Inventaris

Waterhoek 21 (Berlare)
Cafénaam teruggaand op een in de 18de-eeuw hier gelegen herberg Het Kroontje. In 1890 café In de Kleine Kroon geheten. Boerenwoning van drie traveeën onder pannen zadeldak, volgens het kadasterarchief herbouwd in 1886, mogelijk met behoud van oudere kern. Verankerd, gecementeerd en witgeschilderd parement op gepikte plint en gelegen achter het vroegere café In de Grote Kroon.

Waterhoek 25 (Berlare)
Voormalige herberg en veerhuis, woning van de veerman van Appels Veer gelegen naast het Scheldeveer en met de rugzijde tegen de Scheldedijk aanliggend. In de Ommelooper ende Terrier ofte Land en caerteboek der Prochie van Berlaere van 1773-1786 aangegeven als hofstede. Alleenstaande woning van vier traveeën en twee bouwlagen onder pannen zadeldak, met links en rechts aanpalende lagere aanbouwen. Opgetrokken uit baksteen op een gepikte plint.

Zandstraat 13 (Berlare)
Haaks achter een recenter huis gelegen vroegere boerenarbeiderswoningen, gebouwd als cijnshuisjes in 1852; later samengevoegd tot één huis. Laag bakstenen gebouw van vijf traveeën onder pannen zadeldak met centrale schoorsteen.

Leefdaal (Bertem)
De heerlijkheid Levedale stamt uit de 11de of 12de eeuw. Van de oorspronkelijke feodale burcht op de plaats van het huidige kasteel bleven twee ronde torens over en de oorspronkelijke donjon (15de eeuw). In de nabijheid van het kasteel dalen holle wegen af naar de vallei van de Voer. Daarlangs liggen een grote vijver en een verbouwd restant van een vroegere watermolen. In de tuinstructuur van Duchène zijn nog terrassen uit de barokke periode herkenbaar en aanplantingen uit de romantische periode. De beboste siertuin werd verlandschappelijkt met een ringpad. Het parkbos dat zich uitstrekt tot tegen de steenweg Leuven-Tervuren bevat nog een Romeinse grafheuvel. De band met het dorp is duidelijk merkbaar aan de kerkweg (beukendreef) die van het kasteel naar de van oorsprong Romaanse Sint-Lambertuskerk loopt.

A. Devriesestraat 2 (Bertem)
Les Marronniers is een classicistisch landhuis met bijgebouwen, U-vormig ingeplant en een bijhorend domein. Het werd kort na 1820 gebouwd door Franz Tielemans, geneesheer en oprichter van de koninklijke Filharmonie in Leefdaal. De familie Tielemans speelde een vooraanstaande rol in het dorp en bracht verschillende geneesheren en een burgemeester voort. Een andere benaming is Château des Olmes.

Beekstraat 3 (Bertem)
Het landhuis op L-vormige plattegrond heeft een kern die minstens dateert uit het begin van de 18de eeuw. Het pand maakt momenteel deel uit van een landbouwbedrijf met weidegronden, maar gaat terug tot een kasteeldomein dat al begin 18de eeuw aangelegd werd. De site zelf heeft waarschijnlijk een langere voorgeschiedenis. In 1899 noemt pastoor Bogaerts dit landhuis "het speelgoed" waarmee hij waarschijnlijk doelt op een "hof van plaisantie". Deze term werd in de 20ste eeuw overgenomen in heemkundige publicaties.

Blokkenstraat 12 (Bertem)
Gesloten hoeve uit 17de - 18de eeuw, met een hoge boerenwoning, schuur, stallen en bijgebouwen.

Coige-steenweg 2 (Bertem)
Grote hoeve, gedateerd ANNO 1738; grosso modo behorend tot de traditionele bak- en zandsteenstijl.

Dorpstraat 516 (Bertem)
Middelgrote hoeve in de kern teruggaand tot het tweede kwart van de 18de eeuw. Boerenhuis met één verdieping.

Dorpstraat 555 (Bertem)
Burgerhuis met twee verdiepingen en tentdak, uit begin 19de eeuw.