Inventaris

Berlare, Overmere, Uitbergen (Berlare), Wichelen (Wichelen)
Het gebied ‘Oude Scheldemeander van Overmere-Donk en Berlare Broek’ omvat een (afgesneden) paleomeander van de Schelde gelegen op de linkeroever van de Schelde. Deze meander is heel goed herkenbaar in het landschap omdat door de lage ligging van de meander het om zeer natte gebieden gaat waar veen kon groeien en later ook veenwinning plaatsvond. De waterplassen die hierbij ontstonden volgen de oude meander en benadrukken deze vorm. Het deelgebied Turfput en Het Broek bevinden zich respectievelijk ten noorden en westen van Berlare. Ze vormen samen een ongeveer 300 meter brede en 5 kilometer lange, sikkelvormige strook tussen Berlare-Sluis en Overmere-Donk. In dezelfde meander ten zuidwesten van Berlare ligt het Donkmeer, ook gekend als Overmere-Donk, waar een goed bewaarde eendenkooi ligt.

Overmere, Uitbergen (Berlare), Kalken (Laarne), Wetteren (Wetteren), Schellebelle (Wichelen)
Dit gebied bevindt zich tussen Kalken en Schellebelle. Het Scheldemeersen zijn hier gekenmerkt door open graslanden met sloten en beken, gelegen in een fossiele meanderbocht van de Schelde. In het noorden ligt de dorpskern van Kalken bovenaan een steilrand. In het zuidoosten gaan de meersen bruusk over naar het rivierduin van Uitbergen. Op zandige opduikingen hebben zich bewoningskernen gevestigd.

Baron Tibbautstraat 2 (Berlare)
Het Groot Huys is een voorbeeld van een minstens tot de 17de eeuw opklimmende afspanningssite, die in de loop van de 18de eeuw evolueerde tot een landhuis met aanzien als eigendom van een adellijke familie. Gedurende de 19de eeuw werd het landhuis verbouwd en uitgebreid tot een U-vormige residentie in empire- en neoclassicistische stijl met een rijkelijk interieur en bijhorend koetshuis. Tot het domein behoort een park in landschappelijke stijl, aangelegd rond 1866 en voorzien van een tuinpaviljoen uit dezelfde bouwperiode.

Dorp 1 (Berlare)
Kasteel centraal gelegen in de dorpskern, met kasteelpark in landschapsstijl met dreven, bos, moestuin en vijverpartijen met ijzeren brug. Kasteel in 1722 heropgebouwd, waarschijnlijk op het puin of de resten van het voorgaande kasteel. De twee parallelle dienstgebouwen aan het voorplein van het kasteel kwamen gezien hun rococostijl waarschijnlijk pas in het midden of derde kwart van de 18de eeuw tot stand. De noordelijke dienstvleugel met de koetsierswoning, paardenstal en hovenierswoning, de zuidelijke vleugel met een werkplaats, het wagenhuis, de woning van de paardenknecht en een paardenstal met zadelkamer.

Dorp 54 (Berlare)
Aan de straat ingeplant herenhuis van vier traveeën en twee bouwlagen en aanhorigheden, gebouwd in 1870. In 1897 in bezit van notaris L. Van Hemelrijk. Hij vestigde er zijn kantoor en liet de tuin aanleggen en onder meer een neogotische houten gloriëtte bouwen. Rechts naast de achtergevel aansluitende afgeronde constructie met begroeide volière en imitatierots met waterval in cementrustiek met imitatieboomstammen en schijnvenstertje.

Hogeweg 9 (Berlare)
Deze woning werd omstreeks 1900 gebouwd als directeurswoning voor de touwfabrikant en latere burgemeester Gustaaf Van den Berghe. Een bijhorende hovenierswoning, kwam in dezelfde periode tot stand. De woning in eclectische stijl is illustratief voor de meest aanzienlijke burgerwoningbouw uit eind 19de – begin 20ste eeuw binnen landelijke woonkernen. De lusttuin bevat enkele opmerkelijke bomen en diverse tuinfolies in cementrustiek met karakteristieke imitatieboomstammen zoals een volière, een boogbrugje met leuningen over de tuinvijver en drie plantenstandaards.

Schuitje (Berlare)
In 1862 werd een stoomwatermolen opgericht en onder leiding van ingenieur Theodoor Leysen slaagde het droogleggen van Berlare-Broek. In 1924 werd het machinehuis herbouwd en gewijzigd van bestemming tot een leertouwerij. Aansluitend werd er in 1925 er een nieuw en nu nog bestaand waterpomphuis tegenaan gebouwd. Pomphuis in rechthoekig bakstenen gebouw van twee verdiepingen onder plat dak, met de achterzijde aanleunend tegen het overblijvend deel van de voormalige leerlooierij Folchi.

Sluis 35 (Berlare)
Volgens het kadasterarchief huis aan de kaai opgericht in 1878 ter hoogte van de huidige De loskaai gelokaliseerd, doch mogelijk al opgericht in 1859. De bakstenen bovenbouw van de sluis was eind 20ste eeuw in ruïne en werd in 2006 volledig vernieuwd door de gemeente. Boven de sluis heropgebouwde verankerde bakstenen stapelplaats met enkele gerecupereerde hardstenen hoekblokken, onder pannen zadeldak, afgelijnd door getrapte daklijsten.

Waterhoek (Berlare)
Appels veer behoort tot de oudste Scheldeveren in de regio van de Bovenschelde. Het veer werd al vermeld in 1253. Sinds 1880 worden ze verpacht. De straat leidt naar een veerstoep met de oude aanlegsteiger in een kleine inham van de Scheldeoever. Een afhellend vlak met trappen leidt tot het veerhoofd met oud natuurstenen metselwerk aan de oeverkant. Samen met de houten veerbrug op staketten en met houten leuning afhellend langsheen de oever vormt deze infrastructuur de oude aanlegsteiger voor de veerboot.

Bertem (Bertem), Veltem-Beisem, Winksele (Herent), Meerbeek (Kortenberg), Heverlee (Leuven)
De na de middeleeuwen gescheiden boscomplexen Bertembos en Eikenbos-Grevensbos zijn omringd door de typische Brabantse kouters. Oude verbindingswegen doorkruis(t)en het gebied met Zeventommen als knooppunt. Door zijn hoge ligging op Diestiaanheuvelruggen biedt Bertembos fraaie vergezichten langs colluviale dalletjes, droge depressies en holle wegen naar de omringende valleien van de Voer en de Molenbeek. Droge leemgronden hebben onder bos een dikke A-horizont. Langs hellingen en depressieranden dagzoomt tertiair substraat. De bosperimeter is sinds 1850 nagenoeg ongewijzigd. Sporen van een boswal en grensstenen bleven bewaard. Qua soorten en leeftijd van de boometage behoort Bertembos tot de rijkste en meest gevarieerde van de regio. De kerselaars behoren tot de oudste van België.