Inventaris

Ingooigem, Tiegem (Anzegem)
Dit gebied omvat een deel van de kamlijn van het Schelde-Leie-interfluvium met de Tiegemberg, het Sint-Arnolduspark en het Hellebos en omgevend landbouwgebied. Langs de hellingen zijn heel wat dalhoofden en bronnen aanwezig. De dalhoofden zijn sterk ingesneden en hebben taluds langs de valleigrenzen. Vaak liggen de valleien onder weiland met perceelsrandbegroeiing (zoals knotbomen en opgaande bomen) of onder loofbos. De loofbossen herbergen een rijke voorjaarsflora.

Tiegemberg, Warandedreef 6-10 (Anzegem)
Bedevaartoord en recreatief park. Sint-Arnolduskapel opgetrokken tussen 1864 en 1865 naar ontwerp van Pierre Nicolas Croquison en gewijd in 1866 door bisschop J.J. Faict. Ten noorden van de kapel ligt het zogenaamd Sint-Arnoldusputje, de miraculeuze bron die in de loop der tijd verzonken is in de grond. Voormalig boswachtershuisje en later souvenirwinkel en herberg gelegen ten noorden van de kapel. Ten westen van de hoofdkapel, staat een kleine bakstenen kapel op rechthoekige plattegrond. Puntgevel bekleed met rotsimitatie en bekroond door kruis. Het park wordt op het eind van de 19de eeuw in opdracht van Vital Moreels aangelegd.

Arendonk (Arendonk)
De bossen van de Kwade Putten werden in de tweede helft van de 19de eeuw aangeplant, binnen een al wat ouder dambordvormig ontginningspatroon. De structuur van deze bossen, vooral naaldbossen, is nog gaaf bewaard. Ook komen er nog een aantal vennen voor, relicten van het vroegere heidelandschap. Sommige ervan werden omgevormd tot vijvers op een kasteeldomein. Het gebouwenpatrimonium in het gebied Kwade Putten betreft onder andere een kasteel, enkele villa’s, een boswachterswoning en twee kapellen, alle daterend van einde 19de eeuw-eerste helft 20ste eeuw. De reliëfsverschillen, de uitgestrektheid van de bossen (binnen wat voor de rest een landbouwomgeving is), de rust en het onbebouwde karakter zijn belangrijke kenmerken van dit gebied, het heeft dan ook een hoge belevingswaarde.

Arendonk (Arendonk), Oud-Turnhout (Oud-Turnhout)
Het gebied is, hoewel plaatselijk aangetast doorheen de tijd, een uniek voorbeeld van een compleet historisch heide – economiesysteem. Historisch – landschappelijk vormde het westelijke deel (de vallei van de Aa met de woonkernen Schuurhoven en Schuurhovenberg) een complex van akkers en graslanden (het zogenaamde infield), terwijl het centrale en oostelijke deel ervan een immense heidevlakte was (het outfield).

As, Genk (Limburg)
De steenkoolterrils van Waterschei vormen samen met de mijngebouwen een belangrijke getuige van de industriële steenkoolontginning in de provincie Limburg, in Waterschei uitgevoerd tussen 1924 en 1987. De stenen, afkomstig van de ondergrondse werken voor het delven van galerijen en steengangen, en de afvalproducten van de kolenwasserij werden op deze locatie gestort. Ook vliegasse afkomstig van de electriciteitscentrale kwam op de steenstorten terecht. Op de site bevonden zich drie steenstorten en één noodstort. De terrils vormen een beeldbepalend element in de omgeving. De Terrils zijn vanuit geologisch oogpunt belangrijk omwille van hun rijkdom aan fossielen. De variaties aan ondergrond en gradiënten zorgen voor specifieke vegetaties.

As (As), Genk (Genk), Opglabbeek (Oudsbergen)
Tot begin 20ste eeuw was Waterschei een straatvormig gehucht ten noordoosten van Genk. In 1901 werd in het aangrenzende As de eerste steenkool van de Kempen aangeboord en in 1907 werd dan begonnen met de oprichting van de steenkolenmijn te Waterschei. Het landschap van heide, duinen en bossen op het Kempens Plateau werd er in de loop van de eeuw grondig gewijzigd. Niettemin vormt het grensgebied van beide gemeenten een aantrekkelijke omgeving met vele relicten van het industrieel-archeologisch mijnverleden en ook talrijke andere facetten van de cultuur- en natuurhistorie.

As, Niel-bij-As (As), Opoeteren (Maaseik), Opglabbeek (Oudsbergen)
De Bosbeekvallei is ingesneden in het Kempens plateau, plaatselijk tot 30m diep en is uitgesproken asymmetrisch. De Bosbeek kronkelt in vele meanders naar de Maas. In het alluvium rond de beek komen laagveengebieden voor. Het uitgesproken reliëf met bijhorende vochtgradiënt ligt aan de basis van een gediversifieerde begroeiing met oa. zegge, riet, graslanden, ruigtes, moerassen en broekbossen. In de hooi- en weilanden waren vele grachten aanwezig voor ontwatering en periodieke bevloeiing. In de vallei lagen diverse molens. Verder van de vallei verwijderd treft men in een meer open landschap weilanden aan en akkers op het plateau. Het gehucht De Houw heeft een langgerekte vorm en ligt in een zijdal van de Bosbeekvallei. In dit gehucht zijn nog vele bouwkundig waardevolle elementen aanwezig zoals hoeves, kapellen en kruisen.

Niel-bij-As (As), Lanklaar (Dilsen-Stokkem), Mechelen-aan-de-Maas, Opgrimbie, Vucht (Maasmechelen)
De aaneengesloten heide- en boscomplexen worden doorsneden door de steilrand van het Kempisch Plateau. In Ven Onder de Berg ligt een voor Europa uniek laaglandhoogveen. In de omgeving van de heide komen belangrijke concentraties van wintereikenrelictbosjes, struwelen, houtwallen en afzonderlijke stoven voor. De Mechelse Heide telt nog bunkers en loopgraven die teruggaan tot de inrichting als Duits militair oefenterrein in de Eerste Wereldoorlog. De 19de-eeuwse naaldhoutaanplantingen hebben een drevenpatroon dat de systematische aanleg in functie van de mijnbouw verraadt. Langs de Zuid-Willemsvaart ligt de voormalige mijnsite van Eisden, via het Kolenspoor verbonden met het station van As. Naast de vier terrils getuigen nog enkele gebouwen en mijninstallaties van de vroegere mijnsite.

André Dumontlaan 17 (As)
Gemeentemolen -graanwatermolen- op de Bosbeek, waarvan de oprichting teruggaat tot 1717. Verboste zone tussen de Oude en Nieuwe Beek en enkele beeldbepalende bomen vlakbij de molen.

Schuttenbergstraat, Stationsstraat (As)
In de wand van de verlaten grindgroeve Hermans, ten noordoosten van As, zijn belangrijke geologische verschijnselen duidelijk waarneembaar. De grindgroeve is zeer belangrijk voor de studie van de afzettingen en van het ontstaan van het Kempens Plateau (hoofdterras van de Maas) tijdens het quartair.