Inventaris

Grote Markt 24 (Diest)
Voormalig huis van de Sint-Sebastiaan Schuttersgilde. Renaissance dwarshuis met twee verdiepingen, door middel van fraaie, gecontourneerde muurankers gedateerd 1616.

Grote Markt 27 (Diest)
Voormalige herberg uit de 17de eeuw. Traditionele bak- en zandsteenstijl; zandstenen sokkel, hoekstenen, speklagen en raamposten voorheen voorzien van kruiskozijnen.

Grote Markt 31 (Diest)
Bak- en hardstenen voorgevel uit de tweede helft van de 18de eeuw, steekboogramen met geprofileerde omlijstingen; holrond bepleisterde daklijst.

Guido Gezellestraat 17 (Diest)
Rijkelijk geornamenteerd burgerhuis in neo-Vlaamserenaissance-stijl met bewaarde winkelpui. Het pand werd gebouwd in 1892 in opdracht van Edmond Smets. Tussen bouwlagen twee en drie prijkt een stierenkop op een hardstenen fronton, de verwijst naar de oorspronkelijke functie als slagerij.

Hasseltsestraat 30-36 (Diest)
Van 1779 dagtekenend ensemble, bestaande uit twee woningen met twee verdiepingen en een korfbooginrijpoort die toegang verleent tot het binnenhof met bijgebouwen en "schuur".

Hellestraat 10 (Diest)
Neotraditionele villa met reminiscenties van de neo-Vlaamserenaissance-stijl gebouwd in 1901-1911 bij vrijstaande langgestrekte hoeve uit 1867; villa omgeven door 'extraverte' tuin, circa 3 hectare, met terrassen, balkons en belvedère, vooral bedoeld als waarnemingspunt ten opzichte van het omringende landschap van de Demervallei.

Kerkstraat (Diest)
De Verloren Kostmolen, is een 19de-eeuwse korenmolen, van het type houten staak- of standaarmolen met gesloten voet. De molen werd in 1826 in Beverlo (Limburg) opgericht, maar in 1903-1904 ontmanteld en heropgebouwd in Schaffen. De windmolen staat ook bekend als de Molen van Schaffen, De Windmolen en de Molen van 't Dorp.

Klappijstraat 12, Turnhoutsebaan 139 (Diest)
Een 17de-eeuwse hoeve vormt de kern van het domein. In 1868 bouwt aannemer en katholieke volksvertegenwoordiger Joseph-Adrien Beeckman een groot, neoclassicistisch landhuis. De oude hoevegebouwen werden door Beeckman op gepaste wijze heraangekleed tot kasteelhoeve en remise, in dezelfde neoclassicistische stijl als het kasteel. Later werden nog 'moderne' elementen toegevoegd, onder meer in 1880 een "broeikas" en in 1906 zelfs een "electriciteit werkhuis". Omgeven door landschappelijk park van 3 hectare, met kleine vijver met boogbrugje; door bosplantsoen overschaduwde oprijlaan; oppervlakkige landschappelijke aankleding van de beemden ten noordwesten van het kasteel in 1910-1930; relicten van de oorspronkelijke beplantingen.

Koning Albertstraat 103 (Diest)
Classicistisch getint rijhuis met twee verdiepingen uit einde 18de eeuw. Voorgevel verrijkt met een zandstenen bekleding.

Koning Albertstraat 12-18, 16A-B (Diest)
Het Sint-Elisabethgasthuis, vroeger Groot Gasthuis genaamd, bestaat sinds 1250 op haar huidige locatie. De klooster- en hoevegebouwen dateren uit de 17de eeuw, de apotheek werd in 1710 geopend en de kapel werd in 1780 heringericht. Het ziekenhuiscomplex werd herbouwd door het stadsbestuur tijdens het tweede en derde kwart van de 19de eeuw.