Inventaris

Belledreef 8 (Zedelgem)
Achterin gelegen hoeve met losse bestanddelen toegankelijk via een aarden oprit en smeedijzeren hekken in betonnen pijlers. Lag tot de oprichting van de gemeente Veldegem in 1920 op grondgebied van Torhout op de wijk Rozeveld. Er is al bebouwing te zien op de Ferrariskaart (1770-1778) en op het primitief kadasterplan (circa 1830). Deze wordt circa 1883 vervangen door een nieuw woonhuis ten noorden en een schuurstalvolume ten oosten van het erf. Uitbreiding van het woonhuis in 1969. Gebouwen gegroepeerd rond een bekiezeld erf. Woonhuis met aangebouwde stal in witbeschilderde, verankerde baksteen onder zadeldak, gepekte plint. Het zadeldak is belegd met rode en zwarte pannen in een geometrisch patroon (ruitmotief), kenmerkend voor de pachthoeves van de adellijke familie de Crombrugghe-Matthieu. Schuur met geïncorporeerde stalling onder zadeldak. Stalling ten westen met gewijzigd gevelparement en muuropeningen.

Boterweg 3 (Zedelgem)
Achterin gelegen hoeve met losse bestanddelen rond een begraasd erf, toegankelijk via een aarden oprit. Op de Ferrariskaart (1770-1778) staat hier al een volume binnen een omhaagd perceel. Circa 1840 wordt de oorspronkelijke woning ten zuiden van het erf omgebouwd tot een schuur en wordt een nieuw woonhuis ten noorden van het erf gebouwd (zie huidig). Circa 1874 wordt tegen de westkant van de woning een tweede wooneenheid gebouwd. In 1902 zijn beide woningen tot één huis samengevoegd. Woonhuis in verankerde baksteen onder zadeldak (Vlaamse pannen). Grijsgeschilderde en bepleisterde voorgevel met imitatievoegen en geometrische versieringen. Gecementeerde zij- en achtergevel. Schuurstalvolume in verankerde baksteen onder zadeldak (Vlaamse pannen) ten zuiden van het erf.

Brugsestraat 153 (Zedelgem)
Achterin gelegen voormalige en gerenoveerde hoeve met losse bestanddelen. De bebouwing gaat terug tot voor de opmaak van het primitief kadasterplan van circa 1830. Woonhuis, laag roodbakstenen (vernieuwd parement) huis onder zadeldak. Bijgebouw ten noordwesten van het woonhuis, wellicht oorspronkelijk een zomerkeuken. Rode baksteenbouw onder hoog, half schilddak en stal onder lessenaarsdak tegen de achtergevel.

Burg. Jos. Lievensstraat 33 (Zedelgem)
Deze molenaarshoeve hoort historisch bij de Plaetsemolen aan de overkant van de straat. De voornamelijk 19de-eeuwse hoevegebouwen met molenaarswoning zijn vrijstaand gegroepeerd rondom een begraasd erf. Molenaarswoning al afgebeeld op de Grote Kaart van het Brugse Vrije (1571). De Ferrariskaart (1771-1778) toont drie U-vormig en vrijstaand opgestelde gebouwen. Bij de opmaak van het primitief kadasterplan (rond 1830) bestond de bebouwing uit een woonhuis met landgebouwen en de windmolen op een berg met bijbehorende rosmolen. Uitbreiding huis in 1830 en 1882. De molenaarswoning ten noorden van het erf met een 18de-eeuwse kern met uitbreidingen uit de 19de eeuw. De verankerde, lage en witgeschilderde baksteenbouw onder een zadeldak. Ten zuiden van het erf is de monumentale dwarsschuur van 1884 opgetrokken (zie opschriften in rechter zijgevel). Het verankerde, donkerbakstenen gebouw onder een zadeldak

de Maerestraat 14 (Zedelgem)
Achterin gelegen boerenarbeiderswoning, gaat terug tot voor de opmaak van het primitief kadasterplan (circa 1830). Gelegen op de wijk Haene vijver. Toegankelijk via een geasfalteerde oprit met aan de straat een notelaar. Verankerde, witbeschilderde baksteenbouw boven een gepekte plint en onder zadeldak (Vlaamse pannen).

Diksmuidse Heirweg 1 (Zedelgem)
Deze hoeve speelde een belangrijke rol in de ontginningsgeschiedenis van het "Vloethemveld". In 1392 was er in deze omgeving al een landbouwuitbating, hoeve omstreeks 1430 vermeld. De oorspronkelijke omwalde hoeve brandde eveneens voor 1623 af. Eind 18de eeuw sprake van de hoeve "genaempt Noortweghe". Op de Ferrariskaart (1770-1778) staat de hoeve aangeduid met drie gebouwen ten zuidoosten van het erf, in de loop van de 19de eeuw vonden verbouwingen plaats. 19de-eeuws boerenhuis met lange zuidwestvleugel en geïncorporeerde stallingen eventueel met oudere kern. Woning met aangebouwde keuken en bakhuis in verankerde, witbeschilderde baksteen boven een gepekte plint, onder zadeldaken (Vlaamse pannen) en met recente muuropeningen. Monumentale schuur uit 1871 ten noorden van het erf in bruine, verankerde baksteen onder zadeldak (Vlaamse pannen). Een tweede schuur in de zuidhoek van het erf is opgetrokken in gele en rode verankerde baksteen onder zadeldak.

Dwarsstraat 1 (Zedelgem)
Hoeve met losse bestanddelen rond een begraasd erf. De site staat op de Ferrariskaart (1770-1778) met achterin gelegen woonhuis en landgebouw aan de straatkant. Circa 1870 wordt het woonhuis gewijzigd en het schuurstalvolume ten oosten van het huis toegevoegd.

Eernegemsestraat 6-8, Engelstraat 7 (Zedelgem)
Gelegen in het dorpscentrum van Aartrijke. Heden in gebruik als gemeentearchief en administratief centrum door de gemeente Zedelgem en met ingang via de Engelstraat.

Emmaüsdreef 6, Kasteeldreef 14, Rolleweg (Zedelgem)
Kasteelsite Emmaüs, oorspronkelijk met opperhof-neerhofstructuur. Het landhuis is een volume op rechthoekige plattegrond, van twee bouwlagen onder schilddak, met een uitzicht hoofdzakelijk van circa 1869 en 1957, maar eventueel in kern opklimmend tot de vroegste 17de of 18de-eeuwse bouwfase. Domein toegankelijk via de Emmaüsdreef, een dubbele eikendreef tot aan de toegang tussen hardstenen pijlers. Het landhuis is gelegen binnen een ruim park, gekenmerkt door twee waterpartijen met daarrond enkele markante bomen, open graslanden afgezoomd door een parkbos en een ijskelder. Het domein omvat eveneens een Lourdesgrot en kapel, oranjerie, ommuurde moestuin, hoeve en koetshuis.

Faliestraat 121 (Zedelgem)
Achterin gelegen hoeve met losse bestanddelen. Volgens kadastrale mutaties gelegen in de Baillus Hoek of Bailleus Hoek, waarmee de naamgeving van de hoeve misschien verband houdt. Staat wellicht op de Ferrariskaart (1770-1778). Staat in ieder geval op een kadastrale kaart (1808-1810) uit de Napoleontische periode met woonhuis ten noorden en schuur ten oosten van het erf en op het primitief kadasterplan (circa 1830) met dezelfde configuratie. Circa 1884 wordt het woonhuis uitgebreid en het bakhuisje ten zuiden van het erf bijgebouwd. Circa 1890 wordt een nieuw woonhuis tegen het oude huis (nu dienstdoend als stal) opgericht en de schuur uitgebreid of herbouwd. Verankerde, bakstenen gebouwen onder zadeldaken (Vlaamse pannen) rond een onverhard en begraasd erf. Laag boerenhuis met dubbelhuisopstand, in de westgevel een arduinen gevelsteen. Schuurstalvolume aan de erfzijde. Bakhuisje met gewijzigde muuropeningen.