Inventaris

Sint-Antelinks, Sint-Lievens-Esse (Herzele), Aspelare (Ninove)
De valleien van de Ransbeek en Beverbeek worden gekenmerkt door historische graslandpercelen en talrijke taluds. Op de steile valleiflanken komen bossen met kwelzones voor zoals het Duivenbos dat volledig werd heraangeplant in de 19de eeuw. In de bronzone van de Ransbeek zijn nog veel oud bos-soorten aanwezig. Het gebied heeft haar historisch gesloten karakter met bomenrijen en houtkanten langs de perceelsranden bewaard. De hogere, vlakkere zones liggen onder akkerland. Hier komen heel wat historische hoeven voor zoals het Hof te Ransbeek en hoeve Tortelboom.

Hoeselt (Hoeselt), 's Herenelderen, Berg, Henis, Tongeren (Tongeren)
De vruchtbare leemgronden vertalen zich in openfields met weinig visuele perceelsgrenzen op de plateaus. De hooilanden in de beekvalleien verruigden naar rietland en moerasbos. Het omringende landschap telt diepe holle wegen, hoge taluds begroeid met houtig gewas en hoogstamboomgaarden. Het kasteel van 's Herenelderen is ingeplant op de oever van Demer zodat de slotgracht continu van water werd voorzien. In het beekdal getuigen visvijvers van de viskweek en rabatten van de aanplant van populieren. Het gelijknamige dorp ontwikkelde zich als kasteeldorp in de riviervallei rondom de historische cluster van kasteel en kerk. De Sint-Stefanuskerk is gegroeid uit de private huiskapel van de kasteelbewoners. Het kasteel is omgeven door een park in landschappelijke stijl met twee vijvers. In noord- en zuidoostelijke richting sluit het park aan op de valleibossen langs de bovenlopen van de Demer.

Holsbeek, Nieuwrode, Sint-Pieters-Rode (Holsbeek), Lubbeek (Lubbeek), Houwaart, Sint-Joris-Winge (Tielt-Winge)
De beekvallei die door dit gebied van zuid naar noord loopt, is in het zuiden nog breed vertakt. Nabij Gempe komen de waterlopen samen en worden ze zowel Molenbeek als Winge genoemd. De beek stroomt af richting Kleerbeek en Horst, de vallei wordt hier aanzienlijk breder en vlakker en wordt ook wel de Hagelandse vallei genoemd. Deze brede vallei is gekend vanwege haar hoge ecologische waarde. Aan de beide zijden van de vallei loopt het landschap glooiend omhoog, oa. door de aanwezigheid van Diestiaanheuvels. Door het hele gebied heen komt bouwkundig erfgoed voor. Voornamelijk in het zuiden en noorden van de ankerplaats liggen een aantal grote hoevecomplexen. Kenmerkend voor de Molenbeekvallei zijn de vele kastelen dicht tegen de beek. Een landschappelijk gaaf geheel wordt gevormd door het kasteel van Horst en omgeving.

Hoogstraten, Minderhout, Wortel (Hoogstraten)
Het grootste deel van de structuur van dit gebied gaat zeker terug tot eind 18de eeuw. Het gaat daarbij om het Kasteel van Hoogstraten, de site met omwalling van ’t Withof, een aantal dreven en de loop van de Mark met lager gelegen valleigronden. Het is deze relatief sterk meanderende loop van de Mark met bijhorende vallei die voor een groot deel de wetenschappelijke en ook ruimtelijk structurerende waarde van het gebied vertegenwoordigt. Als geheel kan het landschap, zoals we het nu kunnen waarnemen, worden gekarakteriseerd als een compartimentenlandschap van afwisselend open landbouwgronden en gesloten bospercelen, met oude dreven en bomenrijen.

Sint-Maria-Horebeke (Horebeke), Mater (Oudenaarde)
Dit gebied ligt tussen de dorpjes Mater (Oudenaarde) en Sint-Maria-Horebeke (Horebeke), strekt zich verder noordwaarts uit richting Korsele en omvat de watermolen Zwadderkotmolen. Rond de windmolen Tissenhovemolen ligt de kouter van Horebeke. Ten westen daarvan ligt de vallei van de Oossebeek, zijbeek van de Schelde. Rond Mater monden de Spouwwaterbeek en de Borrekenbeek in de Oossebeek uit. Deze asymmetrische vallei heeft een steile oostelijke valleiwand en een zachter hellende westelijk valleiflank.

Houthalen (Houthalen-Helchteren), Zonhoven (Zonhoven)
De natuurreservaten Ten Haagdoornheide en De Teut vormen samen het grootste heidegebied van Midden-Limburg met nog enkele schaars begroeide stuifduinen. Een deel van de heide werd systematisch omgezet in naaldbos gekenmerkt door een drevenpatroon. Bij de westrand van het voormalig militair domein Molenheide bevindt zich de Holsteen, een concentratie van acht grote zandsteenblokken als resultaat van een erosieproces.

Huldenberg, Loonbeek (Huldenberg)
Het Margijsbos of het historische Sergijsbos op de oostflank van de IJsevallei komt reeds voor op de Ferrariskaart. Het voorheen omgracht en gedeeltelijk ommuurd kasteeldomein Van Der Vorst vormde een feodale site met kasteel, castrale kapel (de huidige Sint-Antoniuskapel) en watermolen. Een lange rechtgetrokken sectie van de IJse die eindigt bij de watermolen vormde de hoofdas van het domein. In het microreliëf zijn de oorspronkelijke oevers van talrijke vijvers nog duidelijk te bespeuren. Na de verlanding heeft zich een rijk, beekbegeleidend bostype ontwikkeld, dat onmerkbaar overgaat in de beboste hellingen. Restanten van de formele parkaanleg zijn oude meidoorn- of haagbeukhagen, zwaar afgetopte zomerlindes en oude beuken. Door de eerder beperkte aanleg in de 18de eeuw heeft het Margijsbos zijn primitief wegenpatroon met hellingopwaarts kronkelende holle wegen behouden.

Vossekouter, Zavelstraat (Huldenberg), Varrendel (Overijse)
Het gebied de Vossekouter, met een oppervlakte van 53,76 hectare, strekt zich uit over de zuidoostelijke rand van Huldenberg (op de grens met Overijse) en bevindt zich op het Brabants leemplateau. Het gaat om een ongerepte kouter met aan de rand van het plateau bossen. De Vossebeek ontspringt in het zuidoostelijk deel van dit gebied. Omwille van de aanwezigheid van hellingbossen en een centraal in het landschap gelegen holle weg (noordwest-zuidoost georiënteerd) met een specifieke begroeiing heeft dit gebied een hoge esthetische, botanische en geomorfologische waarde.

Lichtaart, Tielen (Kasterlee), Turnhout (Turnhout)
De valleien van de Kleine Kaliebeek en de Roeikensloop vormen, samen met de hoger gelegen ontginningen, een bijzonder goed bewaard relict van het oude Kempische cultuurlandschap. Op de hogere gronden verwijzen talrijke kleine landschapselementen en plaggenbodems vandaag naar dit vroegere landbouwgebruik. In de 19de eeuw werd in de vallei van de Kleine Kaliebeek en de Roeikensloop veel turf en moerasijzererts gewonnen. De plassen die daar het resultaat van waren, zijn nu vaak omgevormd tot vijvers. Het landschapsbeeld en de esthetische waarde van deze ankerplaats wordt bepaald door de kleinschaligheid en diversiteit (ruigten, broekbos en extensieve weilandjes, doorweven met houtwallen, bomenrijen, waterlopen en een deels onverhard wegennet). De ankerplaats staat in scherp contrast met het omgevende intensieve landbouwgebied.

Berchem (Kluisbergen), Melden, Oudenaarde (Oudenaarde), Elsegem, Petegem-aan-de-Schelde (Wortegem-Petegem)
Het gebied 'Scheldemeersen tussen Bevere, Petegem en Melden en kouter van Petegem' omvat de Klooster- en Muurkouter, het domein van het oude en nieuwe kasteel van Petegem, de Schelde- en Meldenmeersen en de dorpskern van Melden. Deze laatste bevindt zich op de steilrand van de vallei van de Schelde. Aan de kant van Petegem valt de steilrand op omdat hij de grens vormt tussen de meersen en de Kloosterkouter van Petegem. De meersen liggen onder grasland en worden door een grachtenstelsel afgewaterd. Midden het meersengebied, ongeveer parallel aan de Schelde, loopt in de Scheldemeersen de Rietgracht of Coupure.