Inventaris

Grevensmolenweg 138 (Sint-Truiden)
Voormalige watermolen op de Molenbeek, afhankelijk van de Sint-Trudo-abdij. Langgestrekt gebouw met kern uit de eerste helft van de 17de eeuw, thans omringd door recente dienstgebouwen. De molen is bereikbaar via een oprit ten noordoosten die doorheen de boomgaarden loopt. Ten zuiden en zuidwesten van de Molenbeek liggen percelen weiland.

Kasteeldreef (Spiere-Helkijn)
De archeologische zone omvat het Hoge Hof van Helkijn, het kasteel van de bisschoppen van Doornik dat minstens opklimt tot de 12de eeuw. De huidige Kasteeldreef vormt de toegangsweg tot het voormalige bisschoppelijk kasteel. Vandaag de dag is de kasteelsite in gebruik als weiland, maar het voormalige kasteel is zeer duidelijk te herkennen in het landschap: het ovale wooneiland wordt omgeven door een brede circulaire laagte, die het restant is van de (gedempte) walgracht.

Blauwe Wegel, Ijzerhandstraat, Nieuwstraat (Stekene)
Het Steengelaag bestaat uit drie waterpartijen die ontstonden door kleiwinning, vochtig broekbos en hooiland. De voormalige steenbakkerij, genaamd Tuilerie Sainte-Marie, werd omstreeks 1880 opgericht. De kleiontginning werd in dit gebied in 1977 beëindigd.

Strichtensgoedstraat 1 (Tielt)
Historische hoeve met deels omwald woonhuis op terp teruggaand tot 1773 doch met oudere kern, en landgebouwen uit het eerste kwart van de 19de eeuw. Als centrum van gelijknamige middeleeuwse heerlijkheid klimt de site minimaal op tot 1290. De buitenste omwalling is grotendeels gedempt, de hoefijzervormige binnenste omwalling is bewaard aan noord-, west- en zuidzijde van het woonhuis, beboomd met populieren. Het boerenhuis ligt op een begraasde terp met aardappelkelder, aan westzijde van het onverhard erf met twee notelaars. De gedempte buitenste walgracht is nog herkenbaar in de percelering van de weilanden rondom.

Viggezelestraat 2 (Tielt)
Historische deels omwalde hoeve met losse bestanddelen bestaande uit opperhof met boerenhuis en neerhof met hoevegebouwen, namelijk een landgebouw bestaande uit stal, overdekte mestvaalt en voederhok ten oosten en een voormalige paardenstal ten noordoosten. Erf afgebakend met meidoornhaag en rij eiken. Boomgaard en weilanden rondom.

Sint-Genovevaplein 1 (Tienen)
De site is gelegen in de dorpskern van Oplinter, in het noordwesten van de geografische streek (droog) Haspengouw, die gekend is als de grootste fruitstreek van het land. Het geheel van woning, bedrijfsgebouwen, nutstuin en boomgaarden bevindt zich langs het Sint-Genovevaplein. Vooraan staat de fruittelerswoning met flankerende bedrijfsgebouwen uit eind 19de eeuw die via een kleine sier- en de nutstuin verbonden is met de deels ommuurde hoogstamboomgaard. Hierachter bevindt zich de ruime, grotendeels omhaagde weideboomgaard.

Borgloon, Kerniel (Tongeren-Borgloon)
De abdij van Kolen, vroeger het Kruisherenklooster van Colen of abdij Mariënlof genoemd, is gelegen aan de rand van Droog Haspengouw. De abdij ligt op een hoge uitloper van het plateau en is beeldbepalend voor de omgeving. De vallei van de Kleine Herk is diep ingesneden, via een historisch voetpad is er via de vallei een verbinding met de dorpskern van Kerniel. De spoorlijn Tongeren-Borgloon doorsnijdt het landschap ten zuiden van de abdij. Het is voornamelijk een agrarisch landschap.

Borgloon, Gotem, Hoepertingen, Kuttekoven (Tongeren-Borgloon), Berlingen (Wellen)
Dit gebied is gelegen aan de noordwestrand van het massief van Borgloon. Het is heuvelachtig en sterk ingesneden door erosie. Het is een uitgesproken agrarisch landschap met centraal het gehucht Kuttekoven met enkele belangrijke hoeves en de Sint-Jan-de-Doperkerk. Het gehucht wordt doorsneden door de markante spoorwegbrug en spoorwegbedding van de voormalige spoorweg Sint-Truiden-Tongeren. Ten noorden van het gehucht liggen de gesloten hoeve De Klee en kasteel De Klee. Halverwege tussen Kuttekoven en Berlingen (Wellen), aan de oostelijke rand van de riviervlakte van de Herk, ligt het gehucht Rullingen met het gelijknamige kasteel met omliggend park en hoogstamboomgaarden. De Herk stroomt diep ingesneden door het landschap. Het dorp Berlingen sluit hierop aan, de Sint-Agathakerk kijkt van een hoogte uit op de waterloop.

Mal, Nerem, Tongeren, Vreren (Tongeren-Borgloon)
Ten zuiden van Blaar, tussen Tongeren en Mal, bevindt zich het Park van de Oostelijke Jeker, gelegen in de vallei van de Jeker met natte, alluviale gronden. Behalve de natuurlijke, veelal gekanaliseerde waterlopen zijn er nog talloze waterlopen die niet behoren tot het natuurlijke stoomstelsel. Deze werden aangelegd om het gebied te ontwateren. Het alluvium wordt gedraineerd door ontelbare ontwateringsgrachten die op hun beurt uitmonden in kleine kanaaltjes zoals de Vloedgracht, de Fluwijnensloot en de Flotsbeek. Het landschap van de Jekervallei wordt gekenmerkt door een afwisseling van hooilanden, drassige terreinen, moerassen en rietkragen, dit alles omzoomd door hoogstamboomgaarden, struwelen van els of wilg en populieren. De historische percelering is er grotendeels herkenbaar. In de vallei zijn verder de Blaarmolen en het kasteel Scherpenberg gelegen.

Etjesstraat, Motstraat, Op de Beek, Raam (Tongeren-Borgloon)
De dorpskern van Rutten omvat een open zone met weiland en boomgaarden die de feodale kern van Rutten vormt. Deze zone wordt gedomineerd door de motte van Rutten die tegenover de Sint-Evermaruskapel ligt. Ten noordoosten bevindt zich de imposante vierkantshoeve van Burtscheid. Rondom liggen glooiende akkers en weilanden.