Inventaris

Valikstraat 8 (Hasselt)
Voormalige hoeve, een zogenaamde knechtjeshoeve van de hoeve Valik, daterend uit de eerste helft van de 19de eeuw. Geschoren haag langs de straatkant en weiland met enkele fruitbomen achter de hoeve.

Wanbeekstraat 10 (Hasselt)
Gesloten hoeve met rechthoekig erf, opklimmend tot de 17de - 18de en 19de - 20ste eeuw. Lichtblauwgekalkt stijl- en regelwerk met lemen vullingen.

Wimmertingenstraat 38 (Hasselt)
Gesloten hoeve met kern uit de 18de eeuw. Gebouwen in wit overkalkt stijlen regelwerk met lemen vullingen onder zadeldaken, gelegen rondom een trapezoïdaal erf. Bij de hoeve hoort een moestuin langs de straatkant en een weiland ten zuiden. Bij de inrijpoort staat een opvallende taxusboom.

Eksel (Hechtel-Eksel), Overpelt (Pelt)
Het gebied behoort tot het Kempens plateau. Het is een vlak landschap met afwisselend gesloten bossen en open beekvalleien. Het natuurgebied ‘t Plat is gelegen in het diepe gedeelte van de vallei van de Holvense beek die enkele kilometers ten zuidwesten ontspringt. Van oudsher was het een zeer waterrijk gebied met talrijke kwellen en bronnen en een lage ligging, waardoor er zich een een nat heidegebied vormde. Het Hobosdomein is ontstaan rond de Hobosboerderij. Dit gebied was oorspronkelijk een heidegebied dat vanaf de 16de eeuw werd ontgonnen, eerst in functie van akkerbouw en later experimentele bosbouw. Het gebouwencomplex ligt centraal in het domein en bestaat uit een herenhuis, boerderijgebouwen en een jeneverstokerij. In de omgeving zijn verschillende dreven aangeplant. Het gebied omvat verder de Gorten, de beekvallei van de Gortenloop en de Holvense beek.

Eksel (Hechtel-Eksel), Peer (Peer), Neerpelt, Overpelt (Pelt)
Het brongebied van Dommel, Bollisserbeek en Peerderloop bevindt zich op de noordelijke rand van het Kempisch Plateau. De Dommel heeft een typisch en erg gaaf bewaard venig beekdal waar later in de veenuitgravingen talrijke visvijvers werden aangelegd. De oorspronkelijk bevloeide graslanden zijn vaak verruigd en nu gekenmerkt door elzenbroekbos. In de beekvallei zijn nog een aantal onderslagmolens bewaard en de omgeving wordt gekenmerkt door houtkanten, bomenrijen en sloten als perceelsscheiding. Verspreid in de beekvallei liggen talrijke voorbeelden van voornamelijk 19de-eeuwse, langgestrekte hoeven als restanten van de traditionele bebouwing. In de omgeving van de oude woonkernen komen uitgestrekte plaggenbodems voor. Naast de karakteristieke Maria-kapelletjes bij vrijwel elk kruispunt, zijn er enkele grote kapellen die teruggaan tot de 8ste eeuw.

Dennenstraat 15 (Hechtel-Eksel)
Langgestrekte hoeve met losse bestanddelen; ordonnantie van hoofdbestanddeel: dwarsschuur-stal, thans met woonfunctie-woonhuis met enkelhuisopstand, eertijds driewoonst.

Gutschoven, Heers, Heks, Horpmaal, Vechmaal (Heers), Bommershoven, Borgloon, Broekom, Groot-Loon, Lauw, Piringen, Widooie (Tongeren-Borgloon)
Het is een overwegend open en sterk glooiend landschap, voornamelijk bestaande uit zeer vruchtbare akkers. De bewoning is geconcentreerd in dorpen die vooral gelegen zijn in de valleien. Deze valleien zijn vochtiger en bestaan uit hooi- en graslanden en houtkanten en vormen meer gesloten linten tussen de uitgestrekte open plateaugebieden. Op de heuveltoppen ontbreekt plaatselijk de vruchtbare leemlaag of is deze te dun voor landbouw en liggen beperkte boscomplexen. Het gebied vormt een uitzonderlijk landschap waarbij de erfgoedelementen samen een uitgestrekt cultuurlandschap vormen met vele historische kasteeldorpen en domeingoederen, alternerend met een schitterend semi-ruraal kader van hoeves, akkers, weilanden, hoogstamboomgaarden en bossen waarbij de verschillende elementen bovendien onderling verbonden zijn door oude wegtracés (waaronder de Romeinse weg).

Heks (Heers)
Reeds op de kabinetskaart van de Ferraris (1771-1778) worden op deze plek, dicht bij de bebouwing, boomgaarden weergegeven. Deze boomgaarden waren gericht op productie voor de bewoners en niet voor de verkoop of handel. Deze boomgaarden werden begraasd door vee. De boomgaarden worden rond het begin van de 20ste eeuw ook op grotere afstand van de bebouwing uitgebreid. Dit past in de periode van de agrarische geschiedenis waarin de hoogstamboomgaarden in Haspengouw een grote opkomst kenden en grote delen van het landschap zouden beslaan. De huidige boomgaarden zijn een complex van boomgaarden die horen bij de bebouwing langs de Hekslaan, waaronder een hoeve in U-vorm en twee dorpswoningen.

Heks (Heers)
Enkele percelen met hoogstamboomgaarden gelegen ten westen van Heks. Deze boomgaarden dateren uit het begin van de 20ste eeuw, de periode waarin boomgaarden in Haspengouw grote delen van het landschap zouden beslaan en een belangrijke rol speelden in de agrarische geschiedenis.

Klein-Gelmen (Heers), Gelinden (Sint-Truiden)
Het gebied is gelegen op het Haspengouws leemplateau, langs de Herk en wordt gekenmerkt door de mergelgroeven van Gelinden en een historisch stabiel landgebruik bestaande uit akkerbouw op het plateau, een grotendeels beboste westelijk geörienteerde helling, beemden in de vallei van de Herk en hoogstamfruitweiden aansluitend bij het dorp.