Inventaris

Diksmuide, Nieuwkapelle, Sint-Jacobs-Kapelle, Woumen (Diksmuide), Merkem (Houthulst), Noordschote, Pollinkhove, Reninge (Lo-Reninge), Oostvleteren (Vleteren)
Dit gebied omvat de brede Ijzervallei tussen Elzendamme en Woumen alsook een deel van de Lovaart nabij Pollinkhove met overgang naar het plateau van Izenberge en het benedenpand van het Kanaal Ieper-Ijzer nabij het voormalige Fort De Knocke. De Ijzerbroeken zijn gevormd door landurige getijdenwerking van de Noordzee. De Ijzer tussen Elzendamme en Diksmuide is sinds de middeleeuwen rechtgetrokken en gekanaliseerd om de scheepvaart mogelijk te maken. Momenteel kunnen de Ijzerbroeken aan de rechteroever nog steeds periodisch overstromen waarbij de Ijzer zijn zogenaamde winterbedding inneemt. De broeken liggen vrijwel volledig onder grasland en kennen een dicht ontwateringsnetwerk. Verder komt binnen het gebied nog het dijkgehucht Fintele, het dorp Pollinkhove en de grote Blankaartvijver met bijhorend kasteeldomein voor.

Beveren, Hoogstade, Stavele (Alveringem), Roesbrugge-Haringe (Poperinge), Oostvleteren, Westvleteren (Vleteren)
Dit gebied wordt gestructureerd door de valleien van de Ijzer en de Poperingevaart. De Ijzer kent stroomopwaarts van Elzendamme een natuurlijk meanderend verloop in een diep ingesneden vallei. Door hun lage ligging zijn de aangrenzende gronden bij deze waterlopen zeer vochtig en kunnen ze bijna enkel als grasland gebruikt worden. Deze graslanden zijn door overstromingen, door hun historisch permanente karakter en door het hooilandbeheer floristisch en (avi)faunistisch zeer waardevol. De hoeves zich buiten de vallei, soms vlakbij de rand, en zijn omgeven door akkerland op deze drogere gronden. De kerken van Westvleteren, Beveren, Roesbrugge-Haringe en Stavele (in mindere mate) bevinden zich net boven de valleirand. Elzendamme zelf was dankzij haar gunstige ligging bij de samenvloeiing van Ijzer en Poperingevaart tijdens de middeleeuwen en later een bloeiende nederzetting.

Vladslo (Diksmuide), Bovekerke, Koekelare (Koekelare)
Dit gebied is gelegen op een uitloper van het plateau van Wijnendale. Het omvat de boscomplexen van het Praatbos en de bossen rond Koekelare-Pottebezem met het bijhorende bosarboretum dat kort na de Tweede Wereldoorlog werd aangelegd. Het arboretum omvat een uitgebreide collectie park- en bosbomen in diverse soorten en variëteiten. Het vertoont een opvallend grondplan met polygonale structuur. In het gebied liggen heel wat brongebieden van beken (Kamarde-, Kasteel- en Westbeek). Rond de brongebieden en in de valleien liggen vaak enkele bospercelen tussen een mozaïek van wei- en akkerlanden. In het Praatbos zijn nog enkele relicten van de Eerste Wereldoorlog waaronder een Duitse begraafplaats, enkele bunkers en een Duits oorlogsgedenkteken. Het zuidelijk gelegen kasteeldomein Ter Heyde ligt ingebed in een bos op het bronniveau van de Kasteelbeek.

Houthulst (Houthulst), Langemark, Poelkapelle (Langemark-Poelkapelle), Staden (Staden)
Het Houthulstbos bevindt zich op een interfluviale kam tussen het bekken van de Blankaart en het bekken van de Ieperlee en het Engelendelft. Eertijds strekte het Houthulstbos, ook bekend als het Vrijbos, zich uit tussen Diksmuide, Ieper, Roeselare en Torhout. De graven van Vlaanderen beheerden het deel ten noorden van de Korverbeek en de Franse Abdij van Corbie het deel ten zuiden ervan. Verspreid komt nog heidevegetatie voor die een relict vormt van de vegetatie in het voormalige veldgebied. In het huidige bos is de rechtlijnige, geometrische aanleg nog goed herkenbaar met nog enkele dreven. Tijdens de Eerste Wereldoorlog vormde dit bos een belangrijk strategisch punt voor de Duitsers. Na de Eerste Wereldoorlog schoot er zo goed als niets meer over van het bos, maar werd het toch opnieuw aangeplant.

Ichtegem (Ichtegem), Kortemark (Kortemark), Torhout (Torhout)
Dit gebied ligt op de zuidelijke rand van het plateau van Wijnendale en vormt een overblijfsel van het Verloren Cost woud uit de 18de eeuw. De zuidelijke helling van het plateau vertoont heel wat bronniveaus. De beken in het Wijnendalebos lopen allemaal naar de Kasteelbeek. Het plateau zelf ligt thans onder landbouwland, maar is vroeger wel een marginaal veldgebied geweest. In het bos is een dambordpatroon te herkennen wat getuigt van de late, systematische ontginning van het veldgebied. Het kasteel van Wijnendale ligt ook op het plateau. Het is een oude waterbrucht van het ronde waterslottype. In het begin van de 11de eeuw werd hij gebouwd en ten tijde van Napoleon (1811) afgebroken. Enkel de omgangsmuur en de twee torentjes dateren nog uit de 11de eeuw. Het huidige kasteel en diverse bijgebouwen dateren uit de 19de eeuw. Ook is er nog een park en boomgaard.

Lichtervelde (Lichtervelde), Torhout (Torhout)
Domein Groenhove en omgeving ligt aan de voet van een oostelijke uitloper van het plateau van Wijnendale. Op het einde van de 18de eeuw was het gebied ook bebost en grensde het in het zuiden aan een uitgestrekt veldgebied. Aan de voet van de helling liggen enkele bronnen van de Gaverbeek en van een zijbeek van de Regenbeek. Het huidige gemengde bos wordt doorsneden door rechtlijnige dreven en wegen die soms onverhard en smal zijn. Rond het bos ligt voornamelijk weiland en enkele akkers. Het bos zelf herbergt een rijke flora en fauna door de verscheidenheid aan bodemcondities, door het hakhoutbeheer en door sporadische heidevegetatie als relict van het voormalige veldgebied. In het midden van het boscomplex ligt het klooster Virgo Fidelis dat halfweg de 20ste eeuw gebouwd werd.

Ruddervoorde (Oostkamp), Wingene, Zwevezele (Wingene)
Dit landschap is een oud veldgebied. Toen men dit veldgebied ontgon, werden kaarsrechte dreven aangeplant en werd het gehele gebied bebost: de Lakebossen en de Munkebossen. De ontginning gebeurde volgens een regelmatig patroon: volgens een noord-zuid richting en een oost-west richting met een regelmatige perceelsgrootte. Het tracé van de Oostenrijkse steenweg tussen Brugge en Kortrijk wijkt af van de andere rechtlijnige dreven met een vaste richting. Het steenwegtracé heeft een kenmerkende wegbeplanting met opgaande eiken. Het bosaandeel is sinds de 18de eeuw afgenomen ten voordele van landbouwland. In het bos zijn enkele kasteelsites aanwezig: het Rood kasteel, het kasteel Raepenburg en het Munkegoed. De afwisseling van boscomplexen met landbouwland én de lage bebouwingsdichtheid geeft aan het gebied een half gesloten karakter met een afwisseling van landbouwpercelen en bospercelen.

Krombeke, Poperinge, Proven, Watou (Poperinge), Westvleteren (Vleteren)
Dit gebied is gelegen op een interfluviale kam die door talrijke dalhoofden wordt aangesneden. Tijdens de vroege middeleeuwen was de gehele kam bebost. Momenteel resten er kleinere loofboscomplexen die niet meer op elkaar aansluiten. Ze worden omringd door een mozaïek van wei- en akkerlanden. De aanwezige hoeves zijn sterk verspreid en en bestaan veelal uit enkele losstaande bakstenen gebouwen met resten van een middeleeuwse walgracht. In het gebied liggen de kasteeldomeinen De Lovie en Couthof met elk hun omringend park. In het gebied zijn nog verschillende sporen van de Eerste Wereldoorlog waaronder een legerbarak en een begraafplaats. De Sint-Sixtusabdij in het uiterste noordoosten van dit gebied is een trappistenabdij gesticht in 1831 waar nog steeds trappist gebrouwen wordt.

Elverdinge, Vlamertinge (Ieper), Poperinge (Poperinge)
Het gebied ligt op het interfluvium tussen het bekken van de Poperingevaart (en Robaartsbeek) en het bekken van de Grote Kemmelbeek. De Galgebossen zijn een restant van een groot en uitgestrekt vroeg-middeleeuws bos tussen Watou en Beselare. Ze bestaan uit loofbomen met gedeeltelijk hakhout en middelhout; het bos zelf wordt doorsneden door een geometrisch patroon van onverharde wegen. In de oostelijke helft liggen voornamelijk akkers. In de valleien begeleidt een lint van weilanden de beken. De Robaartbeek en de Grote Kemmelbeek hebben een zeer natuurlijke meanderende loop die soms diep ingesneden is. Verspreid in het landschap liggen enkele grote gave hoeves bestaande uit losstaande gebouwen, soms een restant van een walgracht. De kasteeldomeinen van Elverdinge en Vlamertinge aansluitend bij hun respectievelijke dorpskernen liggen binnen het gebied.

Poperinge, Watou (Poperinge)
Helleketelbos en omgeving ligt op de interfluviale kam tussen het bekken van de Vleterbeek en het bekken van de Heidebeek. Langs de helling zijn bronnen waarde beken ontspringen, dichtbij hun bron hebben ze een natuurlijke loop en zijn ze soms zeer diep ingesneden. Het Helleketelbos is een restant van een vroeg-middeleeuws bos. Het huidige bos bestaat uit percelen met loof-, naald- en gemengd bos. Het bos wordt omringd door landbouwland. Ten zuiden van het bos liggen nog enkele hopakkers. In het noorden en westen van het gebied zijn er percelen met hagen als perceelsrandbegroeiing, een relict van het vroegere bocagelandschap. De weinige bebouwing bestaat uit hoeves met losstaande gebouwen en omringd door een bomenrij en/of aansluitend een boomgaard. Net ten noorden van het Helleketelbos staat een klein landarbeidershuisje in vakwerk, het zogenaamde ‘Heksenhuisje’.