Inventaris

Ratmolenstraat 42 (Erpe-Mere)
Goed bewaarde bovenslagmolen bij de Molenbeek met sluis en ijzeren scheprad. Witgeschilderde verankerde baksteenbouw op gepikte plint, oudere kern uit de 18de eeuw. Korfboogdeurtje met zandstenen lijst met negblokken. Ten westen, molenaarswoning van anderhalve verdieping en vijf traveeën onder zadeldak, van 1823 volgens de eigenaar. Rondom open weiland.

Ratmolenstraat 66 (Erpe-Mere)
Klein gesloten hoevetje met bakstenen dienstgebouwen onder zadeldaken, uit de tweede helft van de 19de eeuw, gegroepeerd rondom deels gekasseide, deels geplaveide binnenkoer.

Ruststraat 10 (Erpe-Mere)
Oude nog werkende korenwatermolen op de Molenbeek. In 1870 verbouwing omschreven als olie- en korenwatermolen; in 1921-22 gedeeltelijk afgebroken: in 1924 veranderd in woning en in 1953 verenigd met aanpalend magazijn. Ensemble van bakstenen gebouwen onder zadeldaken met rechthoekige en steekboogvormige muuropeningen. Achterpuntgevel van het dwarsgebouw voorzien van houten bebording. Watermolen omgeven door graslanden en door bomenrijen afgezoomde Molenbeek.

Schoolstraat (Erpe-Mere)
De Kruiskoutermolen is een houten korenwindmolen van het type standaard met open voet. De molen heeft een geklinknageld verbusseld gevlucht, drie steenkoppels en aswielen, en is maalvaardig. De molen werd opgericht te Nieuwerkerken in 1632 en naar Mere overgebracht in 1922..

Sint-Pietersstraat 11 (Erpe-Mere)
Semigesloten hoeve mot bakstenen gebouwen onder zadeldaken, gegroepeerd rondom een deels gekasseide binnenkoer met vaalt. Ten zuidoosten, naast de inrijpoort aan de straatkant, boerenburgerhuis met voortuintje; dubbelhuistype met twee bouwlagen van vijf traveeën onder zadeldak, uit de 19de eeuw.

Voistraat 41 (Erpe-Mere)
Typevoorbeeld van de oorspronkelijke bouw in deze straat. Eenvoudige gesloten hoeve met bakstenen gebouwen onder pannen zadeldaken uit de 19de eeuw, gegroepeerd rondom een gekasseide binnenkoer.

Wilgendries 4 (Erpe-Mere)
Bovenslagmolen op de Molenbeek met ijzeren scheprad en sluis, reeds vermeld in 1571. Molen van één bouwlaag en twee traveeën onder steil zadeldak, uit de 19de eeuw met oudere kern. Molenaarswoning in het verlengde van de molen; dubbelhuis met twee bouwlagen van vier traveeën onder zadeldak uit eind 19de eeuw - begin 20ste eeuw. Watermolen omgeven door graslanden en door bomenrijen afgezoomde Molenbeek. Twee onverharde voetwegen komen samen bij de molen.

Essen (Essen), Kalmthout (Kalmthout)
In het gevarieerde gebied De Nol werd van de 14de tot de 18de eeuw turf gewonnen. Enkele grachten en beken zijn daar nog een overblijfsel van: ze waren vroeger in gebruik als turfvaart, om de turf af te voeren. Het ven van De Nol bleef na de ontginning van het veen als plas over. Het ven heeft een hoge natuurwaarde.

Essen (Essen)
Het Hemelrijk vindt zijn oorsprong in een 19de eeuws kasteeldomein. Het kasteel werd in 1970 gesloopt, maar verschillende andere gebouwen bleven wel bewaard. Recent werd er een landschappelijk arboretum uitgebouwd. Dreven, vijvers, akkerland, weiland, bos en het landelijk gebouwencomplex vormen samen een landschapspark. Bijzonder zijn de voormalige quarantainestallen, die vanaf 1896 opgericht werden om het uit Nederland ingevoerde vee te controleren op besmettelijke ziekten.

Beliestraat 66 (Essen)
Hoeve met losse U-vormige opstelling van gebouwen rond gekasseid erf met waterput.