Inventaris

Achterstege 13 (Evergem)
Grote romantische villa in cottagestijl op terp in fraaie tuin met vijver voor en achter de villa, volgens de bewaarde plans gebouwd in opdracht van P. Delva, burgemeester, en naar ontwerp van architect F. Roussel in 1911.

Achterstege 9 (Evergem)
Buitenplaats gelegen in een mooi park met vijver afgesloten door een fraai ijzeren hek tussen arduinen pijlers, volgens De Potter en Broeckaert gebouwd in 1804 op de plaats van een kluis van een broeder-eremijt. Bakstenen huis van twee bouwlagen en acht traveeën onder zadeldak, met verankerde lijstgevel op een arduinen plint.

Burggravenlaan 12, 18 (Evergem)
Reeds vermeld in 1379 als landbouwnederzetting. In de jaren 1780 werd het kasteel heropgebouwd in zijn huidige vorm met behoud van de walgrachten rondom het park en rondom het kasteel. Kasteel, eertijds in een rechthoekige omwalling, gedempt in de jaren 1880, en een dienstgebouw aan de straatkant. Geschilderde lijstgevel van zeven traveeën en twee bouwlagen onder mansardedak met twee dakkapellen. Voormalig wagenhuis van vijf traveeën onder zadeldak, uit de 19de eeuw.

Burggravenlaan 3 (Evergem)
Het oorspronkelijke kasteel in zijn dubbele omwalling wordt afgebeeld in A. Sanderus' Flandria Illustrata van 1641. Het huidige kasteeltje vertoont ondanks de 18de-eeuwse verbouwingen en de grondige restauratie van 1895 nog sterke gelijkenis met het oude kasteel zoals afgebeeld in het werk van Sanderus. Bak- en zandstenen gebouw met een voorbouw en een bijna parallel met de achterbouw van twee bouwlagen onder twee zadeldaken tussen zijtrapgevels. Voor het kasteel, twee tegenover elkaar staande dienstgebouwen onder zadeldak, uit de 18de eeuw. Het park evolueerde in de loop van de 19de eeuw naar een landschappelijke stijl waarin de gracht werd omgevormd tot vijver. De omwalling in het zuiden is niet meer volledig watervoerend, maar in reliëf nog waarneembaar

Fortune De Kokerlaan 11 (Evergem)
Voormalig kasteel, sedert 1958 gemeentehuis. Voorheen kasteel gelegen in dubbele cirkelvormige omwalling. De middeleeuwse burcht werd gebouwd door de heren van Evergem, sinds de 11de eeuw de heren van Dendermonde, die na de invallen van de Noormannen aangesteld werden als voogden van Evergem in het Sint-Baafsdomein. Kasteel uit 1884 in neo-Vlaamserenaissance-stijl in deels verkaveld park met vijver, aan de straatkant met gietijzeren afsluiting en hek tussen pijlers.

Kramershoek 2-6 (Evergem)
Kasteel met U-vormige aanleg volledig heropgebouwd circa 1892. Bepleisterd kasteel van twee bouwlagen onder mansardedaken. Volledig omgracht park en parkbos met kruisvormig drevenpatroon en zichtas richting zuidwesten. Beukendreef met ijzeren toegangspoort en hardstenen hekpijlers met siervaasbekroning. In het park: vierkante duiventoren met 1623 in de zuidgevel, paardenstallen en hovenierswoning en verder langgestrekte kasteelhoeve in neotraditionele stijl, vermoedelijk heropgebouwd eind 19de eeuw; wagenhuis en stallen uit dezelfde periode. Buiten de walgrachten, bevinden zich een met bomen beplante ijskelder, een serre van circa 1900 en een ommuurde moestuin.

Vurstjen 2-4 (Evergem)
Het kasteel Het Vurstje is een buitenhuis van circa 1850, gelegen in een park in landschappelijke stijl met grillige overbrugde vijver, siervazen, tuinpaviljoen en ijskelder. Identieke voor- en achtergevel van zeven traveeën en twee bouwlagen, belijnd door omlopende puilijst en entablement. Neerhof met losstaande bestanddelen, opklimmend tot eind 18de, begin 19de eeuw.

Vurstjen 25, 33 (Evergem)
Het Kasteel van Evergem kent een boeiende geschiedenis die opklimt tot de middeleeuwen en nauw verbonden is met het ontstaan en de geschiedenis van de gemeente Evergem. Het kasteel in zijn huidige vorm is opgetrokken omstreeks 1913 in beaux-artsstijl. Het gebouw met zijn opvallend en onregelmatig volume telt twee bouwlagen boven een souterrain en wordt afgedekt door mansardedaken, verrijkt met oeils-de-boeuf en dakkapellen. Een hoge vierkante traptoren van vijf geledingen op de noordelijk hoek domineert het geheel. De omgrachting is heden aan twee zijden gedempt. In het park zijn nog waardevolle architecturale tuinelementen en ruime dienstgebouwen in eclectische stijl uit het derde kwart van de 19de eeuw aanwezig.

Weststraat 135 (Evergem)
Oprichting in 1882 van het Sint-Jozefinstituut voor mannen, sinds 1884 onder leiding van Dr. A. Ruyssen. Neoromaans getinte bakstenen gebouwen in ruim park met deels behouden omgrachting en ijzeren afsluiting. Achterin gelegen hoofdgebouw in onregelmatige H-vorm met aan de westzijde een lagere dwarsvleugel en kapelvleugel ten oosten. Uitbreidingen in 1950 en 1963. In de tuin, imitatiegrot van Lourdes, naar verluidt daterend van 1875.

Dikkelvenne (Gavere), Balegem, Scheldewindeke (Oosterzele), Velzeke-Ruddershove (Zottegem), Beerlegem, Dikkele, Meilegem, Nederzwalm-Hermelgem, Paulatem, Sint-Maria-Latem (Zwalm)
De kleinschalige vallei van de Munkbosbeek loopt centraal door dit gebied. Aan de rand van de vallei bevinden zich de kleinschalige dorpskernen van Paulatem, Beerlegem en Dikkele. Paulatem en Beerlegem bevinden zich op de overgang van de vallei en de hoger gelegen koutergronden. Dikkele bevindt zich meer in de vallei van de Munkbosbeek. Het kasteeldomein van Beerlegem is in de vallei van de Munkbosbeek, net stroomafwaarts Beerlegem, uitgebouwd. De oostelijke grens wordt gevormd door de Munkboshoeven met omgevend landschap, gelegen in het open gebied tussen de Munkbosbeek en de Schaapsveldbeek. Aan deze laatste beek grenst het Spiegeldriesbos, een restant van het vroegere Munkbos.