Inventaris

Aalter (Aalter), Ruiselede (Ruiselede)
Dit gebied strekt zich uit langs de Wantebeek op grondgebied van de gemeenten Ruiselede (West-Vlaanderen) en Aalter (Oost-Vlaanderen). Ze loopt van gehucht Doomkerke (Ruiselede) tot vóór de kaarsrechte weg tussen Ruiselede en Aalter. Het is een gevarieerd gebied gelegen op een cuesta. Er liggen zowel landbouwgronden als historische bossen. In de vallei van de Wantebeek zijn de gronden voornamelijk als weiland in gebruik. Centraal ligt het Schoonbergbos-Slangenbos, dit was in de 17de eeuw - na een eerste ontginning vóór de 12de eeuw - als bos in gebruik. Het rechthoekige ontginningspatroon van de daaropvolgende ontginning is bewaard gebleven. Ten zuiden van het bos bevindt zich een (mogelijk 12de-eeuwse) boswal. Het gebied wordt gekenmerkt door typische graslanden langs de Wantebeek in het zuiden en door natte en droge bossen en akkerlanden binnen het historisch drevenpatroon in het noorden.

Berlare, Overmere, Uitbergen (Berlare), Wichelen (Wichelen)
Het gebied ‘Oude Scheldemeander van Overmere-Donk en Berlare Broek’ omvat een (afgesneden) paleomeander van de Schelde gelegen op de linkeroever van de Schelde. Deze meander is heel goed herkenbaar in het landschap omdat door de lage ligging van de meander het om zeer natte gebieden gaat waar veen kon groeien en later ook veenwinning plaatsvond. De waterplassen die hierbij ontstonden volgen de oude meander en benadrukken deze vorm. Het deelgebied Turfput en Het Broek bevinden zich respectievelijk ten noorden en westen van Berlare. Ze vormen samen een ongeveer 300 meter brede en 5 kilometer lange, sikkelvormige strook tussen Berlare-Sluis en Overmere-Donk. In dezelfde meander ten zuidwesten van Berlare ligt het Donkmeer, ook gekend als Overmere-Donk, waar een goed bewaarde eendenkooi ligt.

Bornem, Weert (Bornem)
Dit gebied omvat een zo goed als ongeschonden, 13de-eeuws, grotendeels gesloten, Scheldelandschap dat doorkruist wordt door oude dijken en wegstructuren. Centraal loopt van noord naar zuid de Oude Schelde, met nog goed bewaarde mechanische sluis, als dominant structurerend element. Langs de zuidgrens van deze oude Scheldearm ligt het neogotische kasteel van Marnix van St.-Aldegonde met bijhorend gaaf, hoofdzakelijk bebost, domein met eendenkooi en gekenmerkt wordt door een rastervormig dreven- en afwateringspatroon. Ten noorden van de Oude Schelde is het landschap meer open en heeft men een afwisseling van weilanden en populieraanplanten, gekenmerkt door talrijke vijvers. Typisch in het gebied is de verspreide kleinschalige bebouwing uit tweede helft 19de en begin 20ste eeuw.

Binnendijkstraat, Luipegem (Bornem)
De Bornemse eendenkooi ligt langs de oude Schelde-arm die in de 13de eeuw op natuurlijke wijze is afgesneden en maakt deel uit van het kasteeldomein Marnix van Aldegonde. De eendenkooi telt zeven vangpijpen verspreid over beide overs van de Oude Schelde. Op de zuidelijke oever zijn de vangpijpen nog bewaard en omgeven door een dichte begroeiing om de pijpen een natuurlijk uitzicht te geven zonder de wilde eenden af te schrikken.

Kasteelstraat 35 (Bornem)
Dubbel omgracht kasteel, gelegen in het noordoosten van het grafelijk domein langs de Oude Schelde. De kasteelgronden omvatten vooral bossen en weilanden.

Sint-Andries (Brugge), Varsenare (Jabbeke), Houtave, Meetkerke (Zuienkerke)
Dit gebied omvat de poldergronden ten noordwesten van Brugge met de kleinschalige dorpen Houtave en Meetkerke, doorsneden door de Blankenbergse vaart en centraal de droogmakerij van de Lage Moere. Voorbij het kanaal Brugge-Oostende ligt een overgangsgebied naar de zandstreek ten westen van Brugge met een aantal ontginningshoeves en kasteeldomeinen waarvan enkele historisch verbonden zijn met het polder- en moergebied.

Diksmuide, Nieuwkapelle, Sint-Jacobs-Kapelle, Woumen (Diksmuide), Merkem (Houthulst), Noordschote, Pollinkhove, Reninge (Lo-Reninge), Oostvleteren (Vleteren)
Dit gebied omvat de brede Ijzervallei tussen Elzendamme en Woumen alsook een deel van de Lovaart nabij Pollinkhove met overgang naar het plateau van Izenberge en het benedenpand van het Kanaal Ieper-Ijzer nabij het voormalige Fort De Knocke. De Ijzerbroeken zijn gevormd door landurige getijdenwerking van de Noordzee. De Ijzer tussen Elzendamme en Diksmuide is sinds de middeleeuwen rechtgetrokken en gekanaliseerd om de scheepvaart mogelijk te maken. Momenteel kunnen de Ijzerbroeken aan de rechteroever nog steeds periodisch overstromen waarbij de Ijzer zijn zogenaamde winterbedding inneemt. De broeken liggen vrijwel volledig onder grasland en kennen een dicht ontwateringsnetwerk. Verder komt binnen het gebied nog het dijkgehucht Fintele, het dorp Pollinkhove en de grote Blankaartvijver met bijhorend kasteeldomein voor.

Iepersteenweg 54-56 (Diksmuide)
Eclectisch kasteel van de jaren 1920 Gelegen in een ruim omliggend circa 10 hectare groot kasteelpark met ijskelder en smeedijzeren boogbrug. De toegang tot het domein wordt gevormd door een gekasseide hoefijzervormige dreef tot voor het kasteel, aan de linkerzijde afgezoomd met rode beuken. Het huidige park is opgenomen in het natuurreservaat "De Blankaart", dat naast het park ook de zogenaamde Blankaartvijver (circa 67 hectare) en een aantal hooilanden.

Mendonk, Sint-Kruis-Winkel (Gent), Zaffelare (Lochristi), Eksaarde (Lokeren), Moerbeke (Moerbeke), Sinaai (Sint-Niklaas), Kemzeke, Stekene (Stekene), Wachtebeke (Wachtebeke)
De Moervaartdepressie, met aan de noordelijke zijde de dekzandrug Verrebroek-Gistel en aan de andere zijde de langzamer hogerop hellende gronden en de Zuidlede als fysische grens, is de belangrijkste structuur in dit gebied. In de depressie komen zowel graslandcomplexen, boscomplexen als mozaïeklandschappen voor. Elk heeft zijn typerende ontginningsstructuur. De Moervaartdepressie is omwille van zijn laaggelegen gronden niet bebouwd geworden in historische tijden. Door het onbebouwd karakter van het gebied is het bouwkundig erfgoed voornamelijk gesitueerd aan de noordelijke en zuidelijke grens van het gebied, zoals Moerbeke en in het zuiden de Kruiskapel.

Oostbroekstraat (Houthulst)
Eendenkooi van Merkem. Een eendenkooi is een relatief zeldzame constructie om op een efficiënte manier en op relatief grote schaal eenden te vangen voor consumptie. De watervogelvangst wordt actueel evenwel niet meer beoefend. Bewaarde eendenkooien vindt men onder meer nog terug in Meetkerke (Zuienkerke), Woumen (Diksmuide), Lokeren en Bornem.