Inventaris

Lichtaart, Tielen (Kasterlee), Turnhout (Turnhout)
De valleien van de Kleine Kaliebeek en de Roeikensloop vormen, samen met de hoger gelegen ontginningen, een bijzonder goed bewaard relict van het oude Kempische cultuurlandschap. Op de hogere gronden verwijzen talrijke kleine landschapselementen en plaggenbodems vandaag naar dit vroegere landbouwgebruik. In de 19de eeuw werd in de vallei van de Kleine Kaliebeek en de Roeikensloop veel turf en moerasijzererts gewonnen. De plassen die daar het resultaat van waren, zijn nu vaak omgevormd tot vijvers. Het landschapsbeeld en de esthetische waarde van de vallei wordt bepaald door de kleinschaligheid en diversiteit (ruigten, broekbos en extensieve weilandjes, doorweven met houtwallen, bomenrijen, waterlopen en een deels onverhard wegennet). De vallei van de Kleine Kaliebeek staat in scherp contrast met het omgevende intensieve landbouwgebied.

Geel (Geel), Herentals (Herentals), Lichtaart (Kasterlee), Poederlee (Lille), Olen (Olen)
Dit gebied situeert zich in de Centrale Kempen te Herentals en Kasterlee. Het noordelijke deel, op een Tertiare rug, betreft een aaneengesloten geheel van stuifzandduinen met deels natuurlijke en deels antropogene vennen. Dit gebied, aanvankelijk heide, werd in de 19de eeuw bebost met naaldhout. Het wordt door een duidelijke steilrand gescheiden van het zuidelijke vlakkere deel dat aansluit bij het alluvium van de Kleine Nete, dat overheerst wordt door een paraboolduin, weilanden, de Snepkesvijver en een rastervormige wegenpatroon en grachtenstelsel. De combinatie van het hoger gelegen reliëfrijk bosgebied, de lager gelegen Kleine Netevallei met weilanden en de open waters, zorgt voor een contrastrijk aantrekkelijk landschap met mooie zichten. De wisselende abiotische condities leveren een gevarieerde plantengroei op en bieden een geschikt habitat voor talrijke vogels.

Herenthout (Herenthout), Bevel, Nijlen (Nijlen)
De ‘Merodese Bossen’ is gelegen in de gemeenten Herenthout en Bevel, net ten noorden van de vallei van de Grote Nete in de Zuiderkempen. De ankerplaats wordt gedomineerd door dichte bebossing ontstaan in de 19de eeuw en staat zo in schril contrast met het omgevende zo goed als open landschap. Indrukwekkend zijn de oude dreven en rijen van boomgroepen die het landschap doorkruisen. Samen met het kasteel ‘Steyenhof’ en omgevend domein, vormt dit boscomplex een esthetisch aantrekkelijk geheel. Ten noorden van het kasteel herinneren heiderelicten en restanten van vroegere vennen aan het heidelandschap dat het gebied voorheen bedekte.

Itegem (Heist-op-den-Berg), Herenthout (Herenthout), Bevel, Nijlen (Nijlen)
‘Kruiskensberg en Zwart Water’ is gelegen op grondgebied van Bevel, Nijlen en Itegem in de Zuiderkempen. Het betreft een zeldzame en intacte natuurlijke overgang tussen heidelandschap met hoger gelegen duinuitlopers in het noorden en beemdenlandschap in de Grote Netevallei in het zuiden. Het landschap wordt gekenmerkt door vrij grote reliëfverschillen en talrijke abiotische gradiënten die aanleiding gaven tot een gevarieerd landschap met prachtige vergezichten en een opmerkelijke vegetatie. In de bosrijke Grote Netevallei is het wegen- en perceleringspatroon en een oude Nete-arm nog duidelijk herkenbaar aanwezig. De hoger gelegen Kruiskensberg is een bedevaartsoord bestaande uit een kapel- en kruisweg rond een bron. In het noorden is het landschap meer open en bestaat het uit reliëfrijke wei- en akkerlanden en heide- en bosrelicten.

Itegem (Heist-op-den-Berg), Herenthout (Herenthout)
Dit gebied is gelegen in de Zuiderkempen op grondgebied van Herenthout en Itegem. Het betreft een afwisselend landschap met verschillende waterlopen met hun valleien, restanten van de oude perceelsstructuur en wegenpatroon, oude bossen, broekbossen, dreven en hooilanden die duidelijk de geschiedenis van dit gebied sinds de 18de eeuw weerspiegelen. De opvallende reliëfverschillen en de variatie in begroeiing doen een structuurrijk landschap ontstaan, waarin open en gesloten vegetaties elkaar afwisselen. De kasteeldreven die het landschap doorkruisen, zorgen, samen met de bomenrijen, voor filterwerking. Samen met het bouwkundige erfgoed, bestaande uit het dubbel omgrachte kasteel Herlaar, een goed bewaarde traditionele Kempense watermolen en de O.-L.-Vrouw-Hofkapel vormt dit een esthetisch aantrekkelijk landschap.

Tongerlo, Westerlo (Westerlo)
Dit gebied, gesitueerd in de Antwerpse Zuiderkempen, wordt gekenmerkt door de 12de-eeuwse ommuurde Norbertijnerabdij, het gesloten Kasteeldomein de Meeûs d'Argenteuil en het contrasterende relatief open omgevende landschap met oud bomenbestand. De abdijsite met een grotendeels bewaarde omgrachting is toegankelijk via een 17de-eeuwse lindendreef. De inplanting van de abdijgebouwen, daterend uit verschillende periodes en geschikt rondom een binnenplein, en het omgevende domein zijn sinds de 19de eeuw goed herkenbaar en relatief gaaf bewaard gebleven. Het Da Vinci museum, bevat een bijzondere getrouwe kopie uit 1500 van het beroemde 'Laatste avondmaal'. Het Kasteel de Meeûs d' Argenteuil uit 1915 is een perfecte nabootsing van de 17de-eeuwse renaissance-architectuur. Het kasteel wordt omgeven door een gaaf bewaard domein met Franse tuin, landschapspark met vijver en bijgebouwen.

Geel (Geel), Eindhout, Varendonk, Veerle (Laakdal)
Dit gebied betreft een mooi gesloten valleilandschap, bepaald door de sterk meanderende loop van de Grote Nete in het noorden (Zammels Broek) en de Laak in het zuiden (Trichelbroek), met een landduin tussen beiden. De reliëf- en vochtgradiënt tussen de landduin en lager gelegen alluviale vlakten zorgt voor een gevarieerde vegetatie. De alluviale gronden langsheen de Grote Nete worden van oudsher gebruikt als graasland voor het vee en als hooiland in de zomer en zijn opgedeeld in langgerekte percelen. Het Trichelbroek wordt gekenmerkt door een kleinschalig agrarisch landschap rijk aan hagen en houtkanten. De aanwezigheid van een aantal oudere hoeves, waardevol klein bouwkundig erfgoed en talrijke kleine landschapselementen vervolledigen het landelijk karakter van dit gebied.

Geel (Geel), Mol (Mol)
Dit gebied is gelegen net ten oosten van Geel. De vallei van de nog sterk meanderende Molse Nete kent een gaaf bewaard beemdenlandschap dat wordt gekenmerkt door weilanden opgedeeld in langwerpige percelen, die nog grotendeels begrensd zijn door lijnvormige aanplantingen die het geheel een eerder gesloten karakter geven. Langs de noordelijke oever komen talrijke plassen en vijvers voor, ontstaan door de ontginning van veen en turf in de tweede helft van de 19de eeuw. Ook het wegenpatroon bleef mooi bewaard. In de iets hoger gelegen noordwestelijk hoek is er een duidelijke overgang naar grootschaliger landbouwgebied. De afwisseling in vegetatiestructuur, gecombineerd met talrijke overgangssituaties van nat naar droog, resulteert in een rijke flora. De talrijke open waters maken het gebied ook interessant voor aan water gebonden fauna.

Puurs, Ruisbroek (Puurs-Sint-Amands)
Het Kasteel van Kolem en de Moeren zijn gelegen in Puurs in Klein Brabant. Het hof van Kolmen, in het zuidwesten, bestaat uit een parkbos rondom een hoeve en schuur, eertijds afhankelijk van de St-Bernardsabdij van Hemiksem. Het grootste deel van het gebied wordt bedekt door het beboste Moer, één van de drie grote moerassige laagten in Klein Brabant en een voormalig turfwingebied van de abdij dat sinds de 17de eeuw wordt gekenmerkt door een dicht stelsel van grachten en met hakhout beplante dammen. Door de hydrologische geïsoleerdheid van het gebied treft men er nog zuivere milieuomstandigheden aan. Overgangen van het ene vegetatietype naar het andere en het dichte patroon van grachten en dreven, maken het tot een esthetisch aantrekkelijk geheel. Langs de zuidrand zorgt het contrast van open akkerland met achterliggend bos voor een mooi zicht.

Liezele, Puurs (Puurs-Sint-Amands)
Het landschap van de ‘Vallei van de Molenbeek’ is een karakteristiek valleilandschap gelegen in Puurs in Klein Brabant. Dit gebied omvat een belangrijk deel van de vallei van de Molenbeek ten oosten van Liezele. Het betreft een afwisselend open en gesloten landschap met een zo goed als gave, eeuwenoude ruimtelijke structuur, met een complex van historisch permanent grasland, talrijke oude landschapselementen en een zoom van gesloten structuren met bossen en struwelen. De geomorfologische opbouw van de vallei met aangrenzende hogere gronden zorgt, samen met de sterk variërende milieuomstandigheden, voor een grote verscheidenheid aan vegetatietypes. Verder komt er verspreid in het landschap heel wat bouwkundig erfgoed voor.