Inventaris

Kerktorenstraat (Machelen)
Georiënteerde longitudinale kruiskerk in Brabantse gotiek, bedevaartkerk met bouwjaren tussen circa 1400 en 1543 en aanpassingen in de 17de en 18de eeuw, gelegen op een ommuurde hoogte.

Lindestraat (Merelbeke)
Barokke plattelandskerk van baksteen en Balegemse zandsteen met eenvoudige plattegrond. De opbouw van de kerk ving aan in 1641 en werd in 1663 beëindigd. Omheind, vergroend kerkhof met een collectie aan graftekens vanaf de tweede helft 19de eeuw tot eind 20ste eeuw. Neogotische houten portiek met calvariebeeldengroep in de oksel tussen de westelijke toren en de zuidelijke zijbeuk.

Westendelaan (Middelkerke)
Sint-Willibrorduskerk, tot 1732 toegewijd aan Sint-Jan. Broederschap van het Heilig Kruis opgericht in 1657. De verering van het 'mirakuleus kruis' zou minstens teruggaan op 1569; regionaal bedevaartsoord onder meer voor Nieuwpoortse vissers. Zuidelijk georiënteerde kerk. Omringend plantsoen en parking ten zuiden.

Plaats (Moorslede)
Noord-zuid-georiënteerde monumentale basiliek en belangrijke bedevaartkerk met koor, crypte, transept, vijfbeukig schip en westblok. Voor de streek uitzonderlijk neogotisch bedehuis.

Gasthuisstraat (Nijlen)
Rijk geornamenteerde kerk in Brabantse hooggotiek, door S. Leurs geciteerd als lentebloesem van de Brabants gotiek.

Brusselsesteenweg (Overijse)
Barokke bedevaartkerk uit de 17de eeuw gelegen in het gehucht Jezus-Eik. In de 17de eeuw was het kleine gehucht nog volledig omgeven door het Zoniënwoud. Vandaag ligt het aan de grens van het woud. Tegen het koor ten zuidoosten aangebouwde rectorswoning, later pastorie. De woning vormt één geheel met de kerk sinds midden 17de eeuw. Ten noorden van de kerk voormalig, deels ommuurd, kerkhof met enkele bewaarde grafstenen.

Kerkplein (Retie)
Vrijstaande neogotische kerk, in 1851-1874 opgetrokken in drie fasen. Ten zuiden en ten oosten het kerkhof, heraangelegd met onder meer perken en verharde paden en omhaagd met beuk.

Scherpenheuvel, Zichem (Scherpenheuvel-Zichem)
Scherpenheuvel is gelegen op een heuvelrug in het noordelijke Hageland tussen Aarschot en Diest. Het is een “nieuwe stad”, gesticht door de aartshertogen Albrecht en Isabella in de 17de eeuw, met een stervormige, heptagonale plattegrond, voorzien van drie stadspoorten op de wegen naar Zichem, Leuven en Diest.

Albertusplein (Scherpenheuvel-Zichem)
Door Wenceslas Cobergheren ontworpen 17de-eeuwse bedevaartkerk met zevenhoekige plattegrond en centraal volume met barokke vormen geflankeerd door kapellen met 19de-eeuwse neobarokke bidplaatsen, restanten van een klooster met kruisweg met pijlerkapellen.

Albertusplein, Isabellaplein (Scherpenheuvel-Zichem)
Mariaal bedevaartsoord en vestingstad, aangelegd in 1609-1627 bij de oudste barokkerk van de Zuidelijke Nederlanden met een zevenhoekig grondplan als symbool voor de zeven smarten, omringd door een met bomen beplante 'hortus', heraangelegd tussen 1870 en 1872 in landschappelijke stijl met aangepast parkmeubilair, tuinpaviljoenen in pseudovakwerk en een omheining met smeed- en gietijzeren hekwerk. In de hortus werd de ommegang met veertien kruiswegstaties uit 1842-1843 van de hand van beeldhouwer Karel Hendrik Geerts (1807-1855) in de nieuwe parkaanleg ingepast. Op de oude vestingwal ten oosten van de hortus werd omstreeks 1900 een ommegang in neoclassicistische stijl gerealiseerd door architect Pierre Langerock (1859-1923) met vijftien mysteriën van de rozenkrans. In 1932-1933 werd in de zuidoostelijke hoek van de hortus een koepelkapel in neo-Lodewijk XVI-stijl gerealiseerd.