, Zegelsem, Elst, Oosterzele en Sint-Denijs-Boekel).

Wijlegem 1 (Zwalm)
Huidige hoevegebouwen uit de 18de eeuw, U-vormige opstelling, bakstenen gebouwen onder zadeldak rondom deels gekasseid en deels beplant binnenerf, ten noordwesten een bakhuis met lemen oven. Het perceel van de hoeve omvat boomgaarden, een weiland, een nutstuin en twee welkomstlindes.

Wijlegem 1 (Zwalm)
Dicht bij het kruispunt van Kouteren met Wijlegem staan twee zéér oude linden op het erf van de Wijlegemhoeve. Omdat de bomen aan de basis met een tak aan elkaar verbonden zijn vermoeden we dat ze deel waren van de afsluitingshaag bij het erf. Ze staan ook dicht bij een erftoegang of hebben vroeger een oude toegang begeleid als welkomstboom. Het zijn twee Hollandse linden met stamomtrekken van circa 4 en 5,5 meter en worden periodiek en traditioneel gesnoeid als gekandelaarde boom. Dit wijst er op dat het snoeihout werd gebruikt als brand-, gerief- en constructiehout en benut geweest is in functie van loofvoedering. Men beweert dat er aan de straatzijde, bij de bomen een veldkruis zou hebben gestaan.

Wijlegem 11 (Zwalm)
De toegang tot het erf is beplant met twee gekandelaarde kraakwilgen. Alhoewel volgens de traditie meestal linde wordt gebruikt, bestaan hier de welkomstbomen uit kraakwilg. Het zijn bomen met enorme stamomtrekken, de zwaarste boom had een stamomtrek van 432 cm. De kans is groot dat deze wilgen hier ook zijn gezet om wilgentenen te oogsten waarmee men manden kon vlechten of herstellen. Dat de vroegere bewoner kennis had van de wilgensoorten waarmee men kon vlechten blijkt ook uit de aanwezigheid van onder andere gele bindwilg.

Wijlegem 11 (Zwalm)
Achteraan op het erf staat een mooi ontwikkelde knotveldesdoorn, vermoedelijk nog een restant uit een kaphaag bij de boomgaard. De veldesdoorn had tijdens de inventarisatie van 2005 een stamomtrek van 183 cm, wat veel is voor deze eerder traag groeiende soort. Het knotbeheer is een traditionele beheersvorm met als doel het opbrengen van brandhout, ambachtshout, bouwhout, geriefhout en loofvoedering. De van kurklijsten voorziene takken werden ook als zitstok aangewend in hoenderhokken. De kippen hadden hierdoor een goede houvast en geen koude poten.

Wijlegem 2 (Zwalm)
Zaalkerkje van vijf traveeën onder zadeldak met houten zeskantig dakruitertje, oudste gedeelten opgetrokken uit Doornikse kalksteen, hersteld in 1611, verbouwd circa 1717 en 1788, gelegen binnen deels ommuurd kerkhof. Grazig kerkhof met meidoornhaag en opgaande linde.

Wijlegem 2 (Zwalm)
Achter de kapel staat een nog jonge opgaande linde. Het planten van linden in een kerk- of kapelhof is een oud gebruik dat zijn oorsprong kent in de tijd van de natuurverering die voorafgaat aan het Christianiseren van onze gewesten.

Wijlegem 3 (Zwalm)
De toegang tot het erf wordt aan de rechterzijde geflankeerd door een welkomstlinde. Dit is een zéér oud gebruik waarbij men geloofde dat door de zuiverende werking van de lindebomen de bewoners op het erf beschermd werden van kwade invloeden. De straatzijde van het erf is op het zuidwesten gelegen zodat de boom ook als schermbeplanting functioneert. Ook het ingespannen paard kon onder de linden bescherming vinden tegen de zomerse zonnestralen.

Wijlegem 4 (Zwalm)
Bakstenen gebouwen rondom gekasseid binnenerf met mestvaalt en duiventil, erftoegang gedateerd 1761 is opgenomen in de stalvleugel aan de straat, ten noorden tweedelig bakhuis. Boomgaarden met kaphaag en weiland rondom.