Inventaris

Bornem, Hingene (Bornem)
Het gebied is een gaaf bewaard polderlandschap langs de Schelde dat langs de zuidrand wordt geflankeerd door een waardevol kasteeldomein. Het domein d’Ursel werd reeds in 1120 vermeld als omwalde hoeve, het huidige kasteel gaat terug tot de periode 1756-1769 toen een adelijke zommerresidentie werd gebouwd als vervanging van een 16de-17de eeuws gebouw. Het kasteelpark evolueerde van een economisch-agrarisch domein in de 16de eeuw naar een reainaissancetuin in de 17de eeuw, tot een landschappelijke tuin die in 1883 werd aangelegd naar ontwerp van Keilig. Binnen het gebied ligt verder het landelijke gehucht Buitenland bekend om de teelt van wijmen en is verder een complex van bossen en polders. Plaatselijke komt een hoge dichtheid aan perceelsbeplantingen voor. De perceelsstructuur en het dijken- en wegenpatroon van dit landschap is historisch stabiel.

Brasschaat (Brasschaat), Kalmthout (Kalmthout), Kapellen (Kapellen), Stabroek (Stabroek)
Het gebied is gelegen op een helling die de overgang vormt van de laaggelegen Scheldepolders naar de hoger gelegen Kempen en vertoont dus kenmerken van beide gebieden. Het westen wordt gedomineerd door landbouwgronden. Centraal wordt het gebied ingenomen door een sterk bebost landschap dat in het oosten begrensd wordt door het militaire Kamp van Brasschaat en het heidegebied van het Klein Schietveld. De talrijke waardevolle kasteelparken zijn veelal gesitueerd langs de grote(re) wegen. In het noorden van de ankerplaats komen relicten van de militaire verdedigingsgordel rond Antwerpen voor, die werd uitgebouwd door Belgen (voor beide wereldoorlogen) en Duitsers (tijdens de Eerste Wereldoorlog). Deze verdedigingslinies werden dwars door het bestaande landschap aangelegd en vormen een duidelijk herkenbare lineaire structuur die de hele ankerplaats van west naar oost doorkruist.

Brasschaat (Brasschaat), Schoten (Schoten)
Het Peerdsbos werd voor het eerst vermeld in 1434 en maakte toen deel uit van het veel grotere domein 'Bremdonk'. In de 18de en 19de eeuw bestaat het gebied uit een complex van bos, weilanden, akkers en heide. Eind 19de begin 20ste eeuw is de bebossing sterk toegenomen. In het gebied liggen enkele hoeves. Het Kasteel van Brasschaat gaat ook terug op een hoeve, in de 18de eeuw verbouwd tot hof van plaisence en in 1872 gesloopt en vervangen door een groots kasteel en later nog omgeven door een park met bosaanplantingen, dreven, grasvelden en een vijver.

Brasschaat (Brasschaat), Kapellen (Kapellen)
Domein Oude Gracht gaat qua benaming terug tot 1620 en verwijst naar een "gegraven waterleiding". Van oorsprong enkele verschillende eigendommen. Het centrale gedeelte van het domein werd ingericht als park in landschappelijke stijl. Het kasteeltje dat er rond 1880 werd opgetrokken ter vervanging van een eerdere hof van plaisantie is na de tweede wereldoorlog afgebroken omdat het door oorlogsschade in vervallen toestand verkeerde. De relatie tussen het domein en het dorp Hoogboom is een typisch voorbeeld van de gezamenlijke evolutie van het dorp en kasteeldomein. Het domein is momenteel van verschillende eigenaars, toch is de oorspronkelijke structuur zeer goed bewaard gebleven.

Hoogboomsteenweg (Brasschaat), Hoogboomsteenweg , Oude Gracht (Kapellen)
Bebost domein, bij het afgebroken kasteel uit het vierde kwart van de 19de eeuw, met talrijke vijvers, dreven en weiland.

Brecht (Brecht), Westmalle (Malle), Schilde (Schilde), Zoersel (Zoersel)
Het landschap rondom de abdij wordt gevormd door een historisch complex van landbouwgronden en bossen, doorkruist met dreven en afwateringsgrachten. In de 18de eeuw bestond het gebied echter nog uit heide met vennen. De stichting van het 'Klooster Onze-Lieve-Vrouw van het Heilig Hart' in 1794 door Franse cisterciënzers betekende een keerpunt in de geschiedenis van dit landschap. De priorij werd in begin van de 19de eeuw verheven tot abdij. Om inkomsten en daarmee ook het voortbestaan van de gemeenschap te verzekeren, kregen de monniken bosbouw en landbouw als hoofdtaak. In het midden van de 19de eeuw is de heide dan ook bijna volledig ontgonnen en omgezet naar naaldbos enerzijds en akkers of weiland - in de nabije omgeving van de abdij - anderzijds.

Sint-Andries, Sint-Michiels (Brugge), Snellegem (Jabbeke), Loppem, Zedelgem (Zedelgem)
Dit gebied is gelegen in de zuidwestelijke bosrijke rand rond Brugge. Tijdens de middeleeuwen en later (tot 18de eeuw) vormden de arme en droge landbouwgronden een uitgestrekt gemeenschappelijk veldgebied met struiken, heide, en her en der enkele ontgonnen percelen. Na de 18de eeuw kwamen grote delen van dit gebied in handen van de adel die deze gronden ontgonnen als landbouwland of als bos. Ze gingen systematisch te werk volgens een geometrisch patroon van dreven. Veelal lieten ze op de slechtste gronden een kasteel bouwen met bijhorend park: kasteel Tudor, kasteel van Tillegem, kasteel Forreist en Kasteel ter Heide. Verder liggen in het gebied ook nog de omgrachte hoeve Sint-Anna-ter-Woestijne, de Hoeve Godts en de Abdij van Zevenkerken. In het zuidwesten bevindt zich een zeer natte depressie ’t Duivelsnest genaamd.

Sint-Kruis (Brugge), Sijsele (Damme)
Dit gebied omvat de dorpskern van Male met het kasteeldomein bij het Slot van Male en het achterliggende ontginningsgebied van het Maleveld. De grafelijke structuur van de Heerlijkheid van Male is goed herkenbaar door het versterkte kasteel met vroeger lusthof, het schepenhuis en de schandpaal. De openheid van het Maleveld, zonder tussenfase van bebossing omgezet naar gelijkmatig verkaveld akkerbouwgebied, verwijst nog enigszins naar het vroegere gemene gebruik van dit gebied tijdens de middeleeuwen. De Maleleie vormt een oude ontwateringsgracht in de richting van Damme.

Buggenhout (Buggenhout), Malderen (Londerzeel), Lippelo (Puurs-Sint-Amands)
Het gebied is gelegen op de overgang tussen de Zandstreek en de Kleistreekop de grens van de provincies Antwerpen en Vlaams-Brabant. Dominerend in deze ankerplaats is ‘Hof te Melis’ en het omgevende Lippelobos. Het Lippelobos bestaat uit twee ruimtelijk duidelijk van elkaar verschillende delen: het ‘binnenbos’ rond het kasteel met oud bomenbestand, vele dreven en parkbeplantingen , en het ‘buitenbos’ dat hiervan gescheiden wordt door een brede wal of gracht. Dit centraal gelegen boscomplex staat in contrast tot de open weilanden langs de westzijde met prachtig zicht op het kasteel. Het schilderachtige oude gebouwencomplex met omgevend park van kasteel Hof te Melis, enkele mooie, monumentale dreven, alsook oude solitaire bomen dragen bij tot de aanzienlijke esthetische waarde van dit landschap

De Pinte (De Pinte), Sint-Denijs-Westrem (Gent)
De kasteeldomeinen Grand Noble, Mariasteen en Borluut liggen in de zuidelijke periferie van Gent, in een lichte depressie in het microreliëf die gedraineerd wordt via de Duivelbeek. In het gebied zijn de knotwilgenrijen nog vrij goed bewaard als relict van het bulkenlandschap. Het kasteel Grand Noble gaat terug op een tweeledig omgrachte site. Het kasteeldomein met prachtig aangelegd park, koetshuizen en hovenierswoning is via drie dreven met straten verbonden. Het kasteel ligt op een verhevenheid in het midden van de vijfhoekige omgrachting, omgeven door bossen en weilanden. Het kasteel Borluut is een omwald kasteel met 15de-eeuwse kern en door een brede lindedreef verbonden met de Kortrijksesteenweg. Het Mariasteen is van het Borluutkasteel gescheiden door de Rosdambeek. De oorspronkelijke omwalling werd gedempt en begin 20ste eeuw werd de lange toegangsdreef aangelegd.