Inventaris

Jan van Ruusbroecpark 1 (Hoeilaart)
Neogotisch kasteel, opgericht in 1858 naar een ontwerp van ingenieur Jozef Claes ter plaatse van het 15de-eeuwse kasteel van de heerlijkheid Ter Heyde. Het kasteel wordt omgeven door een park dat vandaag fungeert als gemeentepark.

Holsbeek, Nieuwrode, Sint-Pieters-Rode (Holsbeek), Lubbeek (Lubbeek), Houwaart, Sint-Joris-Winge (Tielt-Winge)
De beekvallei die door dit gebied van zuid naar noord loopt, is in het zuiden nog breed vertakt. Nabij Gempe komen de waterlopen samen en worden ze zowel Molenbeek als Winge genoemd. De beek stroomt af richting Kleerbeek en Horst, de vallei wordt hier aanzienlijk breder en vlakker en wordt ook wel de Hagelandse vallei genoemd. Deze brede vallei is gekend vanwege haar hoge ecologische waarde. Aan de beide zijden van de vallei loopt het landschap glooiend omhoog, oa. door de aanwezigheid van Diestiaanheuvels. Door het hele gebied heen komt bouwkundig erfgoed voor. Voornamelijk in het zuiden en noorden liggen een aantal grote hoevecomplexen. Kenmerkend voor de Molenbeekvallei zijn de vele kastelen dicht tegen de beek. Een landschappelijk gaaf geheel wordt gevormd door het kasteel van Horst en omgeving.

Chartreuzenberg 37-39, 37A (Holsbeek)
Landhuis De Bruyn kreeg het huidig uitzicht vooral in 1894, bij verbouwingen van een in 1800-1820 gebouwd buitenhuis. In zelfde bouwfase, bouw van dienstgebouw met "orangiehof, remise en stal". Links van het landhuis, rond gebouwtje uit 1867. De kasteelboerderij kreeg haar L-vormig grondplan in de 19de eeuw. Omgeven door park, aangelegd tijdens de tweede helft van de 19de eeuw, in landschappelijke stijl, circa 10 hectare; diverse oude en zeldzame bomen.

Hooghuis 3, 7 (Holsbeek)
Het Hooghuys wordt reeds vermeld in 14de-eeuwse documenten. Heden bestaat het uit een L-vormig volume minstens opklimmend tot de 17de eeuw, een langgerekt bakstenen dienstgebouw en een gedeeltelijk gesloopte en daarna sterk aangepaste 19de-eeuwse hoeve, in een ruime omhaagde en door eiken omzoomde tuin met deels bewaarde landschappelijke tuinaanleg.

Langeveld 93-95 (Holsbeek)
Domein Van Tilt is één van de interessante landgoederen van de regio. Van het oorspronkelijke kasteel van Attenhoven blijven de poort uit 1664 en de grachtengordel over. Het huidige kasteel dateert van 1921, heropgebouwd door Louis Van Tilt, na vernieling tijdens de Eerste Wereldoorlog in 1914. Gedeeltelijke wederopbouw van de dienstgebouwen: watertoren boven het oude koetshuis en twee serres naast serre uit 1892. Twee boogbruggen in het park, een uit de 19de eeuw, en een uit 1921. Het park, circa 22 hectare, is aangelegd in de eerste helft van de 19de eeuw, heraangelegd tijdens derde kwart 19de eeuw in landschappelijke stijl, met rivierlandschap als hoofdmotief; aanzienlijke uitbreiding van het park door Van Tilt in interbellum; talrijke oude en/of zeldzame bomen.

Koolskampstraat 24 (Hooglede)
Kasteel Mariasteen, gelegen op heuvel in parkdomein geïnspireerd door de Engelse landschapstuin met onder meer vijver. Onderkelderde neogotische woning, aanleunend bij de regionale baksteengotiek door het onder meer toepassen van verschillende types van Brugse travee en maaswerk in de boogvelden.

Koolskampstraat 24-26, 26A, 35, 37A-B, 39A-B (Hooglede)
Beeldbepalend complex van het Dominiek Savio Instituut.

John Lijsenstraat 54-56 (Hoogstraten)
Landhuis, gebouwd circa 1904 in opdracht van de Antwerpse bankier J.C. Lijsen, gelegen in een uitgestrekt domein en oorspronkelijk één geheel met de eigendom van Kasteel Ter Meiren.

John Lijsenstraat 58-60 (Hoogstraten)
Eclectisch landhuis van 1935, met elementen ontleend aan de neo-Vlaamserenaissance en het neoclassicisme met bijgebouw van 1937, gelegen in uitgestrekt domein.

Mariaveld 1-3 (Hoogstraten)
Domein met sterk verbouwd landhuis en diverse vervallen aanhorigheden, opklimmend tot het derde kwart van de 19de eeuw; in de loop van de 20ste eeuw gestaag verbouwd, aangepast en uitgebreid.