Inventaris

Houten Kruisstraat 14 (Waasmunster)
Hoekhuis met villa allure, volgens kadasterarchief gebouwd in 1923 als fabrieksdirecteurswoning door Alexis Roos; aanvankelijk ingeplant naast zijn kleine fabriek van wol en katoen afvalweefsel aan de Spoorwegstraat. Dubbelhuis van één bouwlaag en drie traveeën onder pseudomansardedak en zolderverdieping met slank hoektorentje.

Kasteelstraat 18-22 (Waasmunster)
Het in de periode 1696-1716 heropgebouwd kasteel toont aan dat de site geëvolueerd is naar een tweeledige vorm bestaande uit een opperhof met voorhof binnen een dubbele omgrachting. Met de wisselende eigenaars onderging het 18de-eeuwse kasteel ook herhaaldelijk transformaties. Tot het domein behoor ook een poortgebouw met aanpalende aanhorigheden, vermoedelijk voormalige kasteelhoeve, met koetshuis en stallen van het kasteel van Sombeke, nu met een gerenoveerde conciërgewoning en woonhuis, opgevat als een 18de-eeuwse constructie. Kasteeldomein met 18de-eeuwse hekpijlers en een door tuinarchitect Jacques Wirtz in het begin van de 1990 aangelegde tuin.

Kerkstraat (Waasmunster)
Vrijstaande kerk ingeplant aan de oostelijke straatzijde tegenover een weinig uitgesproken plein, voorheen met deels omringend kerkhof. Een driebeukige romaanse kruiskerk van Doornikse kalksteen, werd eind 15de-begin 16de eeuw in laatgotische stijl verbouwd. Later hadden nog enkele 18de- en 19de-eeuwse verbouwingen plaats. Er zijn echter ook aanwijzingen gevonden voor het bestaan van een eerste romaans eenbeukig kerkje.

Kerkstraat (Waasmunster)
Spaanse Poort, overblijfsel van het gelijknamige huis, voorheen ook wel De Gouden Poort genaamd. Brede 17de-eeuwse rondboogvormige poort gevat in een zandstenen omlijsting met kwarthol profiel, uitgespaard in een bakstenen muur met toegevoegde rij kantelen en recent voorzien een grove bepleistering.

Kerkstraat 12 (Waasmunster)
De huidige school omvat naast vrij jonge gedeelten een paar oudere schoolgebouwen, waarschijnlijk nog deels opklimmend tot begin de jaren 1880/1884 en in het tweede kwart van de 20ste eeuw aangepast en uitgebreid. Aan de straat een rechthoekig schoolgebouw van twee hoge bouwlagen, onder zadeldak, aanvankelijk slechts één bouwlaag tellend en omstreeks 1930 met een bovenverdieping verhoogd.

Kerkstraat 13 (Waasmunster)
Burgerhuis van twee bouwlagen en vijf traveeën met pannen zadeldak en grotendeels ontpleisterde lijstgevel met hoge rechthoekige vensters qua schaal en verhoudingen illustratief voor de grootschalige woningen uit de eerste helft van de 19de eeuw in de oude gemeentekern.

Kerkstraat 14, 20 (Waasmunster)
Het klooster van de Mariazusters van Franciscus omvat een oudere kloosterkapel van 1877 naar ontwerp van architect Modeste De Noyette, die teruggaat op het moederklooster van de vroegere zusters maricolen-franciscanessen. Architect Dom Hans van der Laan creëerde tussen 1981 en 1985 op de kloostersite een groot kloostercomplex. De tuinen werden na een aanzet van ontwerp door Van der Laan opgemaakt door de vooraanstaande tuin- en landschapsarchitect Pieter Buys, samen met B. Van der Vliet.

Kerkstraat 15 (Waasmunster)
Half vrijstaand ruim herenhuis met dubbelhuisopstand van vijf traveeën, onder mank pannen zadeldak met uitgebreide achterzijde onder lessenaarsdak.

Kerkstraat 17 (Waasmunster)
Rijhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder half schilddak, uit de eerste helft van de 19de eeuw.

Kerkstraat 21 (Waasmunster)
Het huidige kasteel van 1889-1890 in eclectische stijl ligt midden binnen een ouder domein. Landhuis met twee hoge bouwlagen op een onderbouw met kelderverdieping en afgedekt onder een steil afgeknot schilddak met diverse dakvensters en dakkapelletjes geplaatst op drie niveaus. Het bijhorend openbaar kasteelpark zou rond 1820-1830 aangelegd in landschappelijke stijl. Verder nog oranjerie van omstreeks 1820 en een bijgebouw met koetshuis met paardenstallen, omstreeks 1871 vernieuwd of herbouwd.