Inventaris

Itegem (Heist-op-den-Berg), Herenthout (Herenthout)
Dit gebied is gelegen in de Zuiderkempen op grondgebied van Herenthout en Itegem. Het betreft een afwisselend landschap met verschillende waterlopen met hun valleien, restanten van de oude perceelsstructuur en wegenpatroon, oude bossen, broekbossen, dreven en hooilanden die duidelijk de geschiedenis van dit gebied sinds de 18de eeuw weerspiegelen. De opvallende reliëfverschillen en de variatie in begroeiing doen een structuurrijk landschap ontstaan, waarin open en gesloten vegetaties elkaar afwisselen. De kasteeldreven die het landschap doorkruisen, zorgen, samen met de bomenrijen, voor filterwerking. Samen met het bouwkundige erfgoed, bestaande uit het dubbel omgrachte kasteel Herlaar, een goed bewaarde traditionele Kempense watermolen en de O.-L.-Vrouw-Hofkapel vormt dit een esthetisch aantrekkelijk landschap.

Veltem-Beisem (Herent), Kampenhout, Nederokkerzeel (Kampenhout), Erps-Kwerps (Kortenberg)
Het gebied Silsombos is gelegen ten oosten van Kortenberg en strekt zich van west naar oost uit vanaf de dorpskernen van Erps en Kwerps tot en met de vallei van de Molenbeek nabij Veltem. Naar het noorden reikt het gebied tot bij het gehucht Relst met het kasteel Ter Loonst. Centraal in de ankerplaats ligt Silsombos, met daarbij het neoclassistische kasteel en park van Wilre en neotraditionele kasteel en park van Ter Balk, beiden met middeleeuwse kern. Centraal door het gebied loopt de vallei van de Molenbeek. De twee bij elkaar geleden dorpskernen Erps en Kwerps, zijn opvallend.

Hillegem (Herzele), Balegem (Oosterzele), Sint-Lievens-Houtem (Sint-Lievens-Houtem), Elene, Oombergen (Zottegem)
Het gebied omvat de vallei van de Cotthembeek, stroomopwaarts van de dorpskern van Sint-Lievens-Houtem, het gehucht Cotthem en de open koutergebieden ten noorden en ten zuiden van deze vallei. Het is een onverstoord gebied met een sterk contrast tussen de gesloten beekvallei en de open kouters, die in Oombergen nog aansluiten op de historische dorpskern.

Sint-Antelinks, Sint-Lievens-Esse (Herzele), Aspelare (Ninove)
De valleien van de Ransbeek en Beverbeek worden gekenmerkt door historische graslandpercelen en talrijke taluds. Op de steile valleiflanken komen bossen met kwelzones voor zoals het Duivenbos dat volledig werd heraangeplant in de 19de eeuw. In de bronzone van de Ransbeek zijn nog veel oud bos-soorten aanwezig. Het gebied heeft haar historisch gesloten karakter met bomenrijen en houtkanten langs de perceelsranden bewaard. De hogere, vlakkere zones liggen onder akkerland. Hier komen heel wat historische hoeven voor zoals het Hof te Ransbeek en hoeve Tortelboom.

Kemmel, Wijtschate, Wulvergem (Heuvelland), Hollebeke, Ieper, Voormezele, Zillebeke (Ieper), Mesen (Mesen), Zandvoorde (Zonnebeke)
Dit gebied omvat de bewaarde vestinggordel rond Ieper met de Verdronken Weiden en Zillebekebijver, de bossen rond 't Hoge en Zwarteleen, het domein De Palingbeek met het verwezen kanaal Ieper-Komen, de landbouwgebieden en bossen rond Voormezele, Sint-Elooi en Hollebeke en de Steenbeekvallei met de heuvelrug van Wijtschate-Mesen. Ook delen van de dorpskernen van Zillebeke, Voormezele en Wijtschate zijn opgenomen, evenals een deel van de stadskern van Mesen. Nabij de hoogste heuveltoppen komen brongebieden voor. Een groot deel van dit gebied behoorde tot het frontgebied van de Eerste Wereldoorlog, waardoor dorpen en hoeven vaak bestaan uit wederopbouwarchitectuur. Er komen talrijke oorlogsgedenktekens, militaire begraafplaatsen, bunkers en mijnkraters voor. Vanop de heuvelrij, de stadsvesten en enkele bijzondere gedenkplaatsen zijn er bijzondere vergezichten.

Meldert (Hoegaarden)
Meldert is een landelijk dorp in een de vallei van de Molenbeek, gesitueerd tussen de grote kouters. De gebouwen van het voormalige molencomplex op deze Molenbeek werden sterk gerenoveerd. In de drassige vallei komen talrijke boomgroepjes voor, op de flanken vinden we taluds. Centraal in het afgebakende gebied ligt de Sint-Ermelindiskerk met erachter de Sint-Ermelindiskapel, een gekend bedevaartsoord. De 18de-eeuwse Prins Kardinaalhoeve en het kasteel van Meldert met park zijn belangrijke relicten van het Meldertse verleden.

Holsbeek, Nieuwrode, Sint-Pieters-Rode (Holsbeek), Lubbeek (Lubbeek), Houwaart, Sint-Joris-Winge (Tielt-Winge)
De beekvallei die door dit gebied van zuid naar noord loopt, is in het zuiden nog breed vertakt. Nabij Gempe komen de waterlopen samen en worden ze zowel Molenbeek als Winge genoemd. De beek stroomt af richting Kleerbeek en Horst, de vallei wordt hier aanzienlijk breder en vlakker en wordt ook wel de Hagelandse vallei genoemd. Deze brede vallei is gekend vanwege haar hoge ecologische waarde. Aan de beide zijden van de vallei loopt het landschap glooiend omhoog, oa. door de aanwezigheid van Diestiaanheuvels. Door het hele gebied heen komt bouwkundig erfgoed voor. Voornamelijk in het zuiden en noorden van de ankerplaats liggen een aantal grote hoevecomplexen. Kenmerkend voor de Molenbeekvallei zijn de vele kastelen dicht tegen de beek. Een landschappelijk gaaf geheel wordt gevormd door het kasteel van Horst en omgeving.

Hoogstraten, Minderhout, Wortel (Hoogstraten)
Het grootste deel van de structuur van dit gebied gaat zeker terug tot eind 18de eeuw. Het gaat daarbij om het Kasteel van Hoogstraten, de site met omwalling van ’t Withof, een aantal dreven en de loop van de Mark met lager gelegen valleigronden. Het is deze relatief sterk meanderende loop van de Mark met bijhorende vallei die voor een groot deel de wetenschappelijke en ook ruimtelijk structurerende waarde van het gebied vertegenwoordigt. Als geheel kan het landschap, zoals we het nu kunnen waarnemen, worden gekarakteriseerd als een compartimentenlandschap van afwisselend open landbouwgronden en gesloten bospercelen, met oude dreven en bomenrijen.

Sint-Maria-Horebeke (Horebeke), Mater (Oudenaarde)
Dit gebied ligt tussen de dorpjes Mater (Oudenaarde) en Sint-Maria-Horebeke (Horebeke), strekt zich verder noordwaarts uit richting Korsele en omvat de watermolen Zwadderkotmolen. Rond de windmolen Tissenhovemolen ligt de kouter van Horebeke. Ten westen daarvan ligt de vallei van de Oossebeek, zijbeek van de Schelde. Rond Mater monden de Spouwwaterbeek en de Borrekenbeek in de Oossebeek uit. Deze asymmetrische vallei heeft een steile oostelijke valleiwand en een zachter hellende westelijk valleiflank.

Helchteren, Houthalen (Houthalen-Helchteren), Meeuwen, Wijshagen (Oudsbergen)
Dit gebied in de Landschapsatlas omvat 1) een uitgestrekt heide en vennengebied van ruim 2000 ha, nu militair domein; 2) de bovenloop van de Abeek, 3) het straatgehucht Gestel, 4) het traditionele Gelstelse akkergebied op zandgronden, 5) de gefixeerde zandverstuivingen genaamd Kolisbergen en 6) het eind 19de-eeuwse domein Masy. Het gehele gebied weerspiegelt diverse vormen van traditioneel landgebruik van een Kempisch dorp: hooilanden en bomenrijen in de beekvallei, een straatdorp op de valleirand, akkers op de lichtere zandgronden en de heide en vennen als gemeenschappelijke graasgronden voor het vee. Het grootste deel van dit landschappelijk waardevol gebied bestaat uit heide en vennen, die zeer typerend zijn voor de landschapsontwikkeling op het Kempisch plateau.