Inventaris

Desselsedreef, GRENSSTRAAT, Goorstraat, Zanddijk (Dessel)
Het Goor, een voormalig heide- en moerasgebied, wordt gekenmerkt door de afwisseling van grote vijvers, graslanden en akkers, Canada- en dennenbossen, elzenbroekbos, dreven, beken en paadjes met rietgordels. De vijvers werden tijdens het interbellum aangelegd.

Schaffen (Diest), Halen, Zelem (Halen), Lummen, Meldert (Lummen)
De benedenloop van de Zwarte Beek vloeit vanaf Meldert (Lummen) in zuidwestelijke richting, om voorbij Zelem (Halen) op te gaan in de vallei van de Demer. De beek kronkelt hier tussen steeds hogere getuigenheuvels. De Zwarte Beek is nog één van de zeldzame waterlopen die haar natuurlijke meandering behouden heeft. Behalve de heuvelruggen komt ten zuiden van de vallei een aantal depressies voor: de Goren, Gorenbroek, Lange Beemden, Bakelbroek, de Leunen en het Rotbroek. Rond het straatdorp Zelem is het landschap aantrekkelijk en gevarieerd met gave vergezichten over de vallei en landschappelijk waardevolle elementen zoals holle wegen, bomenrijen en houtkanten.

Bruggeveldstraat 28-32 (Dilbeek)
Domein rond een L-vormig waterkasteel, gebouwd als 'huis van plaisantie' rond 1600 bij een watermolen met een historisch tuinperceel van 2 hectare. Het kasteel met koetshuis werd herbouwd rond 1750 en renaissancistisch gerestaureerd in 1928-1932 onder leiding van architect Paul Saintenoy. Toen werd ook de tuin historiserend heraangelegd overeenkomstig een 18de-eeuwse figuratieve kaart; monumentale onderaardse kelder met graatgewelf uit 1836 in het sterrenbos. De huidige molen dateert uit de 19de eeuw.

Isidoor Van Beverenstraat 5 (Dilbeek)
Domein rond 17de-eeuws, omgracht kasteel met middeleeuwse donjon en, tot circa 1800, een kleine parterretuin; diepgaand gerestaureerd in 1903-1930 en omringd met een lusthof van 3 hectare 72 are, gedeeltelijk landschappelijk maar met twee regelmatige tuinen.

Eeklo (Eeklo), Oostwinkel, Waarschoot (Lievegem)
In de 13de eeuw werden de turf- en veengronden in Het Leen ontgonnen. Uit het veen werd in de Altenahoeve van het Sint-Janshospitaal zout gewonnen en via de zoutweg door de Leenbossen naar Gent vervoerd. Het Goed te Breebroek is een site met walgracht die teruggaat tot de 13de-eeuwse ontginningen. In de 18de eeuw liet gravin Maria-Theresia in 'Het Leen’ bossen aanplanten en kilometers sloten graven. Op de hogere stukken tussen de sloten in werden bomen aangeplant. In 1937 werd het domein door de Belgische staat ingericht als munitieopslagplaats. De door het leger aangelegde betonbanen in het bos doen nu dienst als wandelpaden. De vele vijvers zijn een resultaat van graafwerken voor het oprichten van aarden wallen bij munitiedepots. Het huidige provinciaal domein ‘Het Leen’ is grotendeels bebost met gemengd loofhout.

Pastoorshoek 22 (Evergem)
Pastorie van vijf traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak, gelegen in rechthoekige omgrachte tuin. Reeds in het eerste kwart van de 17de eeuw op deze plaats vermeld, vernieuwd in 1685, 1750, 1767 en 1781 en hersteld na oorlogsschade van de Tweede Wereldoorlog naar ontwerp van architect T. De Smet in de jaren 1950.

Galmaarden, Tollembeek (Galmaarden), Herne (Herne)
De Mark komt uit het zuiden, nabij Edingen, en slaat ter hoogte van Tollembeek in westelijke richting af. Waarschijnlijk liep deze rivier oorspronkelijk naar het noorden. De Mark is nog steeds een belangrijke bijrivier van de Dender en heeft in het landschap een tamelijk diepe en brede vallei uitgeschuurd. Het landschap van de alluviale vallei wordt volledig ingenomen door graslanden, omzoomd door houtkanten en door aanplantingen van canadapopulieren. Ter hoogte van Tollembeek is in de vallei een parallel grachtensysteem aanwezig.

Asper, Dikkelvenne, Gavere (Gavere), Zingem (Kruisem), Heurne, Mater, Welden (Oudenaarde), Meilegem, Nederzwalm-Hermelgem (Zwalm)
Dit gebied bevindt zich tussen Welden (Oudenaarde) in het zuiden, Zingem in het westen, Meilegem (Zwalm) in het oosten en Dikkelvenne (Gavere) en Gavere in het noorden. Nagenoeg het volledige deel ten westen van de Schelde behoort tot het alluviale deel van de Scheldevallei. In dit meersenlandschap bevinden zich nog enkele afgesneden meanders. Aan de rechteroever behoren er delen van het gebied tot het Zuid-Vlaams heuvelland (zandleemsteek). Vooral tussen Gavere en Dikkelvenne is de oostelijke steilrand erg uitgesproken. De kouter te Welden ligt op een zandige opduiking. De Scheldevallei wordt gekenmerkt door kleine reliëfverschillen, dit zijn oeverwallen en zandige ruggen of opduikingen.

Mendonk, Sint-Kruis-Winkel (Gent), Zaffelare (Lochristi), Eksaarde (Lokeren), Moerbeke (Moerbeke), Sinaai (Sint-Niklaas), Kemzeke, Stekene (Stekene), Wachtebeke (Wachtebeke)
De Moervaartdepressie, met aan de noordelijke zijde de dekzandrug Verrebroek-Gistel en aan de andere zijde de langzamer hogerop hellende gronden en de Zuidlede als fysische grens, is de belangrijkste structuur in dit gebied. In de depressie komen zowel graslandcomplexen, boscomplexen als mozaïeklandschappen voor. Elk heeft zijn typerende ontginningsstructuur. De Moervaartdepressie is omwille van zijn laaggelegen gronden niet bebouwd geworden in historische tijden. Door het onbebouwd karakter van het gebied is het bouwkundig erfgoed voornamelijk gesitueerd aan de noordelijke en zuidelijke grens van het gebied, zoals Moerbeke en in het zuiden de Kruiskapel.

Binnenring-Drongen , Driesdreef , Oranjeboomstraat , Zandloperstraat (Gent)
Het gebied Bourgoyen-Ossemeersen bevindt zich in de alluviale vlakte van de Leie en behoort tot de Vlaamse Vallei. De riviervlakte wordt gekenmerkt door een laatglaciale Leie-arm en kronkelwaardafzettingen en stuifzandruggen zoals de Valkenhuisdonk. De Valkenhoeve dateert uit de 16de eeuw maar gaat terug op een middeleeuwse vorstelijke jachtresidentie, bekend als plaats voor het dresseren van valken. De lager gelegen gronden kwamen regelmatig onder water te staan en werden ingericht als hooiland. Deze meersen worden gekarakteriseerd door een visueel open landschap. Aansluitend ligt de open Vliegpleinkouter als relict van de uitgestrekte akkers rond Mariakerke. Om het waterverschil tussen de lage meersen en de Leie te overbruggen werd al in de 12de eeuw een hoosmolen opgericht. Vandaag is nog een achthoekige bakstenen romp zonder kap uit de 18de eeuw bewaard gebleven.