Inventaris

Bilzen, Eigenbilzen, Hoelbeek, Munsterbilzen, Waltwilder (Bilzen-Hoeselt), Zutendaal (Zutendaal)
"Munsterbos, kasteeldomeinen Groenendaal en Zangerhei" is een groene ruimte in het overgangsgebied tussen Kempen (zandstreek) en vochtig Haspengouw (zandleemstreek), gelegen tussen de woonkernen van Munsterbilzen, Waltwilder, Hoelbeek, Eigenbilzen, Gellik en Zutendaal. Het gebied omvat 1) een deel van de zuidwestelijke rand van het Kempisch plateau waar de oude heidegebieden zich situeren, 2) het Munsterbos en 3) een cluster van kastelen en parken in en langs kleine beekvalleien. Het verschil in beplantingen markeert de grens tussen het vroegere heidegebied (naaldbos) en het samenvloeiingsgebied van de beken (populier en hooiweiden).

Hoeselt, Romershoven (Bilzen-Hoeselt), Diepenbeek (Diepenbeek), Vliermaalroot (Hasselt)
Het Jongenbos ligt ten noordoosten van het centrum van Vliermaalroot, in het noordelijke gedeelte van Vochtig-Haspengouw. Het reliëf is nagenoeg vlak. Het historishc stabiele bos fungeerde steeds als park- en jachtdomein van het gelijknamige Loonse leengoed. De bouwheer van het huidige kasteel zou zeventigduizend bomen hebben aangeplant als compensatie voor de kap van het toenmalige loofbos, nodig voor de bouw van het kasteel (oa. voor brandhout in de ovens van de steenbakkerij). De vijver achter het kasteel is het resultaat van de kleiwinning voor de bakstenen. Rond het bos heeft het landschap een agrarisch karakter.

Hoeselt (Bilzen-Hoeselt), 's Herenelderen, Berg, Henis, Tongeren (Tongeren-Borgloon)
De vruchtbare leemgronden vertalen zich in openfields met weinig visuele perceelsgrenzen op de plateaus. De hooilanden in de beekvalleien verruigden naar rietland en moerasbos. Het omringende landschap telt diepe holle wegen, hoge taluds begroeid met houtig gewas en hoogstamboomgaarden. Het kasteel van 's Herenelderen is ingeplant op de oever van Demer zodat de slotgracht continu van water werd voorzien. In het beekdal getuigen visvijvers van de viskweek en rabatten van de aanplant van populieren. Het gelijknamige dorp ontwikkelde zich als kasteeldorp in de riviervallei rondom de historische cluster van kasteel en kerk. De Sint-Stefanuskerk is gegroeid uit de private huiskapel van de kasteelbewoners. Het kasteel is omgeven door een park in landschappelijke stijl met twee vijvers. In noord- en zuidoostelijke richting sluit het park aan op de valleibossen langs de bovenlopen van de Demer.

Abdijstraat, Perronstraat, Waterstraat, Wijngaardstraat (Bilzen-Hoeselt)
Over het ontstaan en de vroegste geschiedenis van de abdij van Munsterbilzen is weinig met zekerheid geweten. Op basis van overlevering en (her)interpretaties van geschreven bronnen werd een geschiedenis van de abdij geschreven die met de nodige omzichtigheid moet gelezen worden.

Arnold Judongstraat, Sint-Quintinussteeg (Bilzen-Hoeselt)
Dorpskern van Hees met de toren en restanten van de Sint-Quintinuskerk, het voormalige kerkhof, de pastorie met tuin en een woning met tuin ten zuidoosten van deze kerksite. De hoger gelegen gebouwen worden omgeven door een keermuur.

Broekstraat 22 (Bilzen-Hoeselt)
Molensite die minstens teruggaat tot de 15de eeuw. Voorheen een volmolen, vervolgens een graanmolen, thans buiten bedrijf. Gebouwencomplex in losse schikking, de gebouwen, op de oude molenaarswoning na, dateren uit de tweede helft van de 19de eeuw. Rondom de molen ligt een overwegend open en nat landschap met grasland en ruigte. Dijklichamen, geultjes en de molengracht zijn relicten van het watermolenlandschap.

Bunderstraat, Munsterbilzenstraat (Bilzen-Hoeselt)
Plantsoen met lindebomen, kruisen, een beeld en cementen pseudotakken, gesigneerd Josef Stulen, uiting van volkskunst.

Damerstraat (Bilzen-Hoeselt)
Vanaf de Paalstraat en over de volledige lengte van de Damerstraat is een dreef met hoogstammige perenbomen aangeplant. De dreef is de toegang tot de hoeve Damershof. Het is een mooi voorbeeld waarbij nuttigheid en sierlijkheid aan elkaar werden gebonden, een mooie toegang tot de hoeve en de jaarlijkse oogst van peren. De oudste perenbomen hebben een stamomtrek van 150 cm en meer. De dreef is ongeveer 500 meter lang en is met uitzondering van een deel dat door een aanpalend bos wordt gedomineerd in goeden doen. De dreef met perenbomen van de eerste generatie, vertoont al op verschillende plaatsen uitval en werd tijdens een heraanplantingscampagne ingeboet met jonge exemplaren.

Dorpsstraat 18 (Bilzen-Hoeselt)
Op een site die minstens teruggaat tot het midden van de 14de eeuw rest nog de zogenaamde Bethaniatoren, restant van een vierkant waterkasteel uit 1622.  Het goed omvat naast de overblijfselen van het kasteel Ter Borch, de 18de-eeuwse gebouwen van het kasteel Brouckmans (poortgebouw en woning), de laat 19de- tot vroeg 20ste-eeuwse klooster- en schoolgebouwen, het weeshuis, de kapel, de aalmoezenierswoning en het park.

Groenendaal (Bilzen-Hoeselt)
Twee kasteeldreven, waarvan één vanuit de richting van Bilzen komt en een andere vanuit Waltwilder, worden in één verenigd die verder loopt naar het kasteel Groenedaal. De lijnaanplantingen bestaan uit opgaande bomenrijen van zomereik. De bomen zijn geplant met ruime plantafstanden aan beide zijden van de toegangsweg.