Inventaris

Lichtaart, Tielen (Kasterlee), Turnhout (Turnhout)
De valleien van de Kleine Kaliebeek en de Roeikensloop vormen, samen met de hoger gelegen ontginningen, een bijzonder goed bewaard relict van het oude Kempische cultuurlandschap. Op de hogere gronden verwijzen talrijke kleine landschapselementen en plaggenbodems vandaag naar dit vroegere landbouwgebruik. In de 19de eeuw werd in de vallei van de Kleine Kaliebeek en de Roeikensloop veel turf en moerasijzererts gewonnen. De plassen die daar het resultaat van waren, zijn nu vaak omgevormd tot vijvers. Het landschapsbeeld en de esthetische waarde van deze ankerplaats wordt bepaald door de kleinschaligheid en diversiteit (ruigten, broekbos en extensieve weilandjes, doorweven met houtwallen, bomenrijen, waterlopen en een deels onverhard wegennet). De ankerplaats staat in scherp contrast met het omgevende intensieve landbouwgebied.

Kessenich (Kinrooi)
Geografisch strekt het Vijverbroek zich uit op de vlakke dalbodem van de Maas waarin men het laagterras en, enkele meters lager, de alluviale vlakte kan onderscheiden. In het Vijverbroek komt een zeldzaam voorbeeld van een gaaf bewaarde verlande Maasmeander voor. De hoogst gelegen gronden in de omgeving van het Stokbroekhof zijn in gebruik als weide of akkerland. De Raam- en de Itterbeek vormen de overgang naar de verlaten maasmeander. In deze depressie komt een uitgestrekt hoefijzervormig veengebied met drijftillen voor, waarop zich één van de grootste en meest intakte grondwaterafhankelijke elzenbroekbossen en wilgenstruwelen met diverse trofiegradienten ontwikkelde. Onmiddellijk ten oosten van Kessenich bevindt zich een castrale motte aan het uiteinde van een kunstmatig opgehoogd voorhof, de Berg genoemd. Op de voorburcht staat de St.-Martinuskerk.

Berchem, Kwaremont, Ruien, Zulzeke (Kluisbergen), Etikhove, Nukerke (Maarkedal), Melden (Oudenaarde), Ronse (Ronse)
De ‘West-oostelijke heuvelkam’ strekt zich in dit gebied uit vanaf het Kluisbos (Kluisbergen) over de kam van Heynsdale (met Heynsdalebos), de Hotond (met Hotondbos-Scherpenberg), de heuvelkam van de Zandstraat en van de Ommegangstraat tot Bois Joly (Ronse). De zone ‘Plateaurand’ sluit aan bij de Pleistocene Scheldevallei en vormt een overgang naar de West-oostelijke heuvelkam. Tot deze fysische entiteit behoren onder andere het Koppenbergbos en het Elenebos. Het gebied ‘Kwaremont en omgeving’ betreft de dorpskern van Kwaremont, de Paterberg en Waaienberg, en ook het Feelbos, Beiaardbos en Ingelbos. Tot het pleistocene Scheldeterraslandschap van Berchem-Melden behoren ‘Paddenbroek’ en ‘Waarde’. Het betreft laaggelegen, natte tot vochtige grasland- en moerasgebieden.

Oostduinkerke (Koksijde)
Deze ankerplaats bevat een gave sequentie van zee-strand tot duin. De duinen bestaan uit vier grote delen: zeereepduinen, paraboolduinen van Ter Yde, de Hannecartdepressie en de lagere Oostvoorduinen. De zeereepduinen groeien op natuurlijke wijze aan omdat de aanvoer van zand door de zee en de wind de kustafslag overtreft. Deze duinen kennen een actieve, landinwaartse duinmigratie. Het jonge paraboolduinengebied rond Ter Yde is deels nog mobiel wat zorgt voor een gevarieerde vegetatie. De aanwezige en waardevolle mossenflora en grassoorten getuigen van het vroegere extensief weilandgebruik in het gebied. De depressie van Hannecart bevat de grootste duinbeek in Vlaanderen. De Oostvoorduinen, Groenendijk en het Monobloc bestaan uit lage heuvelige en gefixeerde oude duinen.

Bellegem (Kortrijk)
Het gebied bevindt zich op de noordwestelijke helling van het Schelde-Leie-interfluvium. Hier ontspringen enkele beekjes door de geologische opbouw van de heuvel. Centraal op de heuvelkam liggen het Argendaal- en het Bellegembos. Ze zijn omgeven door open akkerareaal. De bovenste gedeelten van de valleien worden meestal als weiland gebruikt, waar ook nog perceelsrandbegroeiing aanwezig is. Het kasteel van Argendaal is een restant van de heerlijkheid van Argendaal. Het vormt een blikvanger door de afwezigheid van omringende bossen en door de ligging op een hoogte. De hoeven ten noordwesten van de bossen zijn nog gaaf. In het gebied zijn weinig wegen en paden, de enkele die er zijn zijn onverhard. Vanop de kamlijn zijn vele zichten mogelijk naar de Schelde- en Leievallei toe.

Kooigem (Kortrijk), Sint-Denijs (Zwevegem)
Deze ankerplaats ligt op een zuidelijke uitloper van de interfluviale kam tussen en het Schelde- en Leiebekken. Bovenop de kam liggen het Grandval- en Kooigembos. De bossen herbergen een waardevolle en rijke (voorjaars)flora. Aansluitend bij het bos liggen enkele weilanden; de rest van de hellingsflanken ligt onder grote akkerlandpercelen zonder perceelsrandbegroeiing. De Zandbeek stroomt aan de voet van de heuvel waar het Grandvalbos op ligt.

Bazel, Kruibeke, Rupelmonde (Kruibeke)
De polder van Kruibeke, Bazel en Rupelmonde ligt langs de linkeroever van de Schelde. De polder werd zeker in de 13de eeuw of vroeger bedijkt. Temidden het langgerekte gebied loopt de Barbierbeek dwars door de polder. Tot aan de herinrichting als gecontroleerd overstromingsgebied was de historische percelering goed zichtbaar. Welen en kreken langs de dijken laten zien dat er in het verleden meermaals dijkdoorbraken zijn geweest.

Laarne (Laarne)
Dit gebied omvat het kasteeldomein van Laarne met bijhorende dreven, omgevende graslanden en akkers. Het slot van Laarne is via een kasseiweg en dreef met de dorpskern verbonden. Aan de andere zijde bevindt zich de kleinschalige dorpskern van Laarne met parochiekerk en vrijheidsboom.

Lanaken, Neerharen (Lanaken)
Het kasteel van Hocht en Hochterbampd zijn - enigszins geïsoleerd - gelegen nabij de Maas. Begin 19de eeuw werd hier parallel met de Maas de Zuid-Willemsvaart getrokken, in de jaren 1930 volgde de aanleg van het Verbindingskanaal Briegden-Neerharen. De smalle sluis van Neerharen oogt spectaculair gezien het hoogteverschil van bijna 10 m. Het kasteel van Hocht is in oorsprong een abdij, eind 12de eeuw gesticht door de heren van Pietersheim. De omgeving van de abdij-, nu kasteelsite, wordt ingenomen door akkers, (laagstam)boomgaarden en enkele weiden, hier en daar afgelijnd door bomengordels. Aan de overzijde van de Zuid-Willemsvaart ligt de uiterwaard Hochterbampd waarvan de naam verwijst naar de beemden (vochtige weilanden) van het voormalige Hocht. Delen van het gebied zijn laag gelegen zodat ze regelmatig overstromen bij hoogwater van de Maas.

Lanaken, Rekem (Lanaken), Opgrimbie (Maasmechelen)
De steilrand van het Kempisch Plateau doorsnijdt het gebied en overbrugt een hoogteverschil van 40m. Verschillende beken dwarsen het talud en creëren een grillig patroon. De beekvalleien worden gekenmerkt door alluviale elzenbossen en venige broekbosjes en relicten van viskweekvijvers en watermolens. In de aanwezige bosbestanden is de fase van planmatige bosaanleg nog duidelijk herkenbaar aan het dambordpatroon van paden en brandgangen. Zowel in de heide als in de naaldhoutaanplanten komen enclaves wintereik voor onder de vorm van hakhout, beperkte struwelen, houtwallen en afzonderlijke stoven. Het Pietersembos was jacht- en productiebos van de heren van Pietersheim. Vlakbij ligt het middeleeuwse burchteiland met ruïnes en restanten van drie slotgrachten. In de uitgestrekte naaldbossen werden in de 20ste eeuw dankzij hun groene karakter preventoria en sanatoria opgericht.