Inventaris

Korbeek-dijle (Bertem), Huldenberg, Neerijse, Ottenburg, Sint-Agatha-Rode (Huldenberg), Heverlee (Leuven), Oud-Heverlee, Sint-Joris-Weert (Oud-Heverlee), Overijse (Overijse)
De ‘Valleien van Dijle en Laan ten zuiden van Leuven’ beslaat zo’n 2067 ha. Het gebied omvat de vallei van de Dijle stroomopwaarts van Leuven tot aan de grens met Wallonië in Ottenburg, en de vallei van de Laan, van haar monding in de Dijle tot aan de taalgrens in Tombeek. De Dijle is een rivier met oeverwallen en komgronden en met een nog bijna natuurlijke, sterk meanderende loop in een vaak kleinschalig beemdenlandschap met bosjes en struwelen. De aanwezigheid van water in rivieren en vijvers en een grote variatie aan vegetaties met botanische waarde karakteriseren deze valleien die ook ornithologisch van groot belang zijn. Doorheen de valleien vind je kastelen, speelhoven, priorijen en vierkantshoeves, maar ook industrieel-archeologisch relicten van oude spoor- en tramwegen en een sanatorium met modernistische architectuur en tuinaanleg.

Leefdaal (Bertem)
De heerlijkheid Levedale stamt uit de 11de of 12de eeuw. Van de oorspronkelijke feodale burcht op de plaats van het huidige kasteel bleven twee ronde torens over en de oorspronkelijke donjon (15de eeuw). In de nabijheid van het kasteel dalen holle wegen af naar de vallei van de Voer. Daarlangs liggen een grote vijver en een verbouwd restant van een vroegere watermolen. In de tuinstructuur van Duchène zijn nog terrassen uit de barokke periode herkenbaar en aanplantingen uit de romantische periode. De beboste siertuin werd verlandschappelijkt met een ringpad. Het parkbos dat zich uitstrekt tot tegen de steenweg Leuven-Tervuren bevat nog een Romeinse grafheuvel. De band met het dorp is duidelijk merkbaar aan de kerkweg (beukendreef) die van het kasteel naar de van oorsprong Romaanse Sint-Lambertuskerk loopt.

Bilzen, Kleine-spouwen, Martenslinde, Rijkhoven (Bilzen)
Alden Biesen is gelegen aan de Kasteelstraat te Rijkhoven (Bilzen), een voormalig landbouwdorp. In 1220 werd door de abdis van Munsterbilzen en de graaf van Loon een kerkje met afhankelijkheden en akkers geschonken aan de Duitse orde, die er een commanderij oprichtte. De commanderij van Biesen groeide uit tot de hoofdzetel van de balije van de Nederlanden en kreeg hierdoor de benaming landcommanderij. Van het oorspronkelijke gebouwenbestand is vrijwel niks bekend. Vanaf 1543 werd gestart met de bouw van het huidige waterlslot. In latere bouwcampagnes volgde de bouw van de verschillende andere gebouwen op de site. Rond een centrale fontein werd een formele tuin aangelegd en eind 18de eeuw werd een Engels park aangelegd.

Bilzen, Eigenbilzen, Hoelbeek, Munsterbilzen, Waltwilder (Bilzen), Zutendaal (Zutendaal)
"Munsterbos, kasteeldomeinen Groenendaal en Zangerhei" is een groene ruimte in het overgangsgebied tussen Kempen (zandstreek) en vochtig Haspengouw (zandleemstreek), gelegen tussen de woonkernen van Munsterbilzen, Waltwilder, Hoelbeek, Eigenbilzen, Gellik en Zutendaal. Het gebied omvat 1) een deel van de zuidwestelijke rand van het Kempisch plateau waar de oude heidegebieden zich situeren, 2) het Munsterbos en 3) een cluster van kastelen en parken in en langs kleine beekvalleien. Het verschil in beplantingen markeert de grens tussen het vroegere heidegebied (naaldbos) en het samenvloeiingsgebied van de beken (populier en hooiweiden).

Bocholt, Kaulille (Bocholt), Hamont (Hamont-Achel)
Het kasteeldomein Het Lo is een bakstenen complex van 1875, bestaande uit een alleenstaand kasteel, een voormalig koetshuis en een T-vormig dienstgebouw dat tussen het koetshuis en het kasteel gelegen is. De gebouwen liggen in een ruim park in landschapsstijl. Meerdere dreven geven toegang tot het domein. Het landschap rondom het domein is zeer gevarieerd. Akkers, weilanden, naaldbossen, populieren - en eikenbossen wisselen elkaar af. De Watering ligt ten zuiden van het kasteeldomein. In het verleden werd deze Watering aangelegd om de schrale heidegronden landbouwkundig te valoriseren. Vanaf 1918 werden door de firma Union Allumetière populieren aangeplant op de percelen. Vanaf het eind van de 20ste eeuw werden vele percelen omgezet naar andere loofhoutsoorten. De Zuid-Willemsvaart gelegen op de zuidoostgrens is aangelegd in de periode 1821-1826.

Boechout (Boechout), Hove (Hove)
Dit gebied is gelegen in de landelijke gemeenten Boechout en Hove, ten zuidoosten van de stedelijke agglomeratie Antwerpen. Het laatclassicistische U-vormige kasteel van Boechout is gelegen ten zuiden van de dorpskern binnen een grotendeels omhaagd domein en landschapspark. Het omgevende park werd in grote lijnen aangelegd in het begin van de 19de eeuw. Opvallend zijn de waterpartijen, de levensgrote zandstenen beelden, de vroeg 19de-eeuwse moestuin en een oud bomenbestand. De omgeving bestaat uit het Bos van Moretus, aansluitend op het kasteelpark, en een kleinschalig landbouwgebied, rijk aan typische oude hoeven en landschapselementen. Het ten oosten van het kasteel gelegen gebied van ‘De Melkkuip’, een kwelamfitheater met een uitgesproken reliëf, verschilt sterk van de omgeving door de openheid en doordat het zich als een aparte entiteit heeft ontwikkeld.

Hever (Boortmeerbeek), Berg, Kampenhout (Kampenhout), Elewijt, Hofstade (Zemst)
Het kasteel van Schiplaken ligt in Hever (Boortmeerbeek) nabij de grens met Elewijt (Zemst) in de vallei van de Zwarte beek, de Bergbeek en de Keizerikbeek, die beide behoren tot het bekken van de Dijle. Het is een van oudsher bosrijk gebied. Daarvan getuigen nog Schiplakenbos en Steentjesbos. Het zijn gemengde loof- en naaldhoutbossen met enkele mooie dreven. In het noordelijk deel van het gebied liggen nog het landhuis Het Lant en het domein Gottendijs.

Bommershoven, Borgloon, Broekom, Groot-Loon (Borgloon), Gutschoven, Heers, Heks, Horpmaal, Vechmaal (Heers), Lauw, Piringen, Widooie (Tongeren)
Het is een overwegend open en sterk glooiend landschap, voornamelijk bestaande uit zeer vruchtbare akkers. De bewoning is geconcentreerd in dorpen die vooral gelegen zijn in de valleien. Deze valleien zijn vochtiger en bestaan uit hooi- en graslanden en houtkanten en vormen meer gesloten linten tussen de uitgestrekte open plateaugebieden. Op de heuveltoppen ontbreekt plaatselijk de vruchtbare leemlaag of is deze te dun voor landbouw en liggen beperkte boscomplexen. Het gebied vormt een uitzonderlijk landschap waarbij de erfgoedelementen samen een uitgestrekt cultuurlandschap vormen met vele historische kasteeldorpen en domeingoederen, alternerend met een schitterend semi-ruraal kader van hoeves, akkers, weilanden, hoogstamboomgaarden en bossen waarbij de verschillende elementen bovendien onderling verbonden zijn door oude wegtracés (waaronder de Romeinse weg).

Borgloon, Broekom, Gotem, Hendrieken, Hoepertingen, Rijkel, Voort (Borgloon), Gutschoven, Mettekoven (Heers), Brustem, Groot-Gelmen (Sint-Truiden)
Dit gebied is gelegen in Droog-Haspengouw op de zuidwest-rand van het massief van Borgloon. De centrale verbinding in dit gebied wordt gevormd door de Romeinse weg die van west naar oost loopt. De Herkebeek of Molenbeek, één van de bovenlopen van de Herk, doorkruist het gebied van zuid naar noord. De beek heeft hier een diep, asymmetrisch dal ingesneden. De omgeving van Voort vertoont het traditionele, open uitzicht van de Haspengouwse akkerbouwstreek. Voort is dan ook een klein landbouwdorp, gedomineerd door het kasteel en enkele grote landbouwbedrijven. Gotem is een kleine kern gelegen in dezelfde beekvallei, maar op enige afstand van de Romeinse weg. Het gehucht Helshoven ligt langs de Herk en kenmerkt zich door enkele grote hoeves en een kapel en kluis.

Borgloon, Kerniel (Borgloon)
De abdij van Kolen, vroeger het Kruisherenklooster van Colen of abdij Mariënlof genoemd, is gelegen aan de rand van Droog Haspengouw. De abdij ligt op een hoge uitloper van het plateau en is beeldbepalend voor de omgeving. De vallei van de Kleine Herk is diep ingesneden, via een historisch voetpad is er via de vallei een verbinding met de dorpskern van Kerniel. De spoorlijn Tongeren-Borgloon doorsnijdt het landschap ten zuiden van de abdij. Het is voornamelijk een agrarisch landschap.