Inventaris

Bommershoven, Jesseren (Borgloon), Overrepen, Piringen, Tongeren (Tongeren)
Het gebied ligt op de overgang tussen vochtig en droog Haspengouw. Plaatselijk zijn er door versnijding van de beken relatief grote hoogteverschillen en verschillen in landschapstypen aanwezig. De valleien zelf hebben een asymetrische vorm en kenmerken zich in landgebruik door de aanwezigheid van wei- en hooilanden, tegenwoordig vaak in natuurgebruik. In de valleien komt kalktuf voor. De burcht van Kolmont gaat terug tot de 11de eeuw als burcht van de graven van Loon. Tegenwoordig is het een ruine waarvan de donjon nog vrij gaaf bewaard is, omgeven door een historisch boscomplex. Het voormalige fruitspoor tussen Drieslinter en Tongeren doorsnijdt het gebied en werkt sterk structurerend.

Bommershoven (Borgloon)
Te midden van de velden ligt deze hoogstamboomgaard, omgeven door een meidoornhaag en een ijzeren toegangshek. Voor het eerst zichtbaar op de topografische kaart van 1933.

Bommershoven, Borgloon, Broekom, Groot-Loon (Borgloon), Gutschoven, Heers, Heks, Horpmaal, Vechmaal (Heers), Lauw, Piringen, Widooie (Tongeren)
Het is een overwegend open en sterk glooiend landschap, voornamelijk bestaande uit zeer vruchtbare akkers. De bewoning is geconcentreerd in dorpen die vooral gelegen zijn in de valleien. Deze valleien zijn vochtiger en bestaan uit hooi- en graslanden en houtkanten en vormen meer gesloten linten tussen de uitgestrekte open plateaugebieden. Op de heuveltoppen ontbreekt plaatselijk de vruchtbare leemlaag of is deze te dun voor landbouw en liggen beperkte boscomplexen. De ankerplaats vormt een uitzonderlijk landschap waarbij de erfgoedelementen samen een uitgestrekt cultuurlandschap vormen met vele historische kasteeldorpen en domeingoederen, alternerend met een schitterend semi-ruraal kader van hoeves, akkers, weilanden, hoogstamboomgaarden en bossen waarbij de verschillende elementen bovendien onderling verbonden zijn door oude wegtracés (waaronder de Romeinse weg).

Bommershoven (Borgloon)
Deze boomgaard, gelegen tegenover het kasteel en de kerk van Bommershoven draagt in belangrijke mate bij aan de esthetische waarde van dit dorp. De hoogstamboomgaarden in Haspengouw kennen een hoge belevingswaarde en dragen bij aan de streekdentiteit van het landschap. In de omgeving van Bommershoven wordt dit aspect versterkt door de sterke visuele relatie tussen het bouwkundig erfgoed (kerk, kasteel en hoeves) en de boomgaarden. Deze boomgaard wordt nog begraasd wat verder bijdraagt aan de historische waarde.

Borgloon, Kerniel (Borgloon)
De abdij van Kolen, vroeger het Kruisherenklooster van Colen of abdij Mariënlof genoemd, is gelegen aan de rand van Droog Haspengouw. De abdij ligt op een hoge uitloper van het plateau en is beeldbepalend voor de omgeving. De vallei van de Kleine Herk is diep ingesneden, via een historisch voetpad is er via de vallei een verbinding met de dorpskern van Kerniel. De spoorlijn Tongeren-Borgloon doorsnijdt het landschap ten zuiden van de abdij. Het is voornamelijk een agrarisch landschap.

Borgloon, Gotem, Hoepertingen, Kuttekoven (Borgloon), Berlingen (Wellen)
Dit gebied is gelegen aan de noordwestrand van het massief van Borgloon. Het is heuvelachtig en sterk ingesneden door erosie. Het is een uitgesproken agrarisch landschap met centraal het gehucht Kuttekoven met enkele belangrijke hoeves en de Sint-Jan-de-Doperkerk. Het gehucht wordt doorsneden door de markante spoorwegbrug en spoorwegbedding van de voormalige spoorweg Sint-Truiden-Tongeren. Ten noorden van het gehucht liggen de gesloten hoeve De Klee en kasteel De Klee. Halverwege tussen Kuttekoven en Berlingen (Wellen), aan de oostelijke rand van de riviervlakte van de Herk, ligt het gehucht Rullingen met het gelijknamige kasteel met omliggend park en hoogstamboomgaarden. De Herk stroomt diep ingesneden door het landschap. Het dorp Berlingen sluit hierop aan, de Sint-Agathakerk kijkt van een hoogte uit op de waterloop.

Borgloon (Borgloon)
Deze kersenboomgaard bestaat uit een variatie van oude bomen en jongere aanplanten ertussen. De boomgaard wordt deels omzoomd door een meidoornhaag en heeft een toegangshek wat bijdraagt tot de ensemblewaarde. De boomgaard wordt voor het eerst weergegeven op de topografische kaart van 1933.

Borgloon, Groot-Loon (Borgloon)
Deze boomgaarden gelegen in het noorden van Grootloon werden ook op de kabinetskaart van de Ferraris (1771-1778) afgebeeld, hoewel ze niet direct aansloten bij de bebouwing. Nog steeds zijn hier verschillende aaneengesloten boomgaarden. Er zijn veel nieuwe aanplanten, per perceel een fruitsoort, maar her en der staan nog bomen van oudere generaties boomgaarden. Een notenboomgaard in het midden van het geheel is nog vrijwel volledig en heeft een meidoornhaag. De overige hagen langs de landweg werden grotendeels vervangen door veldesdoornhagen. Op verschillende plaatsen zijn ijzeren hekken aanwezig.

Borgloon, Groot-Loon (Borgloon)
cluster hoogstamboomgaarden gelegen ten noorden van de Tongersesteenweg, op het grondgebied van de middeleeuwse enclave Groot-Loon

Borgloon (Borgloon)
Deze hoogstamboomgaard is gelegen langs een zijweg van de Romeinse Kassei. De boomgaard dateert uit het begin van de 20ste eeuw, een periode waarin grote delen van het landschap gebruikt werden voor de fruitteelt. De boomgaard kent sinds enkele jaren een gebruik als speelboomgaard en is toegankelijk voor het publiek. De boomgaard bestaat uit verschillende fruitsoorten en bomen van diverse leeftijden. Ze wordt afgesloten door een meidoornhaag, oorspronkelijk aangeplant om het vee op de boomgaard te houden. Er is een ijzeren toegangshek aanwezig.