Inventaris

Paardenstraat 54 (Destelbergen)
Gedeeltelijk gedempte rechthoekige omgrachting. Boerenwoning ingeplant aan de straatkant; één bouwlaag en zes traveeën onder zadeldak, waarschijnlijk opklimmend tot de 18de eeuw maar met latere aanpassingen. Bakstenen dwarsschuur onder hoog zadeldak.

Pastorijstraat 17 (Destelbergen)
De pastorie van Destelbergen, omgeven door een deels omgrachte pastorietuin, dateert van 1744. Zij werd onder abt Filips III Standaert gebouwd op kosten de Gentse Sint-Pietersabdij. Kenmerkend is de aanleg van de gebouwen, namelijk in een U-vorm met twee gelijkaardige voormalige koetshuizen die het naar de straat gerichte woonhuis aan weerszij flankeren. De pastoriewoning telt slechts één bouwlaag en vijf traveeën onder een geknikt zadeldak of mansardedak.

Succalaan, Volderrede 52-58 (Destelbergen)
Domein van 17 hectare met park, bossen en dreven. Waterkasteel met U-vormige aanleg omringd door een brede rechthoekige walgracht waarvan de zuidzijde samenvalt met buitenste rechthoekige omgrachting. Deels ingebouwde vierkante traptoren in de nooordwesthoek van de binnenplaats, uit de 16de eeuw. Koetshuis uit de 19de eeuw. Vroegere personeelswoning, waarschijnlijk opklimmend tot circa 1700. In de zuidoostelijke hoek van het kasteeldomein staat een kleine hoeve uit de tweede helft van de 19de eeuw. Lindedreef ten oosten van het kasteeldomein.

Veerdreef 2-4 (Destelbergen)
Neoclassicistisch kasteel van negen traveeën en twee bouwlagen op onderbouw, onder schilddak, gesitueerd in een kasteelpark en resulterend uit een vergroting waarschijnlijk van midden 19de eeuw van het bestaande kasteel: bewaarde benedenverdieping met bouwkenmerken uit midden 18de eeuw. In het park aanhorigheden uit de 18de en 19de eeuw. Ommuurde rechthoekige moestuin en vroegere ijskelder en resten van de walgracht en van Kasteel ter Kerchove.

Havenlaan , Roerdompstraat (Diepenbeek)
Drie resterende gevechtsbunkers op de rechteroever van het Albertkanaal in Diepenbeek om de sluis te verdedigen.

Merlemontstraat 1 (Diepenbeek)
Het Hof, gelegen nabij de Merelberg bestond reeds ten tijde der eerste vrijheren. Hoeve met losstaande bestanddelen, met huidig uitzicht uit de 18de-begin 19de eeuw, doch met oudere kern. Gelegen aan het doodlopend einde van de Merlemontstraat met een relict van de oorspronkelijke omgrachting. De hoeve heeft een moestuin en enkele hoogstamfruitbomen en is omgeven door loofbossen, populierenaanplantingen, weilanden en bomenrijen.

Stationsstraat 25 (Diepenbeek)
De eerste burcht, het Oude Hof bevond zich in de nabijheid van de Breemakker. In 1433 werd de vrijheerlijkheid Diepenbeek verdeeld tussen de families Schoonvorst en van Gaver enerzijds en de families van Horne en de Merode anderzijds.

Deurne, Molenstede, Schaffen (Diest), Tessenderlo (Tessenderlo-Ham)
Dit gebied ligt aan de rand van het Kempisch plateau, de zogenaamde Zuiderkempen, waar, gevoed door water uit het Kempisch plateau, verschillende beekvalleien ingesneden zijn. Het grootste deel van het gebied wordt gevormd door één van deze beekvalleien, met enkele parallelle waterlopen. In de beekvallei zijn ook enkel vennen aanwezig, nu veelal droogliggend. Buiten de vallei liggen enkele ijzerzandsteenheuvels met groeves waar de stenen gewonnen werden. De bebouwing concentreert zich op de hogere gronden buiten de vallei. Een groot deel van het gebied is ontgonnen in de tweede helft van de 18de eeuw. Een opvallend landschapselement zijn de schansen, opgericht in de periode van de Tachtigjarige Oorlog om de plattelandsbevolking te beschermen tegen plundering en geweld. Op enkele plekken zijn deze schansen nog te herkennen in het landschap.

Diest (Diest)
Deze zone omvat de historische stadskern van Diest.

Schaffen (Diest), Halen, Zelem (Halen), Lummen, Meldert (Lummen)
De benedenloop van de Zwarte Beek vloeit vanaf Meldert (Lummen) in zuidwestelijke richting, om voorbij Zelem (Halen) op te gaan in de vallei van de Demer. De beek kronkelt hier tussen steeds hogere getuigenheuvels. De Zwarte Beek is nog één van de zeldzame waterlopen die haar natuurlijke meandering behouden heeft. Behalve de heuvelruggen komt ten zuiden van de vallei een aantal depressies voor: de Goren, Gorenbroek, Lange Beemden, Bakelbroek, de Leunen en het Rotbroek. Rond het straatdorp Zelem is het landschap aantrekkelijk en gevarieerd met gave vergezichten over de vallei en landschappelijk waardevolle elementen zoals holle wegen, bomenrijen en houtkanten.