Inventaris

Brandegems Ham (Merelbeke-Melle)
Merkwaardige gotische bedevaartkapel die zou opklimmen tot de 13de-14de eeuw; licht aangepast in de 16de eeuw. Rechthoekig gebouw van vier traveeën lang, opgetrokken uit baksteen en Lediaanse steen en afgedekt met een leien zadeldak.

Brusselsesteenweg 165 (Merelbeke-Melle)
Het kasteeldomein Coppens is sinds 1937 het Hoger Rijksinstituut voor Tuinbouw. Het domein van 14 hectare aan de rechter Scheldeoever omvat het vroegere park met oude afgesneden Scheldemeander, nu vijver, het landhuis en de oranjerie van 1833 naar ontwerp van Louis Minard. Binnen deze oude rivierbocht werden bij toevallige en systematische opgravingen resten van een 13de-eeuws klooster aangetroffen.

Brusselsesteenweg 459 (Merelbeke-Melle)
Een deel van het vroeger kloosterpand bleef bewaard in de zuidvleugel van het complex. Waarschijnlijk daterend uit eind 16de-begin 17de eeuw werd dit gebouw verlengd en aangepast in het derde kwart van de 19de eeuw. Voor 1840 al was ten noorden van de overgebleven kloostergebouwen een L-vormig schoolgebouw toegevoegd dat mogelijk opklom tot eind 18de eeuw en een classicistische bouwtrant vertoonde. Van de in tweede helft van de 19de eeuw toegevoegde schoolgebouwen zijn de bouwwerken die in 1850 aanvingen naar ontwerp van architect L. Pavot de voornaamste. Nog een belangrijke uitbreiding van de school met nieuwe lokalen vond plaats circa 1874. De sschoolboerderij, bakkerij en andere dienstgebouwen dateren van het laatste kwart van de 19de en de eerste helft van de 20ste eeuw. De achtzijdige gloriëtte in rococostijl dateert waarschijnlijk uit het derde kwart van de 18de eeuw.

Burg. Maenhautstraat 14 (Merelbeke-Melle)
Georiënteerde pseudobasilicale kerk met omringend, deels ommuurd en vergroend kerkhof. Ontwerp van 1873 door architect M. De Noyette voor een nieuwe kerk waarbij de bewaarde 16de-eeuwse toren in neogotische zin werd aangepast. Op het kerkhof staat een collectie van 20ste-eeuwse graftekens.

Caritasstraat 74-76 (Merelbeke-Melle)
Het psychiatrisch ziekenhuis Caritas is een instelling voor vrouwelijke psychiatrische patiënten opgericht ter vervanging van het vroegere Sint-Jozefsgesticht voor krankzinnigen te Gent. Het complex is belangrijk omwille van zijn paviljoensysteem volgens de toen nieuwe opvattingen in verband met de psychiatrische ziekenhuisverpleging, namelijk naar het voorbeeld van eigentijdse Nederlandse en Duitse modelinstellingen gebouwd. Bouwwerken van 1905-1911 naar ontwerp van architect J. Haché.

Diepestraat 13 (Merelbeke-Melle)
Stichting in 1667 van een klooster voor twaalf tot vijftien Lieve-Vrouwebroeders of geschoeide karmelieten door Bertolf de Paix en zijn zus Josine, ter bevordering van de Sint-Annadevotie te Bottelare. Een rechte toegangsdreef met dubbele bomenrij leidt naar het achterin gelegen classicistisch getint vroeger kloosterpand met U-vormige aanleg uit het derde kwart van de 18de eeuw en achterliggend park in landschapsstijl. Voorkant van de vrijwel vierkante binnenplaats afgesloten door een poortgevel uit het laatste kwart van de 19de eeuw.

Dorpsplein (Merelbeke-Melle)
Romaanse kruiskerk na poging tot vergroting in 1837 wegens instorting gesloopt. Aanvang bouw van een volledig nieuwe kerk in 1837 waarvan aanvankelijk de toren instortte; in 1838 opnieuw opgetrokken, voltooid in 1839 en ingewijd in 1841. Eenvoudige neoromaanse plattelandskerk naar ontwerp van architect L. Minard met een driebeukig schip van zes traveeën met ingebouwde vierkante westtoren, leien zadeldak en koor met driezijdige sluiting.

Floraplein 9 (Merelbeke-Melle)
Moderne driebeukige kerk met noordelijke toren gebouwd in 1954 naar ontwerp van architect J. Loontjens. Vrij strak en geometriserend gebouw van gele baksteen onder leien zadeldaken, met reminiscenties aan de gotische kerkbouw.

Gaversesteenweg , Grepstraat , Molenstraat , Schelderodeplein , Scheldewegel (Merelbeke-Melle)
De dorpskern bestaat uit het centrale dorpsplein, in casu een klein kerkplein naast het koor van de kerk, evenals het omringend kerkhof en de achterliggende kasteelsite, heden de excentrische of randbebouwing van het huidige Schelderode vormend. Rondom de dorpskern lopen enkele onverharde en deels gekasseide voetwegen.

Geraardsbergsesteenweg 133 (Merelbeke-Melle)
Eenbeukige neogotische kruiskerk naar ontwerp van priester - architect Jan August Clarysse, gebouwd in 1854-1855 en ingeplant op een heuveltop met gedeeltelijk omringend en voornamelijk achterliggend kerkhof waar de oude parochiekerk was gelegen.