Inventaris

Ruststraat 10 (Erpe-Mere)
Oude nog werkende korenwatermolen op de Molenbeek. In 1870 verbouwing omschreven als olie- en korenwatermolen; in 1921-22 gedeeltelijk afgebroken: in 1924 veranderd in woning en in 1953 verenigd met aanpalend magazijn. Ensemble van bakstenen gebouwen onder zadeldaken met rechthoekige en steekboogvormige muuropeningen. Achterpuntgevel van het dwarsgebouw voorzien van houten bebording. Watermolen omgeven door graslanden en door bomenrijen afgezoomde Molenbeek.

Wilgendries 4 (Erpe-Mere)
Bovenslagmolen op de Molenbeek met ijzeren scheprad en sluis, reeds vermeld in 1571. Molen van één bouwlaag en twee traveeën onder steil zadeldak, uit de 19de eeuw met oudere kern. Molenaarswoning in het verlengde van de molen; dubbelhuis met twee bouwlagen van vier traveeën onder zadeldak uit eind 19de eeuw - begin 20ste eeuw. Watermolen omgeven door graslanden en door bomenrijen afgezoomde Molenbeek. Twee onverharde voetwegen komen samen bij de molen.

Beliestraat 66 (Essen)
Hoeve met losse U-vormige opstelling van gebouwen rond gekasseid erf met waterput.

Bergsebaan 14 (Essen)
Hoeve, opklimmend tot circa 1850. Losse opstelling met woonstalhuis, langsschuur, tuin, beukenhaag, boomgaard en omringende weilanden.

Dreveneind 15, 29 (Essen)
Op nummer 15, boerderij gelegen aan het einde van een aarden weg. Bij begin van aarden weg, op nummer 29, hoeve met losstaande bestanddelen.

Essendonk 3 (Essen)
Van het omgrachte en ommuurde gebouwencomplex rest nog het noordelijk deel. Het is toegankelijk via een boogbrug aan de oostzijde. In de zuidoosthoek bevindt zich een polygonaal torentje onder een naaldspits van leien. Het park bij de Oude Pastorij wordt gekenmerkt door hoge opgaande begroeiing van verschillende boomsoorten in de nabijheid van de walgracht of langs de rand van de grasvelden. Bij de ingang staan vier gekandelaarde lindes.

Moerkantsebaan 311 (Essen)
Pastorie van Sint-Petrusparochie uit 1860-61, naar ontwerp van Eugeen Gife.

Nieuwmoersesteenweg 16 (Essen)
Neoclassicistisch landhuis, uit de tweede helft van de 19de eeuw, op kleine verhevenheid gelegen in omhaagde tuin.

Noordeneind 5 (Essen)
Boerenarbeidershuis, uit het vierde kwart van de 19de eeuw of het eerste kwart van de 20ste eeuw in omhaagde moestuin.

Stationsstraat 53 (Essen)
Landhuis, uit de tweede helft van de 19de eeuw met grote omhaagde tuin.