Inventaris

Brecht, Sint-Job-in-'t Goor, Sint-Lenaarts (Brecht), Westmalle (Malle), Schilde (Schilde)
De Brechtse Heide ligt op de tweede hoogste cuesta in de provincie Antwerpen. De kleilagen in de ondergrond zorgen ervoor dat het grondwater hoog staat. Tot in de tweede helft van de 18de eeuw was de Brechtse Heide nog onderdeel van een uitgestrekt heidegebied, de ‘Westmaltesche Heijde’. De op de historische kaarten weergegeven vennen vinden we tot vandaag terug in het gebied. De eerste ontginningen in het gebied situeren zich rond de Grote Vraaghoeve waar reeds in 1168 een hoeve zou hebben gestaan. Het huidige landschap bestaat uit de boscomplexen in het westen, een gecompartimenteerd landschap in het midden en in het oosten een eerder open landschap met weilanden. Het landschap van de Brechtse heide is één van de grootste gaaf bewaarde landschappen van de provincie Antwerpen.

Broeckhovenstraat 5 (Brecht)
Kapel opnieuw opgericht in 1642 op plaats van oudere kapel verwoest in 1584. De kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Weeën ligt op een deels omgracht grasveld met een beukenhaag. Rondom de kapel staan 16 opgaande winterlindes. Tussen de woningen is het deel van voetweg dat uitgeeft aan de kapel, bewaard gebleven. Deze onverharde voetweg wordt aan de Leemstraat gemarkeerd door een opgaande beuk met Mariakapelletje. Het deels omgrachte kapelhof was oorspronkelijk aan weerszijden vergezeld van een langgerekte weide met een gracht aan de straatzijde. Enkel het weideperceel aan de oostzijde bleef bewaard.

Lessiusstraat 29 (Brecht)
Omgrachte 18de-eeuwse hoeve met losstaande bestanddelen. Woonstalhuis (nok parallel aan de straat) opklimmend tot de 18de eeuw (zie oude plannen), ten oosten deels vernieuwde langsschuur (nok loodrecht op de straat), ten noorden bakhuis gedateerd 1773 en waterput, laatstgenoemde tussen woonhuis en bakhuis, ten zuidoosten recentere bijstel met afdak. In het westen gracht: motte waarop naar verluidt eertijds een houten toren stond. Vandaag is de omwalling nog steeds intact en gemarkeerd door een bomen- en struikenrij. Ook de halfcirkelvormige gracht met de motte is nog aanwezig. Ten noordwesten van de hoeve, buiten de gracht, bevindt zich een hoogstamboomgaard. Het hoevedomein is afgebakend door een hek met een geschoren haag en een bomenrij erachter. Rondom komt weiland onder bomen voor.

Tilburgbaan (Brecht)
De Tilburgbaan loopt van in Sint-Job-in-'t Goor oostwaarts tot net voorbij de Sint-Theobalduskapel in het gehucht Locht. Het betreft een kaarsrecht tracé dat parallel loopt met het kanaal Dessel-Schoten. Waar de Tilburglaan door bosgebied en tussen landbouwgrond loopt, is het wegdek onverhard en zijn de langsgrachten bewaard. Langs een deel van het tracé staan opgaande eiken als wegbeplanting.

Tilburgbaan 69 (Brecht)
Laatgotische Sint-Theobalduskapel met opgaande eiken en omgeven door weiland, uit 1613.

Bree, Opitter (Bree), Gruitrode, Neerglabbeek (Oudsbergen)
De Itter en haar zijbeken sneden smalle valleien uit in het Kempens Plateau. Landschappelijk vormt de Itterbeek ook de overgang tussen het landbouwgerichte noordwesten en de Solterheide ten zuidoosten. Hoewel de oorspronkelijke heide daar is verdrongen door naaldbossen en akkers, worden in wegbermen, kapvlakten of brandgangen toch heiderelicten teruggevonden. Noordwestelijk, op de Nijsenberg en de Steenberg, voeren velden en weiden de boventoon, waartussen verspreide hoeves staan en loofbosjes voorkomen. In Opitter lagen niet minder dan vier watermolens. Vlakbij ligt nog het park Itterdal, in landschappelijke stijl, met merkwaardige boomsoorten, een vijvercomplex en vele bloemrijke delen. Guitrode kent ook een gave dorpskern met onder andere de Sint-Gertrudiskerk en een commanderij van de Duitse Orde.

Tongerlo (Bree), Kinrooi (Kinrooi), Neeroeteren (Maaseik)
De omgeving rond de Brand is gelegen in het grensgebied van de gemeenten Bree, Kinrooi en Maaseik. Ten noorden loopt de Itter- of Tongerlose Beek als een centrale as doorheen het gebied. Ten westen liggen op de Itter twee watermolens: de Keyaertmolen en Galdermansmolen. Het zwak tot zeer zwak golvend microreliëf is gevormd in een laag dekzand. Omwille van het zwak reliëf en de daarmee gepaard gaande gebrekkige ontwatering is het gebied van nature drassig. De langgerekte, smalle vennen ten noordoosten, Batven en Deunsven, ontstonden in bestaande beekdepressies. Om het gebied te ontwateren en in cultuur te brengen werd een veelheid van grachten en meestal kunstmatige zijbeken aangelegd. De site van het kasteeldomein De Oude Kuil is gevestigd op een drogere duinrug. Het relict-bocagelandschap wordt gekenmerkt door een fijnmazige mozaïek van graslandpercelen, brede houtwallen, houtkant

Heuvelstraat (Bree)
Smeedijzeren kruis met gietijzeren crucifix uit het vierde kwart van de 19de eeuw, op hardstenen sokkel, bij een oude eik.

Kerkstraat (Bree)
Rond de kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Rust uit 1904 werd een kapelhof met gekandelaarde lindes aangelegd.

Nijsenbergstraat (Bree)
Smeedijzeren kruis met beschilderd gietijzeren crucifix op een hardstenen sokkel. Het staat onder een lindeboom bij het thans volledig verbouwd Kieskeshof.