Inventaris

Dilbeek, Itterbeek (Dilbeek)
Sint-Anna-Pede is een zeer landelijk gehucht in de directe omgeving van Brusselse agglomeratie. Ten zuiden van de dorpskern stroomt de Molenbeek of Pedebeek. Bijna haaks op deze vallei ligt een andere vallei waarin het Sint-Annakasteel gelegen is. De Sint-Annakerk en haar omgeving is een vertrouwd beeld dank zij het schilderij “De parabel der blinden” van Pieter Breugel de Oude dat hierop geïnspireerd is.

Alsemberg, Dworp (Beersel), Sint-Genesius-Rode (Sint-Genesius-Rode)
Zevenborren of Zevenbronnen is, zoals de naam het zegt, een bronnenrijk gebied met een noord-zuid georiënteerde vallei waarin een reeks vijvers gelegen zijn, ontstaan door opstuwing en afwaterend naar de Meerbeek.

Hoeilaart (Hoeilaart), Overijse (Overijse), Sint-Genesius-Rode (Sint-Genesius-Rode)
Het Zoniënwoud, met een oppervlakte van circa 4400 hectare, is het grootste en best bewaarde relict van het historische Kolenwoud, dat stelselmatig kleiner werd. Een uitgebreid drevenpatroon doorsnijdt het bos. Het Zoniënwoud bestaat uit twee deelgebieden: het zuidwestelijk deel van het Zoniënwoud tussen Hoeilaart en Sint-Genesius-Rode en het noordoostelijk deel in Tervuren en Kraainem, dat ook het Kapucijnenbos, het Bos van Marnix en het arboretum van Tervuren bevat.

Sint-Genesius-Rode (Sint-Genesius-Rode)
Dit 19de-eeuw ontginningslandschap ligt ten zuiden van Sint-Genesius-Rode, op een in 1836 gerooid stuk Zoniënwoud. Het domein van het kasteel van Revelingen ligt in het westelijk deel van het gebied. Het zuidoostelijk deel heeft een agrarisch karakter. De omgeving het Kasteel van Revelingen en het Elzenbos zijn bos. Voor het overige gaat het om een open landschap met akkerland en een aantal beboste perceeltjes. Het is een relatief hoog gelegen heuvelend gebied met enkel holle wegen en taluds.

Kraainem (Kraainem), Overijse (Overijse), Duisburg, Tervuren (Tervuren)
Het Zoniënwoud, met een oppervlakte van circa 4400 hectare, is het grootste en best bewaarde relict van het historische Kolenwoud, dat stelselmatig kleiner werd. Een uitgebreid drevenpatroon doorsnijdt het bos. Het Zoniënwoud bestaat uit twee deelgebieden: het zuidwestelijk deel van het Zoniënwoud tussen Hoeilaart en Sint-Genesius-Rode en het noordoostelijk deel in Tervuren en Kraainem, dat ook het Kapucijnenbos, het Bos van Marnix en het arboretum van Tervuren bevat.

Warande (Tervuren)
Het Warandepark (225 ha) in het brongebied van de Voer bevat een ringmuur, 8 vijvers, dreven, een ‘zevensterre’ en een Gordaalmolen (“Spaans huis”). Een middeleeuwse kasteel van de hertogen van Brabant, werd in 1782 gesloopt. Van een nieuwer kasteel nabij de Sint-Hubertuskapel (ingewijd 1617), blijven stallingen in hoefijzervorm over. Een paleis in Lodewijk XVIde-stijl herbergde tijdens de Wereldtentoonstelling in 1897 een deel van de Congolese afdeling. Het park in Franse stijl bevat merkwaardige axiale perspectieven. In 1902 tekende Ch.L.Girault in opdracht van Leopold II het Museum voor Midden-Afrika. De koning liet in 1897 ook de Tervurenlaan aanleggen naar het Brusselse Jubelpark en de tramlijn van Brussel naar Tervuren met pittoresk eindpunt. In 1931 volgt de eerste spoorlijn met elektrische tractie. Het centrum van Tervuren heeft opmerkelijke historische gebouwen.

Herent, Veltem-Beisem, Winksele (Herent)
Het Kastanjebos ligt ten noorden van Veltem-Beisem en sluit aan bij de zogenaamde fossiele Vlaamse vallei. Het Kastanjebos is in de 19de eeuw versnipperd geraakt, toen het in twee delen werd opgedeeld door de rooiing van het middelste deel (het oostelijk deel is minder versnipperd dan het westelijk deel). Grote delen van het bos zijn oud bos. Het gebied wordt gekenmerkt door een gevarieerd landschap met afwisselend bospercelen, akkers en (soms) bomenrijen.

Leefdaal (Bertem)
De heerlijkheid Levedale stamt uit de 11de of 12de eeuw. Van de oorspronkelijke feodale burcht op de plaats van het huidige kasteel bleven twee ronde torens over en de oorspronkelijke donjon (15de eeuw). In de nabijheid van het kasteel dalen holle wegen af naar de vallei van de Voer. Daarlangs liggen een grote vijver en een verbouwd restant van een vroegere watermolen. In de tuinstructuur van Duchène zijn nog terrassen uit de barokke periode herkenbaar en aanplantingen uit de romantische periode. De beboste siertuin werd verlandschappelijkt met een ringpad. Het parkbos dat zich uitstrekt tot tegen de steenweg Leuven-Tervuren bevat nog een Romeinse grafheuvel. De band met het dorp is duidelijk merkbaar aan de kerkweg (beukendreef) die van het kasteel naar de van oorsprong Romaanse Sint-Lambertuskerk loopt.

Bertem (Bertem), Veltem-Beisem, Winksele (Herent), Meerbeek (Kortenberg), Heverlee (Leuven)
De na de middeleeuwen gescheiden boscomplexen Bertembos en Eikenbos-Grevensbos zijn omringd door de typische Brabantse kouters. Oude verbindingswegen doorkruis(t)en het gebied met Zeventommen als knooppunt. Door zijn hoge ligging op Diestiaanheuvelruggen biedt Bertembos fraaie vergezichten langs colluviale dalletjes, droge depressies en holle wegen naar de omringende valleien van de Voer en de Molenbeek. Droge leemgronden hebben onder bos een dikke A-horizont. Langs hellingen en depressieranden dagzoomt tertiair substraat. De bosperimeter is sinds 1850 nagenoeg ongewijzigd. Sporen van een boswal en grensstenen bleven bewaard. Qua soorten en leeftijd van de boometage behoort Bertembos tot de rijkste en meest gevarieerde van de regio. De kerselaars behoren tot de oudste van België.

Huldenberg, Loonbeek (Huldenberg)
Het Margijsbos of het historische Sergijsbos op de oostflank van de IJsevallei komt reeds voor op de Ferrariskaart. Het voorheen omgracht en gedeeltelijk ommuurd kasteeldomein Van Der Vorst vormde een feodale site met kasteel, castrale kapel (de huidige Sint-Antoniuskapel) en watermolen. Een lange rechtgetrokken sectie van de IJse die eindigt bij de watermolen vormde de hoofdas van het domein. In het microreliëf zijn de oorspronkelijke oevers van talrijke vijvers nog duidelijk te bespeuren. Na de verlanding heeft zich een rijk, beekbegeleidend bostype ontwikkeld, dat onmerkbaar overgaat in de beboste hellingen. Restanten van de formele parkaanleg zijn oude meidoorn- of haagbeukhagen, zwaar afgetopte zomerlindes en oude beuken. Door de eerder beperkte aanleg in de 18de eeuw heeft het Margijsbos zijn primitief wegenpatroon met hellingopwaarts kronkelende holle wegen behouden.