Inventaris

Wontergemstraat 9 (Dentergem)
Halfvrijstaand herenhuis, vervangt volgens kadastergegevens circa 1864 een ouder huis. Nu in gebruik als winkel. Op 18de-eeuwse kaarten van de dorpskern (onder meer een figuratief plan van 1773) staat hier al bewoning aangeduid.

Beerst, Diksmuide, Kaaskerke, Keiem, Stuivekenskerke (Diksmuide)
Dit gebied omvat de Ijzervallei tussen Diksmuide en Stuivekenskerke met aansluitend enkele waardevolle graslandcomplexen en de historische kern van Stuivekenskerke. De Handzamevaart is één van de grotere zijbeken en mondt ter hoogte van Diksmuide in de Ijzer uit. De gekanaliseerde en rechtgetrokken Ijzer stroomafwaarts van Diksmuide heeft zeer lang onder invloed van de zee gelegen en is pas vanaf de middeleeuwen bedijkt geweest wat ontginning van aangrenzende gronden mogelijk maakte. In de ondergrond treft veenlagen aan die bedekt zijn door sedimenten van de latere overstromingsfasen. De Ijzer is langs weerszijden bedijkt maar vertoont nog een bochtig verloop met enkele meanders. De dijken dateren waarschijnlijk uit de 11de eeuw en worden her en der geaccentueerd door bomenrijen. De Ijzertoren en een voormalige maalderij vormen een opvallende bakens in de wijde omgeving.

Beerst, Diksmuide, Vladslo (Diksmuide), Handzame, Werken, Zarren (Kortemark)
Dit gebied omvat de polderinsnijding van de deels gekanaliseerde Handzamevaart tussen Handzame en Diksmuide, gekenmerkt door aaneengesloten graslanden. De Handzame heeft tussen het dorp Handzame en de Barisdamhoeve nog een sterk meanderende en natuurlijke loop in een smalle vallei met uitgesproken steilranden. Vanaf de Barisdamhoeve is ze sinds 1775 rechtgetrokken, gekanaliseerd en bedijkt om als transportkanaal dienst te doen. In de graslanden in de vallei zorgen “lanen” voor de afwatering naar grachten rond de percelen. De Hoge Andjoen is een mottesite waar nog duidelijk de typische dorpsstructuur uit de middeleeuwen bewaard is gebleven. De Barisdamhoeve bevindt zich op een verhevenheid, nabij de rand van de vallei, gedeeltelijk omgracht en getuigt van een dergelijke burcht.

Diksmuide, Lampernisse, Pervijze, Stuivekenskerke (Diksmuide), Nieuwpoort, Ramskapelle (Nieuwpoort)
De spoorwegbedding van de in 1974 gedesaffecteerde spoorlijn nummer 74 tussen Diksmuide en Nieuwpoort vormde de Belgische frontlinie tijdens de Eerste Wereldoorlog en werd uitgebouwd met schuilplaatsen en andere versterkingen.

Diksmuide, Nieuwkapelle, Sint-Jacobs-Kapelle, Woumen (Diksmuide), Merkem (Houthulst), Noordschote, Pollinkhove, Reninge (Lo-Reninge), Oostvleteren (Vleteren)
Dit gebied omvat de brede Ijzervallei tussen Elzendamme en Woumen alsook een deel van de Lovaart nabij Pollinkhove met overgang naar het plateau van Izenberge en het benedenpand van het Kanaal Ieper-Ijzer nabij het voormalige Fort De Knocke. De Ijzerbroeken zijn gevormd door landurige getijdenwerking van de Noordzee. De Ijzer tussen Elzendamme en Diksmuide is sinds de middeleeuwen rechtgetrokken en gekanaliseerd om de scheepvaart mogelijk te maken. Momenteel kunnen de Ijzerbroeken aan de rechteroever nog steeds periodisch overstromen waarbij de Ijzer zijn zogenaamde winterbedding inneemt. De broeken liggen vrijwel volledig onder grasland en kennen een dicht ontwateringsnetwerk. Verder komt binnen het gebied nog het dijkgehucht Fintele, het dorp Pollinkhove en de grote Blankaartvijver met bijhorend kasteeldomein voor.

Diksmuide (Diksmuide)
Deze zone omvat de historische stadskern van Diksmuide.

Vladslo (Diksmuide), Bovekerke, Koekelare (Koekelare)
Dit gebied is gelegen op een uitloper van het plateau van Wijnendale. Het omvat de boscomplexen van het Praatbos en de bossen rond Koekelare-Pottebezem met het bijhorende bosarboretum dat kort na de Tweede Wereldoorlog werd aangelegd. Het arboretum omvat een uitgebreide collectie park- en bosbomen in diverse soorten en variëteiten. Het vertoont een opvallend grondplan met polygonale structuur. In het gebied liggen heel wat brongebieden van beken (Kamarde-, Kasteel- en Westbeek). Rond de brongebieden en in de valleien liggen vaak enkele bospercelen tussen een mozaïek van wei- en akkerlanden. In het Praatbos zijn nog enkele relicten van de Eerste Wereldoorlog waaronder een Duitse begraafplaats, enkele bunkers en een Duits oorlogsgedenkteken. Het zuidelijk gelegen kasteeldomein Ter Heyde ligt ingebed in een bos op het bronniveau van de Kasteelbeek.

Admiraal Ronarchstraat, De Breyne Peellaertstraat, Generaal Baron Jacquesstraat, Grote Markt, Konijnenstraat, Koning Albertstraat, Sint-Niklaasstraat, Torenstraat, Van Pouckestraat, Vrijheidsplein (Diksmuide)
De Grote Markt is een groot rechthoekig, gekasseid marktplein dat de kern van de kleine stad Diksmuide vormt. De meest verzorgde en architecturaal uitgewerkte wederopbouwpanden vindt men aan de Grote Markt en de aanpalende hoofdstraten.

Admiraal Ronarchstraat 1 (Diksmuide)
Imposant hoekpand uit de jaren 1920. Oorspronkelijk vermoedelijk winkelpand op de begane grond gekenmerkt door grote rondbogige winkelramen.

Admiraal Ronarchstraat 10 (Diksmuide)
Burgerhuis uit het interbellum met zeer verzorgde art-deco-elementen. Bepleisterde en witgeschilderde lijstgevel met vermoedelijk recenter opgetrokken dakvolume.